ΤΟ ΑΓΙΟ ΠΕΥΜΑ ΣΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ
Καθώς ο Ιησούς βγαίνει από τα ύδατα του Ιορδάνη, το Πνεύμα «κατέρχεται επ’ Αυτόν» (βλ. Λκ. 3, 22) με τη μορφή περιστεράς και Τον καθιστά «Χριστό», δηλαδή «χρισμένο», «Μεσσία». Το ιερό Χρίσμα που χρίει τον Ιησού και τον καθιστά Χριστό (Μεσσία στα εβραϊκά) είναι αυτό το ίδιο το Πνεύμα το Άγιο. Τη λέξη «Χριστός» δεν πρέπει να τη θεωρήσουμε σαν να ήταν το «επίθετο» του Ιησού, αντίθετα αποτελεί την ιδιότητά Του ως επίσημος απεσταλμένος του Πατέρα και εκφραστής του θελήματός Του, ως Λυτρωτής και Σωτήρας. Ο Ιησούς τώρα πια είναι ο κατεξοχήν άνθρωπος για τους άλλους και υπό την έμπνευση του Αγίου Πνεύματος, αρχίζει τη δημόσια ζωή Του, ενώ το Χρίσμα με το οποίο χρίεται ως επίσημος απεσταλμένος του Πατέρα, δεν είναι άλλο από το Πνεύμα που Τον κυριαρχεί ως τα κατάβαθα του είναι Του. Χρίσμα, σημαίνει καθαγίαση για μία αποστολή. (Βλ. Πράξεις, 10,38). Αυτό γίνεται σαφές από τα γεγονότα που ακολουθούν μετά τη Βάπτισή Του: είναι το Πνεύμα που οδηγεί τον Χριστό στην έρημο, κι όταν επιστρέφει μετά από την πάλη Του με τον Πονηρό, είναι «οπλισμένος» με τη δύναμη του Πνεύματος. (Λκ. 4,14). Στη Συναγωγή της Καπερναούμ, αναφωνεί ένα είδος «προγραμματικών δηλώσεων». Διαβάζοντας το κείμενο του προφήτη Ησαΐα και εφαρμόζοντάς το στον εαυτό Του αναγγέλλει: «Πνεύμα Κυρίου με κατέχει, διότι ο Κύριος με έχρισε και με έστειλε…» (Λκ. 4,18).
Ο Ιησούς όμως λαμβάνει το Πνεύμα για να το μεταδώσει σ’ εμάς, να μας χρίσει, να μας «χριστοποιήσει», να μας κάνει «χριστιανούς», δηλαδή συμμέτοχους της δικής του «χρίσης» που είναι το Άγιο Πνεύμα. Την ημέρα της Πεντηκοστής, στο πρώτο κήρυγμά του, ο Απόστολος Παύλος αναφώνησε: «Αυτόν τον Ιησού, Τον ανέστησε ο Θεός· και για το γεγονός αυτό, όλοι εμείς είμαστε μάρτυρες. Αφού λοιπόν ανέβηκε με τη δύναμη του Θεού στον ουρανό κι έλαβε από τον Πατέρα το Άγιο Πνεύμα, που του το είχε υποσχεθεί, το μοίρασε πλούσια σ’ εμάς, αυτό που τις ενέργειές του, εσείς τώρα βλέπετε και ακούτε» (Πράξεις, 2,32-33). Και ο Απόστολος Πέτρος θέλει να υπογραμμίσει την ίδια πραγματικότητα, όταν λέει: «Και ο Θεός, που στεριώνει κι εμάς κι εσάς στον Χριστό και μας έχρισε λαό Του, είναι ο ίδιος που με τη σφραγίδα του, μας εγγυάται το μέλλον και σαν πρόγευσή του, δίνει μέσα στις καρδιές μας το Πνεύμα» (Β’ Κορινθίους, 1,21-22).
ΤΟ ΑΓΙΟ ΠΝΕΥΜΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΗ
Το Πνεύμα το ζωοποιό, είναι μια αρχή αθανασίας. Αυτό ανέστησε τον Χριστό, αυτό θ’ αναστήσει κι εμάς και μας δίνεται ήδη ως αρραβώνας αθανασίας: «Κι αν κατοικεί στο είναι σας το Πνεύμα του Θεού, που ανέστησε τον Ιησού από τους νεκρούς, αυτός που ανέστησε τον Χριστό από τους νεκρούς, θα δώσει και στα θνητά σας σώματα, ζωή με το Πνεύμα που ζει μέσα σας» (Ρωμαίους 8,11).
ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗ
Η Πεντηκοστή αποτελεί το αποκορύφωμα, τον σκοπό και τη συμπλήρωση της Εν-σάρκωσης και του Πασχαλινού Μυστηρίου. Έχει δίκιο ο Άγιος Αθανάσιος, όταν ισχυρίζεται: «ο Λόγος έλαβε σάρκα, ώστε εμείς να μπορέσουμε να λάβουμε το Πνεύμα» (PG 26, 632 C).
Μετά την Πεντηκοστή, οι σχέσεις Ιησού και Πνεύματος αντιστρέφονται. Ως τώρα ήταν το «Πνεύμα» που συνόδευε και έστελνε τον Ιησού, τώρα, μετά την Πεντηκοστή, είναι ο αναστημένος Ιησούς που στέλνει το Πνεύμα στην Εκκλησία Του και στον καθένα από εμάς, που αποτελούμε τα μέλη του Αναστημένου Χριστού και επομένως της Εκκλησίας.
ΤΟ ΑΓΙΟ ΠΝΕΥΜΑ ΣΤΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΖΩΗ
Όπως το Πνεύμα στέλνει τον Υιό προς τον κόσμο και για τον κόσμο, έτσι και μετά την Πεντηκοστή, το Πνεύμα καθιστά παρόντα τον Ιησού και τα μυστήρια της ζωής Του μέσα στη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας. Μ’ αυτόν τον τρόπο, ο Ιησούς εξακολουθεί να Το στέλνει, μέχρι το τέλος των αιώνων, στο πρόσωπο των μαθητών Του, όπως το απέστειλε την ημέρα της Πεντηκοστής στους αποστόλους Του, για να γίνουν μάρτυρες του Αναστημένου Κυρίου μέσα στον κόσμο.
Αν ο σκοπός της ενσάρκωσης είναι η αποστολή του Πνεύματος, ο σκοπός της Πεντηκοστής είναι η συνέχιση της ενσάρκωσης του Χριστού μέσα στη ζωή της Εκκλησίας. Αυτό ακριβώς κάνει το Πνεύμα κατά την επίκληση για τον καθαγιασμό του Άρτου και του οίνου στη Θεία Ευχαριστία. Αυτή η καθαγιαστική επίκληση λειτουργεί ως πρότυπο και παράδειγμα για ό,τι συμβαίνει σ’ ολόκληρη την εν Χριστώ ζωή μας. Ο Χριστός υποσχέθηκε να είναι πάντοτε ανάμεσά μας. (Βλ. Μτθ. 18,20 και 28,20). Αλλά πώς ο Χριστός μπορεί, ακόμα και σήμερα, να εξακολουθεί να είναι ζωντανός ανάμεσά μας; Η απάντηση είναι: μέσω του Αγίου Πνεύματος. Χάρη στην παρουσία του Παράκλητου στις καρδιές μας, δεν γνωρίζουμε τον Χριστό από δεύτερο χέρι, σαν μια μακρινή μορφή που έρχεται από το παρελθόν, αλλά Τον γνωρίζουμε άμεσα, εδώ και τώρα, στο παρόν, ως τον Σωτήρα, προσωπικά για τον καθένα από εμάς, ως φίλο και ως αδελφό μας. Μαζί με τον Απόστολο Θωμά, μπορούμε και εμείς ν’ αναφωνήσουμε: «ο Κύριός μου και ο Θεός μου». Δεν λέμε απλά «ο Χριστός γεννήθηκε κάποτε πολύ παλιά». Λέμε «Χριστός γεννάται σήμερον», για εμένα, ζει τώρα, τούτη τη στιγμή μέσα στη δική μου ύπαρξη και στη δική μου ιστορία. Δεν λέμε απλά «ο Χριστός πέθανε» κάποτε, αλλά «ο Χριστός πεθαίνει, σήμερα για μένα». Δεν λέμε απλά «ο Χριστός αναστήθηκε κάποτε», αλλά «ο Χριστός είναι αναστημένος, σήμερα για μένα», ζει τώρα για μένα, μέσα μου, ανάμεσά μας. Αυτή η αμεσότητα και η προσωπική ευθύτητα στη σχέση μας με τον Ιησού είναι ακριβώς το έργο του Αγίου Πνεύματος. Το Πνεύμα το Άγιο λοιπόν, δεν μας μιλά για τον εαυτό Του, αλλά για τον Χριστό: «όταν όμως θα έρθει Εκείνος, το Πνεύμα της αλήθειας, θα σας οδηγήσει σε όλη την αλήθεια. Διότι δεν θα σας μιλήσει από μόνο του, αλλά θα πει όσα θ’ ακούσει». (Ιω. 16, 13-14). Δεν πρόκειται βέβαια για μια αφηρημένη αλήθεια, αλλά για την ενσαρκωμένη Αλήθεια που είναι ο ίδιος ο Χριστός.
Εδώ βρίσκεται η αιτία της «ανωνυμίας», ή, για μεγαλύτερη ακόμα ακρίβεια, της «διαφάνειας» του Αγίου Πνεύματος. Αυτό, δεν δείχνει τον εαυτό Του, δεν οδηγεί προς τον εαυτό Του, αλλά προς τον Αναστημένο Χριστό. Δεν «φανερώνει» τον εαυτό Του, αλλά τον ίδιο τον Χριστό. Την ερχόμενη εβδομάδα θα μελετήσουμε την ενότητα: «Το Άγιο Πνεύμα και ο άνθρωπος».
(τέλος)
+ Ιωάννης Σπιτέρης Αρχιεπίσκοπος
