Ο αδελφός Roger και η συνέχεια μιας συνάντησης
Β΄ μέρος
Πριν από λίγες ημέρες τελέσαμε και την 15η επέτειο από τον θάνατο του αδελφού Roger ο οποίος δολοφονήθηκε στις 16 Αυγούστου 2005 από μια ανισόρροπη γυναίκα, εδώ ακριβώς μέσα στην εκκλησία della Riconciliazione, στο Ταϊζέ. Πώς γίνεται και είναι πάντα παρούσα η πνευματική και ανθρώπινη κληρονομιά του;
Είναι αλήθεια ότι αυτές οι δύο επέτειοι αποτελούν για εμάς μια σπουδαία ευκαιρία για να ευχαριστήσουμε για τη ζωή και το έργο του ιδρυτή μας. Δεν αφορά στο να κοιτάξουμε στο παρελθόν, αλλά να χαρούμε από κοινού για όλους τους καρπούς που ο βίος του συνεχίζει να αποδίδει. Όσο αφορά στην Εκκλησία, η πιο σημαντική συνεισφορά του παραμένει η αδιάκοπη αναζήτηση της ενότητας. Ο αδελφός Roger θέλησε από την αρχή να θέσει στο επίκεντρο της κοινότητας την αναζήτηση της ενότητας ώστε να μπορέσουνε να βιώσουμε την ενότητα πριν μιλήσουμε γι αυτήν. Ακόμη και σήμερα οι αδελφοί, που πολλαπλασιάστηκαν μέσα σε διαφορετικές Εκκλησίες και που τώρα ζουν κάτω από την ίδια στέγη, προσπαθούν με αυτόν τον τρόπο να προβλέψουν την μελλοντική ενότητα. Η ενότητα της ανθρώπινης οικογένειας υπήρξε μια κεντρική ιδέα, μια ανησυχία που σηματοδότησε όλη τη ζωή του αδελφού Roger. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, υπήρξε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης: η συμφιλίωση μεταξύ των διαιρεμένων λαών. Αν και προφανώς τα προβλήματα έχουν αλλάξει, πιστεύω ότι η σημασία της ενότητας της ανθρώπινης οικογένειας παραμένει πιο επιτακτική από ποτέ. Μια τρίτη συνεισφορά που παραμένει πολύ διαχρονική: η μαρτυρία ότι δεν υπάρχει αντίφαση μεταξύ της πνευματικής ζωής και της αλληλεγγύης, αλλά αντίθετα ένας βαθύς δεσμός. Όπως έχει πει ο Ορθόδοξος θεολόγος Olivier Clément, οι νέοι του Ταϊζέ μπορούν να κάνουν αυτή την εκπληκτική ανακάλυψη: τίποτα δεν είναι πιο υπεύθυνο από την προσευχή. Τέλος, μέσα στην κοινότητα, ο Roger Schutz επέμενε πολύ στην αδελφική ζωή: ήθελε να αποτελούμε ένα μόνο σώμα, ώστε να εκφράζουμε μια «παραβολή κοινωνίας». Είμαι χαρούμενος που συνεχίζουμε να ζούμε τρεφόμενοι από αυτή την διαίσθηση. Ο στόχος μας δεν θα είναι ποτέ το να γίνουμε ένας σπουδαίος θεσμός, αντίθετα σκοπεύουμε να παραμείνουμε μια μικρή κοινότητα στην οποία οι αδελφικοί δεσμοί υπερισχύουν έναντι όλων των άλλων.
Πώς έπρεπε να αναδιοργανωθεί η κοινότητα και ο ιστότοπος του Ταϊζέ ενόψει της πανδημίας του κορονοϊού; Ποια είναι τα μέτρα που πάρθηκαν; Πώς έχετε προσαρμοστεί;
Εμείς οι αδελφοί, για να περιορίσουμε τους κινδύνους, από την αρχή, χωριστήκαμε σε οκτώ κέντρα, και αυτό μας επέτρεψε να ανακαλύψουμε ξανά την αδελφική ζωή. Ήταν σαν ένα σαββατικό έτος, όλοι ζούσαν μαζί. Έπρεπε να προσαρμοστούμε σε αυτήν την άνευ προηγουμένου κατάσταση, με πολλούς τρόπους. Ένα συγκεκριμένο παράδειγμα: έχουμε υποδεχθεί τρεις οικογένειες Yazidi στο Ταϊζέ, και ένας αδελφός βοήθησε τα παιδιά με τις εργασίες τους (με τον περιορισμό, όλα έπρεπε να γίνουν online). Η φιλοξενία αποτελεί μέρος της καρδιάς αυτού που επιθυμούμε να βιώσουμε ως κοινότητα και ήταν πολύ δύσκολο να το εγκαταλείψουμε στα μέσα Μαρτίου, όταν ξεκίνησε το lockdown. Αυτό μας ώθησε να αναλάβουμε διάφορες πρωτοβουλίες χρησιμοποιώντας το Διαδίκτυο, ιδίως τη ζωντανή μετάδοση της προσευχής από το Ταϊζέ κάθε βράδυ, και επίσης ένα σαββατοκύριακο «in rete» (στο διαδίκτυο) που συγκέντρωσε περίπου τετρακόσιους ενήλικες νεαρής ηλικίας. Το πρόγραμμα περιελάμβανε διαλογισμούς πάνω στη Βίβλο, ανταλλαγή απόψεων μέσα από μικρές διαδικτυακές ομάδες, workshop.Τα σχόλια υπήρξαν θετικά και θα κάνουμε και μια δεύτερη παρόμοια πρόταση το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Αυγούστου. Από τα μέσα του Ιουνίου στο Ταϊζέ, αποκαταστάθηκε η υπηρεσία υποδοχής και έχει ληφθεί μια σειρά υγειονομικών μέτρων για τη διασφάλιση της μέγιστης προστασία για όλους. Βρισκόμαστε σε στενή επαφή με τις πολιτικές αρχές ώστε να προσαρμόζουμε τις οδηγίες μας. Οι νέοι εκφράζουν μεγάλη υπευθυνότητα κατ’ αυτή τη δύσκολη κατάσταση την οποία βιώνουμε όλοι.
Τι είναι αυτό που σας ανησυχεί περισσότερο αναφορικά με την κρίση του κορονοϊού;
Πρώτα απ’ όλα τα δεινά που βιώνουν τόσοι πολλοί άνθρωποι: η δοκιμασία της ασθένειας, ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου, η αλληλεγγύη τόσων πολλών ανθρώπων. Υπάρχουν πολύ σκληρές συνέπειες που θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε, είτε είναι οικονομικές, κοινωνικές ή ακόμη και ψυχολογικές. Για παράδειγμα, σκέφτομαι τα μικρά παιδιά που για μήνες δεν μπόρεσαν να αγκαλιάσουν τους παππούδες και τις γιαγιάδες τους. Ένα άλλο πράγμα που με ανησυχεί είναι ο πειρασμός της αυτοαπομόνωσης. Ελπίζω ειλικρινά ότι η ενότητα και η αλληλεγγύη να υπερισχύσουν των κατηγοριών που βλέπουμε να εμφανίζονται εδώ και εκεί: δεν θα υπήρχε τίποτα πιο ανούσιο από το να αναζητήσουμε αποδιοπομπαίους τράγους για την πανδημία. Συνεχίζω να προσεύχομαι για την επικράτηση της ενότητας.
Αντιμέτωπο με την κρίση του Covid – 19, πώς μπορεί το Ταϊζέ να διατηρήσει την ελπίδα ενώ η κοινωνία είναι μια βάρκα που μπάζει από παντού;
Όλοι μας βρισκόμαστε επάνω σε αυτή τη βάρκα. Και δεν έχουμε έτοιμες απαντήσεις. Οφείλουμε πάντα να επιστρέφουμε στην πηγή της ελπίδας μας, που είναι η ανάσταση του Χριστού. Μέσα στο Ευαγγέλιο την τελευταία λέξη δεν την έχουν οι αποκαλυπτικές προβλέψεις, αλλά ο τελικός ορίζοντας είναι η ανάσταση. Αφυπνίζουμε αυτή την ελπίδα μέσω προσωπικής προσευχής αλλά και μέσω των τελετών μας: αυτό θα μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα, όχι να την γλυκάνουμε. Πρέπει επίσης να τονισθούν όλες οι χειρονομίες αλληλεγγύης και τα σημάδια ελπίδας που γίνονται κατά τη διάρκεια αυτής της τόσο δύσκολης περιόδου. Είμαι εντυπωσιασμένος με όλα αυτά που ακούω και βλέπω. Από τον μήνα Μάρτιο, έχουμε λάβει πολύ δυνατά μηνύματα από μέρους μερικών φίλων, για παράδειγμα από τη Βόρεια Ιταλία, που εξηγούσαν πώς τέθηκε σε εφαρμογή αυτή η αλληλεγγύη. Ένα άλλο πολύ πρόσφατο παράδειγμα ήρθε από το Λίβανο, μια χώρα που δοκιμάστηκε πάρα πολύ και με την οποία είμαστε στενά συνδεδεμένοι: μετά τις τρομερές εκρήξεις στο λιμάνι της Βηρυτού, αρκετές οικογένειες κατεβήκαν από τους γύρω λόφους και τα βουνά για να βοηθήσουν στην απομάκρυνση των συντριμμιών και για να φιλοξενήσουν τις οικογένειες των οποίων τα σπίτια είχαν καταστραφεί. Στην Ευρώπη υπάρχουν έθνη και πολιτικοί που στοιχηματίζουν σε μια μεγαλύτερη αλληλεγγύη: θα θέλαμε να τους στηρίξουμε. Αυτό δίνει ελπίδα για μεγαλύτερη αδελφοσύνη μεταξύ των χωρών καθώς και των διαφορετικών ηπείρων. Ναι, πιστεύω βαθιά ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων διψούν για αδελφοσύνη. Και τώρα είναι μια καλή στιγμή για να ενισχύσουμε αυτή την προσδοκία. Στην Εγκύκλιο Laudato si’, ο Πάπας Φραγκίσκος υπογραμμίζει την ουσιαστική «ανάπτυξη ισχυρότερων και πιο αποτελεσματικά οργανωμένων διεθνών θεσμών». Είναι αλήθεια: ο ιός δεν γνωρίζει σύνορα, αλλά ούτε και τη δίψα για αλληλεγγύη και αδελφοσύνη.
Τι λένε και τι σκέφτονται οι νέοι του Ταϊζέ αναφορικά με την υγειονομική, οικονομική και κοινωνική κρίση που συνδέεται με τον Covid-19;
Θα επιθυμούσα να αναφέρω ορισμένες ανησυχίες που νιώθω μιλώντας μαζί τους και οι οποίες δεν σχετίζονται μόνο με την τρέχουσα πανδημία. Πολλοί νέοι εκφράζουν έναν πραγματικό φόβο για το μέλλον. Μερικοί υποφέρουν από τις ολοένα αυξανόμενες ανισότητες, τις επιπτώσεις των οποίων μπορούμε να παρατηρήσουμε στα σχολεία. Όπως ανέφερα και προηγουμένως, παρατηρώ επίσης μια ισχυρή απαίτηση για αλλαγή από μέρους των νεότερων γενεών ενόψει της έκτακτης κατάστασης της κλιματικής αλλαγής. Θυμάμαι για παράδειγμα, μια ανταλλαγή απόψεων που πραγματοποιήθηκε ένα βράδυ στην εκκλησία μας με έναν νεαρό Πορτογάλο εθελοντή ο οποίος επέστησε την προσοχή μου σχετικά με την αυξανόμενη δέσμευση πολλών νέων για περιβαλλοντικά ζητήματα. Η πρόσκλησή του, όπως και εκείνη άλλων νέων που κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση, τους τελευταίους μήνες, δημιούργησε μια οικολογική αντίδραση στο Ταϊζέ, όπου οι νέοι αποτελούν κινητήρια δύναμη. Πιθανώς, αντιμετωπίζουμε μια πραγματική στιγμή μεταστροφής: απλοποιώντας όσο μπορεί αυτό να είναι εφικτό στον τρόπο ζωής μας, χωρίς να περιμένουμε να επιβληθούν αλλαγές από ψηλά. Υπενθυμίζοντας ταυτόχρονα ότι απλότητα ποτέ δεν σημαίνει απουσία χαράς αλλά μπορεί πράγματι, αυτή να υφίσταται με εορταστικό πνεύμα. Μου φαίνεται ότι η Εκκλησία θα πρέπει να διαδραματίσει έναν σημαντικό ρόλο στην επικοινωνία αυτών των αξιών που προέρχονται απευθείας από το Ευαγγέλιο.
Μετάφρση: ρφ