ΠΑΠΑΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ

ΓΕΝΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ

Πλατεία Αγίου Πέτρου

Τετάρτη, 23 Οκτωβρίου 2024 

 

Το Πνεύμα και η Νύμφη. Το Άγιο Πνεύμα καθοδηγεί τον λαό του Θεού να συναντήσει τον Ιησού, την ελπίδα μας. 

10. “Το Πνεύμα ως δώρο του Θεού”. Το Άγιο Πνεύμα και το ιερό μυστήριο του γάμου

 

Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές καλημέρα!

Την τελευταία φορά εξηγήσαμε τι διακηρύσσουμε για το Άγιο Πνεύμα στο Πιστεύω. Ο στοχασμός της Εκκλησίας, ωστόσο, δεν σταμάτησε σε εκείνη τη σύντομη ομολογία πίστεως. Συνεχίστηκε, τόσο στην Ανατολή όσο και στη Δύση, μέσα από το έργο μεγάλων Πατέρων και Διδασκάλων. Σήμερα, ιδιαιτέρως, θα θέλαμε να συλλέξουμε μερικά ψήγματα της διδασκαλίας του Αγίου Πνεύματος η οποίααναπτύχθηκε στη λατινική παράδοση, για να δούμε πώς αυτή φωτίζει όλη τη χριστιανική ζωή και ειδικότερα το ιερό μυστήριο του γάμου.

Ο κύριος αρχιτέκτονας αυτής της διδασκαλίας είναι ο Ιερός Αυγουστίνος, ο οποίος ανέπτυξε τη διδασκαλία περί Αγίου Πνεύματος. Αυτός ξεκινά από την αποκάλυψη ότι «ο Θεός είναι αγάπη» (Α’Ιω 4,8). Τώρα η αγάπη προϋποθέτει έναν που αγαπά, έναν που αγαπιέται και την ίδια την αγάπη που τους ενώνει. Ο Πατέρας είναι, μέσα στην Τριάδα, αυτός που αγαπά, η πηγή και η αρχή των πάντων· ο Υιός είναι αυτός που αγαπιέται, και το Άγιο Πνεύμα είναι η αγάπη που τους ενώνει [1]. Ο Θεός των Χριστιανών συνεπώς είναι ένας Θεός «μοναδικός», αλλά όχι μοναχικός· η δική του είναι μια ενότητα κοινωνίας, αγάπης. Σε αυτή τη γραμμή, κάποιος πρότεινε να ονομαστεί το Άγιο Πνεύμα, όχι «το τρίτο πρόσωπο» ενικού της Τριάδας, αλλά μάλλον «το πρώτο πρόσωπο πληθυντικού». Αυτό, με άλλα λόγια, είναι το Εμείς, το θεϊκό Εμείς του Πατέρα και του Υιού, ο σύνδεσμος της ενότητας μεταξύ διαφορετικών προσώπων [2], το Πνεύμα είναι η αρχή της ενότητας της Εκκλησίας, η οποία είναι ακριβώς ένα «μόνο σώμα» που προκύπτει από περισσότερα πρόσωπα.

Όπως είπα, σήμερα θα ήθελα να στοχαστώ μαζί σας ιδιαιτέρως στο τι έχει να πει το Άγιο Πνεύμα στην οικογένεια. Τι σχέση μπορεί να έχει το Άγιο Πνεύμα με τον γάμο, για παράδειγμα; Πολύ μεγάλη, ίσως τηνουσιαστική, και θα προσπα0ήσω να εξηγήσω γιατί! Ο χριστιανικός γάμος είναι το ιερό μυστήριο του άνδρα και της γυναίκας που γίνονται δώρο ο ένας στον άλλον. Αυτό σκέφτηκε ο Δημιουργός όταν «δημιούργησε τον άνθρωπο κατ’ εικόνα του […]: άνδρα και γυναίκα τους δημιούργησε» (Γεν 1,27). Το ανθρώπινο ζεύγος είναι λοιπόν η πρώτη και πιο στοιχειώδης πραγμάτωση της κοινωνίας αγάπης που είναι η Τριάδα.

Και οι σύζυγοι θα πρέπει να σχηματίζουν ένα πρώτο πρόσωπο πληθυντικού, ένα «εμείς». Να στέκεται ο ένας μπροστά στον άλλο ως «εγώ» και «εσύ» και να στέκονται μπροστά στον υπόλοιπο κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, ως «εμείς». Πόσο όμορφο είναι να ακούς μια μητέρα να λέει στα παιδιά: «Ο πατέρας σου κι εγώ…», όπως είπε η Μαρία στον Ιησού όταν τον βρήκαν ως δωδεκαετή στον ναό να συνομιλεί με τους Διδασκάλους (βλ. Λκ 2,48), και να ακούς έναν πατέρα να λέει: «Η μητέρα σου κι εγώ», σαν να ήταν και οι δύο ένας μόνο άνθρωπος. Πόσο έχουν ανάγκη τα παιδιά αυτή την ενότητα –ο μπαμπάς και η μαμά μαζί– την ενότητα των γονιών τους και πόσο υποφέρουν όταν αυτή λείπει! Πόσο υποφέρουν, πόσο υποφέρουν τα παιδιά των γονιών που χωρίζουν!

Για να ανταποκριθεί, όμως, σε αυτή την κλήση, ο γάμος χρειάζεται την υποστήριξη Εκείνου που είναι το Δώρο, ή μάλλον η κατ’ εξοχήν δωρεά. Όπου εισέρχεται το Άγιο Πνεύμα, αναγεννιέται η ικανότητα να δίνεις τον εαυτό σου. Μερικοί Πατέρες της Εκκλησίας δήλωσαν ότι, όντας το αμοιβαίο δώρο του Πατέρα και του Υιού στην Τριάδα, το Άγιο Πνεύμα είναι και ο λόγος της χαράς που βασιλεύει μεταξύ τους, και δεν φοβήθηκαν να χρησιμοποιήσουν, όταν μιλούσαν γι’ αυτό, την εικόνα των ιδιαίτερων πράξεων της συζυγικής ζωής, όπως το φιλί και η αγκαλιά [3].

Κανείς δεν λέει ότι αυτή η ενότητα είναι ένας εύκολος στόχος, πολύ περισσότερο στον σημερινό κόσμο· αλλά αυτή είναι η αλήθεια των πραγμάτων όπως τα σκέφτηκε ο Δημιουργός και επομένως είναι στη φύση τους. Βέβαια, μπορεί να φαίνεται ευκολότερο και πιο βιαστικό να χτίσεις στην άμμο παρά στον βράχο· αλλά ο Ιησούς μας λέει ποιο είναι το αποτέλεσμα (βλ. Μτ 7,24-27). Σε αυτήν την περίπτωση, λοιπόν, δεν χρειαζόμαστε καν την παραβολή, διότι οι συνέπειες των γάμων που χτίστηκαν στην άμμο είναι, δυστυχώς, κάτω από τα μάτια όλων μας και πρωτίστως τα παιδιά είναι που πληρώνουν το τίμημα. Τα παιδιά υποφέρουν από τον χωρισμό ή από την έλλειψη αγάπης των γονιών τους! Αυτό που είπε η Μαρία στον Ιησού στην Κανά της Γαλιλαίας πρέπει να επαναληφθεί για πολλούς συζύγους: «Δεν έχουν κρασί» (Ιω 2,3). Το Άγιο Πνεύμα είναι Εκείνο που συνεχίζει να κάνει, σε πνευματικό επίπεδο, το θαύμα που έκανε ο Ιησούς σε εκείνη την περίσταση, δηλαδή μετατρέπει το νερό της συνήθειας σε μια νέα χαρά να είμαστε μαζί. Δεν είναι ευσεβής ψευδαίσθηση: είναι αυτό που το Άγιο Πνεύμα έκανε σε πολλούς γάμους, όταν οι σύζυγοι αποφάσισαν να το επικαλεστούν.

Δεν θα ήταν κακό, λοιπόν, αν, παράλληλα με τις πληροφορίες νομικής, ψυχολογικής και ηθικής φύσεως που δίνονται, κατά την προετοιμασία των μελλονύμφων για τον γάμο γινόταν σε μεγαλύτερο βάθος αυτή η «πνευματική» προετοιμασία, το Άγιο Πνεύμα που δημιουργεί την ενότητα. «Ανάμεσα στο αντρόγυνο μην βάζεις το δάχτυλο», λέει μια ιταλική παροιμία. Υπάρχει όμως ένα «δάχτυλο» που πρέπει να μπει ανάμεσα στο αντρόγυνο, και είναι ακριβώς το «δάχτυλο του Θεού»: δηλαδή το Άγιο Πνεύμα!

 _____________________________________________

[1] Βλ. Ιερ. Αυγουστίνος, De Trinitate, VIII,10,14.

[2] Βλ. H. Mühlen, Una mystica persona. La Chiesa come il mistero dello Spirito Santo, Città Nuova, 1968.

[3] Β. Άγ. Ιλάριος Πικταβίου, De Trinitate, II,1· Ιερ. Αυγουστίνος , De Trinitate, VI, 10,11.

——————–

Μετάφραση: π.Λ