ΠΑΠΑΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ
ΓΕΝΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ
Πλατεία Αγίου Πέτρου
Τετάρτη, 4 Δεκεμβρίου 2024
Το Πνεύμα και η Νύμφη. Το Άγιο Πνεύμα καθοδηγεί τον λαό του Θεού να συναντήσει τον Ιησού, την ελπίδα μας.
16. Η αναγγελία του Ευαγγελίου με τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος. Το Άγιο Πνεύμα και ο ευαγγελισμός
Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, καλημέρα!
Αφού αναλογιστήκαμε την αγιαστική και χαρισματική δράση του Πνεύματος, αφιερώνουμε αυτή την κατήχηση σε μια άλλη πτυχή: στο ευαγγελιστικό έργο του Αγίου Πνεύματος, δηλαδή στον ρόλο του στο κήρυγμα της Εκκλησίας.
Η Α’ Επιστολή του Πέτρου ορίζει τους αποστόλους ως «εκείνους που ανήγγειλαν το Ευαγγέλιο με τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος» (βλ. 1,12). Στην έκφραση αυτή βρίσκουμε τα δύο συστατικά στοιχεία του χριστιανικού κηρύγματος: το περιεχόμενό του, που είναι το Ευαγγέλιο, και το μέσον του, που είναι το Άγιο Πνεύμα. Ας πούμε κάτι για το ένα και το άλλο.
Στην Καινή Διαθήκη, η λέξη «Ευαγγέλιο» έχει δύο κύριες έννοιες. Μπορεί να δεικνύει καθένα από τα τέσσερα κανονικά Ευαγγέλια: κατά Ματθαίον, κατά Μάρκον, κατά Λουκάν και κατά Ιωάννην, και υπό αυτή την έννοια «Ευαγγέλιο» σημαίνει το χαρμόσυνο άγγελμα που διακήρυξε ο Ιησούς κατά τη διάρκεια της επίγειας ζωής του. Μετά το Πάσχα, η λέξη «Ευαγγέλιο» παίρνει τη νέα σημασία του χαρμόσυνου αγγέλματος για τον Ιησού, δηλαδή για το πασχαλινό μυστήριο του θανάτου και της ανάστασης του Κυρίου. Αυτό αποκαλεί ο Απόστολος «Ευαγγέλιο», όταν γράφει: «Δεν ντρέπομαι που υπηρετώ το ευαγγέλιο του Χριστού, διότι αυτό είναι η δύναμη του Θεού, που σώζει καθέναν που πιστεύει» (Ρωμ 1,16).
Το κήρυγμα του Ιησού και, στη συνέχεια, των Αποστόλων, περιέχει επίσης όλα τα ηθικά καθήκοντα που προκύπτουν από το Ευαγγέλιο, ξεκινώντας από τις δέκα εντολές μέχρι τη «νέα» εντολή της αγάπης. Αν όμως δεν θέλουμε να ξαναπέσουμε στο λάθος που κατήγγειλε ο απόστολος Παύλος βάζοντας τον νόμο πάνω από τη χάρη και τα έργα πάνω από την πίστη, είναι απαραίτητο να ξεκινάμε πάντα από την αναγγελία του τι έκανε ο Χριστός για εμάς. Γι’ αυτό στην Αποστολική Παραίνεση Evangelii gaudium δίνεται τόση έμφαση στο πρώτο από τα δύο, δηλαδή στο κήρυγμα, ή «διακήρυξη», από το οποίο εξαρτάται κάθε ηθική εφαρμογή.
Πράγματι, «στην κατήχηση έχει θεμελιώδη ρόλο η πρώτη αναγγελία ή “κήρυγμα”, που πρέπει να βρίσκεται στο κέντρο της ευαγγελιστικής δραστηριότητας και κάθε πρόθεσης για εκκλησιαστική ανανέωση. […] Όταν λέμε ότι αυτή η αναγγελία είναι “η πρώτη”, αυτό δεν σημαίνει ότι η κατήχηση αρχίζει με αυτήν και κατόπιν λησμονείται ή αντικαθίσταται από άλλα περιεχόμενα που την ξεπερνούν. Είναι η πρώτη, με την ποιοτική έννοια, διότι είναι η κύρια αναγγελία, εκείνη στην οποία οφείλουμε πάντοτε να επανερχόμαστε για να την ακούμε, με διάφορους τρόπους, και στην οποία πρέπει πάντοτε να επανερχόμαστε για να την αναγγέλλουμε κατά τη διάρκεια της κατήχησης, υπό τη μια ή την άλλη μορφή, σε όλα τα στάδια και τις στιγμές της. […] Δεν είναι σωστό να σκεπτόμαστε ότι στην κατήχηση το “κήρυγμα” πρέπει να εγκαταλειφθεί προς όφελος μιας μόρφωσης που υποτίθεται ότι θα είναι πιο “στέρεη”. Δεν υπάρχει τίποτε πιο στέρεο, πιο βαθύ, πιο ασφαλές, πιο έγκυρο και πιο σοφό, από αυτή την αναγγελία» (αρ. 164-165) δηλαδή από το κήρυγμα.
Μέχρι τώρα είδαμε το περιεχόμενο του χριστιανικού κηρύγματος. Ωστόσο, πρέπει να έχουμε υπόψη μας και το μέσον του αγγέλματος. Το Ευαγγέλιο πρέπει να κηρύσσεται «με τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος» (Α’Πε 1,12). Η Εκκλησία πρέπει να κάνει ακριβώς αυτό που είπε ο Ιησούς στην αρχή της δημόσιας διακονίας του: «Το Πνεύμα του Κυρίου με κατέχει, διότι ο Κύριος με έχρισε και με έστειλε να αναγγείλω το χαρμόσυνο μήνυμα στους φτωχούς» (Λκ 4,18). Το να κηρύττουμε με το χρίσμα του Αγίου Πνεύματος σημαίνει να μεταδίδουμε, μαζί με τις ιδέες και τη διδασκαλία, τη ζωή και την πεποίθηση της πίστης μας. Σημαίνει να βασιζόμαστε όχι «σε ανθρώπινη σοφία, που πείθει, αλλά στην πεποίθηση που γεννούν τα χαρίσματα του Πνεύματος και οι θαυματουργικές δυνάμεις» (Α’Κορ 2,4), όπως έγραψε ο Άγιος Παύλος.
Εύκολο να το λέμε ‒θα αντιταχθεί κανείς‒, αλλά πώς μπορούμε να το κάνουμε πράξη αν δεν εξαρτάται από εμάς, αλλά από την έλευση του Αγίου Πνεύματος; Στην πραγματικότητα, υπάρχει κάτι που εξαρτάται από εμάς, ή μάλλον δύο, και θα τα αναφέρω εν συντομία. Το πρώτο είναι η προσευχή. Το Άγιο Πνεύμα έρχεται σε όποιον προσεύχεται, διότι ο ουράνιος Πατέρας ‒είναι γραμμένο‒ «θα δώσει το Άγιο Πνεύμα σε όσους του το ζητούν» (Λκ 11,13), προπάντων αν το ζητήσει για να αναγγείλει το Ευαγγέλιο του Υιού του! Αλίμονο στο κήρυγμα χωρίς προσευχή! Γινόμαστε αυτό που ορίζει ο Απόστολος «σαν ήχος χάλκινης καμπάνας ή σαν κυμβάλου αλαλαγμός» (Α’Κορ 13,1).
Επομένως, το πρώτο που εξαρτάται από εμάς είναι να προσευχόμαστε ώστε να έρθει το Άγιο Πνεύμα. Το δεύτερο είναι να μην θέλουμε να κηρύττουμε τον εαυτό μας, αλλά τον Ιησού τον Κύριο (βλ. Β’Κορ 4,5).
Αυτό αφορά το κήρυγμα. Μερικές φορές γίνονται μακρά κηρύγματα, 20 λεπτών, 30 λεπτών… Αλλά, παρακαλώ, οι ιεροκήρυκες πρέπει να κηρύττουν μια ιδέα, ένα αίσθημα και μια πρόσκληση για δράση. Μετά από οκτώ λεπτά το κήρυγμα εξανεμίζεται, δεν γίνεται κατανοητό. Και το λέω αυτό στους ιεροκήρυκες… Μερικές φορές βλέπουμε τους άνδρες που όταν αρχίζει το κήρυγμα βγαίνουν έξω να καπνίσουν ένα τσιγάρο και μετά επιστρέφουν. Παρακαλώ, το κήρυγμα πρέπει να είναι μια ιδέα, ένα αίσθημα και μια πρόταση δράσης. Και να μην υπερβαίνει ποτέ τα δέκα λεπτά. Αυτό είναι πολύ σημαντικό.
Το δεύτερο –σας έλεγα– είναι να μη θέλουμε να κηρύττουμε τον εαυτό μας αλλά τον Κύριο. Δεν χρειάζεται να μακρηγορήσουμε επί αυτού, διότι όποιος ασχολείται με τον ευαγγελισμό γνωρίζει καλά τι σημαίνει, στην πράξη, να μην κηρύττει τον εαυτό του. Περιορίζομαι σε μια συγκεκριμένη εφαρμογή αυτής της απαίτησης. Το να μη θέλουμε να κηρύττουμε τον εαυτό μας σημαίνει επίσης να μη δίνουμε πάντα την προτεραιότητα σε ποιμαντικές πρωτοβουλίες που προωθούνται από εμάς και συνδέονται με το όνομά μας, αλλά να συνεργαζόμαστε πρόθυμα, αν ζητηθεί, σε κοινοτικές πρωτοβουλίες ή που μας εμπιστεύονται κάνοντας υπακοή.
Είθε το Άγιο Πνεύμα να μας βοηθά, να μας συνοδεύει και να διδάσκει την Εκκλησία να κηρύττει έτσι το Ευαγγέλιο στους άνδρες και τις γυναίκες αυτής της εποχής! Σας ευχαριστώ.
———————-
Μετάφραση: π.Λ
