ΠΑΠΑΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ
ΓΕΝΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ
Αίθουσα Παύλος Στ’
Τετάρτη, 21 Δεκεμβρίου 2022
Κατήχηση περί Διακρίσεως
Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, καλημέρα και καλωσήλθατε!
Όποιος έχει παρακολουθήσει αυτές τις κατηχήσεις μέχρι τώρα ίσως σκεφτεί: πόσο περίπλοκη πρακτική είναι να διακρίνει κανείς! Στην πραγματικότητα, η ζωή είναι περίπλοκη και, αν δεν μάθουμε να τη διαβάζουμε, κινδυνεύουμε να τη σπαταλήσουμε, προχωρώντας τη με τεχνάσματα που καταλήγουν να μας ταπεινώνουν. Στην πρώτη μας συνάντηση είχαμε δει ότι πάντα, κάθε μέρα, είτε το θέλουμε είτε όχι, κάνουμε πράξεις διακρίσεως, σε ότι τρώμε, διαβάζουμε, στην εργασία, στις σχέσεις. Η ζωή μάς βάζει πάντα μπροστά σε επιλογές, και αν δεν τις κάνουμε συνειδητά, στο τέλος η ζωή επιλέγει για εμάς, πηγαίνοντάς μας εκεί που δεν θέλουμε. Ωστόσο, η διάκριση δεν γίνεται μόνη της. Σήμερα θα μιλήσουμε πιο συγκεκριμένα για κάποια βοηθήματα που μπορούν να κάνουν ευκολότερη αυτή την απαραίτητη άσκηση της πνευματικής ζωής, παρότι κατά κάποιο τρόπο τα έχουμε ήδη συναντήσει κατά τη διάρκεια αυτών των κατηχήσεων.
Ένα πρώτο απαραίτητο βοήθημα είναι η σύγκριση με τον Λόγο του Θεού και τη διδασκαλία της Εκκλησίας. Μας βοηθούν να διαβάζουμε ό,τι κινείται μέσα στην καρδιά, μαθαίνοντας να αναγνωρίζουμε τη φωνή του Θεού και να τη ξεχωρίζουμε από άλλες φωνές, που φαίνεται να επιβάλλονται στην προσοχή μας, αλλά στο τέλος μας αφήνουν μπερδεμένους. Η Αγία Γραφή μας ειδοποιεί ότι η φωνή του Θεού αντηχεί στην ηρεμία, στην προσοχή, στην ησυχία. Ας σκεφτούμε την εμπειρία του προφήτη Ηλία: ο Κύριος του μιλάει όχι στον άνεμο που σπάει τις πέτρες, όχι στη φωτιά ή τον σεισμό, αλλά σε ένα ελαφρύ αεράκι (βλ. Α’Βασ 19,11-12). Είναι μια πολύ όμορφη εικόνα. Η φωνή του Θεού δεν επιβάλλεται, είναι διακριτική, σέβεται και ακριβώς γι’ αυτό είναι ειρηνοποιός. Και μόνο στην ειρήνη μπορούμε να εισέλθουμε βαθιά μέσα μας και να αναγνωρίσουμε τις αυθεντικές επιθυμίες που έχει βάλει ο Κύριος στην καρδιά μας.
Για τον πιστό, ο Λόγος του Θεού δεν είναι απλώς ένα κείμενο προς ανάγνωση, είναι μια ζωντανή παρουσία, έργο του Αγίου Πνεύματος που παρηγορεί, διδάσκει, δίνει φως, δύναμη, αναζωογόνηση και όρεξη για ζωή. Είναι μια αληθινή πρόγευση του παραδείσου. Αυτό το είχε καταλάβει καλά ένας μεγάλος άγιος και ποιμένας, ο Αμβρόσιος, που έγραφε: «Όταν διαβάζω τη Θεία Γραφή, ο Θεός επιστρέφει και περπατά στον επίγειο παράδεισο» (Επιστ., 49,3).
Αυτή η συναισθηματική σχέση με τη Γραφή, με το Ευαγγέλιο, μας οδηγεί να ζήσουμε μια αγαπητική σχέση με τον Κύριο Ιησού, και αυτό είναι ένα άλλο απαραίτητο και όχι προφανές βοήθημα. Πολλές φορές μπορεί να έχουμε μια διαστρεβλωμένη ιδέα για τον Θεό, θεωρώντας τον ως έναν συνοφρυωμένο, αυστηρό κριτή, έτοιμο να μας πιάσει στο λάθος. Ο Ιησούς, αντίθετα, μας αποκαλύπτει έναν Θεό γεμάτο συμπόνια και τρυφερότητα, έτοιμο να θυσιαστεί για να μας συναντήσει, όπως ακριβώς ο πατέρας στην παραβολή του ασώτου υιού (πρβλ. Λκ 15,11-32).
Κάποτε, ένας ρώτησε –δεν ξέρω αν ήταν στη μητέρα ή τη γιαγιά του, μου το αφηγήθηκαν– «Μα τι να κάνω αυτή τη στιγμή;» – «Άκου τον Θεό, Αυτός θα σου πει τι να κάνεις. Άνοιξε την καρδιά σου στον Θεό»: καλή συμβουλή. Θυμάμαι μια φορά, σε ένα προσκύνημα νέων, που πραγματοποιείται μια φορά το χρόνο στο Θεομητορικό Προσκύνημα της Luján, 70 χλμ. από το Μπουένος Άιρες: χρειάζεται μια ολόκληρη μέρα για να φτάσεις εκεί. Εγώ είχα τη συνήθεια να εξομολογώ τη νύχτα. Πλησίασε ένας νεαρός, περίπου 22 ετών, γεμάτος με τατουάζ. «Θεέ μου –σκέφτηκα– τι είναι αυτό;». Και μου είπε: «Ξέρετε, ήρθα γιατί έχω ένα σοβαρό πρόβλημα και το είπα στη μητέρα μου και η μητέρα μου μου είπε: «Πήγαινε στην Παναγία, κάνε το προσκύνημα και η Παναγία θα σου πει». Και ήρθα. Είχα επαφή με τη Βίβλο, εδώ, άκουσα τον Λόγο του Θεού και άγγιξε την καρδιά μου και πρέπει να κάνω αυτό, αυτό, αυτό». Ο Λόγος του Θεού αγγίζει την καρδιά σου και αλλάζει τη ζωή σου. Και αυτό το έχω δει πολλές φορές, πολλές φορές. Επειδή ο Θεός δεν θέλει να μας καταστρέψει, ο Θεός θέλει να είμαστε πιο δυνατοί, πιο καλοί κάθε μέρα.
Όποιος μένει μπροστά στον Εσταυρωμένο νιώθει μια νέα ειρήνη, μαθαίνει να μην φοβάται τον Θεό, διότι ο Ιησούς στον σταυρό δεν φοβίζει κανέναν, είναι η εικόνα της απόλυτης ανημποριάς και ταυτόχρονα της πληρέστερης αγάπης, ικανής να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε δοκιμασία για εμάς. Οι άγιοι είχαν πάντα μια προτίμηση για τον Εσταυρωμένο.
Η αφήγηση των Αγίων Παθών του Ιησού είναι η κύρια οδός αντιμετώπισης του κακού χωρίς να παρασυρόμαστε από αυτό. Στα Άγια Πάθη δεν υπάρχει κρίση ή ακόμη και παραίτηση, διότι διασχίζονται από ένα μεγαλύτερο φως, το φως του Πάσχα, που μας επιτρέπει να δούμε ένα μεγαλύτερο σχέδιο σε εκείνες τις τρομερές ενέργειες, που κανένα πρόσκομμα, εμπόδιο ή αποτυχία δεν μπορεί να ματαιώσει.
Ο Λόγος του Θεού σε κάνει πάντα να κοιτάς από την άλλη πλευρά: δηλαδή, υπάρχει ο σταυρός εδώ, είναι δύσκολος, αλλά υπάρχει και κάτι άλλο, μια ελπίδα, μια ανάσταση. Ο Λόγος του Θεού σου ανοίγει όλες τις θύρες, διότι Αυτός, ο Κύριος, είναι η θύρα. Ας πάρουμε το Ευαγγέλιο, ας πάρουμε τη Βίβλο στα χέρια: πέντε λεπτά την ημέρα, όχι περισσότερο. Να έχετε μαζί σας ένα Ευαγγέλιο τσέπης στην τσάντα σας και όταν ταξιδεύετε, πάρτε το και διαβάστε λίγο κατά τη διάρκεια της ημέρας, ένα κομματάκι, αφήνοντας τον Λόγο του Θεού να έρθει κοντά στην καρδιά σας. Κάντε αυτό και θα δείτε πώς θα αλλάξει η ζωή σας με την εγγύτητα στον Λόγο του Θεού «Ναι, πάτερ, αλλά έχω συνηθίσει να διαβάζω τους Βίους των Αγίων»: αυτό είναι καλό, καλό είναι, αλλά μην αφήνεις τον Λόγο του Θεού. Πάρε μαζί σου το Ευαγγέλιο, και διάβασέ το έστω ένα λεπτό την ημέρα.
Είναι πολύ όμορφο να σκέφτεσαι τη ζωή με τον Κύριο σαν μια σχέση φιλίας που μεγαλώνει μέρα με τη μέρα. Η φιλία με τον Θεό έχει την ικανότητα να αλλάξει την καρδιά. Είναι ένα από τα μεγάλα δώρα του Αγίου Πνεύματος, η ευσέβεια, που μας κάνει ικανούς να αναγνωρίσουμε την πατρότητα του Θεού. Έχουμε έναν τρυφερό, στοργικό Πατέρα που μας αγαπά, που πάντα μας αγαπούσε: όταν το βιώνουμε αυτό, η καρδιά λιώνει και φεύγουν αμφιβολίες, οι φόβοι, τα αισθήματα αναξιότητας. Τίποτα δεν μπορεί να αντιταχθεί σε αυτήν την αγάπη της συνάντησης με τον Κύριο.
Και αυτό μας θυμίζει ένα άλλο μεγάλο βοήθημα, το δώρο του Αγίου Πνεύματος, που είναι παρόν μέσα μας, που μας διδάσκει, ζωντανεύει τον Λόγο του Θεού τον οποίο διαβάζουμε, προτείνει νέα νοήματα, ανοίγει πόρτες που φαινόταν κλειστές, υποδεικνύει μονοπάτια της ζωής εκεί όπου φαινόταν ότι υπήρχε μόνο σκοτάδι και σύγχυση.
Και σας ρωτάω: εσείς προσεύχεστε στο Άγιο Πνεύμα; Ποιος είναι όμως αυτός ο μεγάλος Άγνωστος; Προσευχόμαστε στον Πατέρα, ναι, το Πάτερ ημών, προσευχόμαστε στον Ιησού, αλλά ξεχνάμε το Πνεύμα! Κάποτε, κάνοντας κατήχηση στα παιδιά, έκανα την ερώτηση: «Ποιος από εσάς ξέρει ποιο είναι το Άγιο Πνεύμα;». Και ένα παιδί: «Εγώ το ξέρω!» – «Και ποιο είναι;» – «Ο παράλυτος», μου είπε! Είχε ακούσει «ο Παράκλητος», και νόμιζε ότι ήταν ένας παράλυτος. Και πολλές φορές –αυτό με έκανε να σκεφτώ– το Άγιο Πνεύμα είναι εκεί για μας, σαν να ήταν ένα Πρόσωπο που δεν μετράει. Το Άγιο Πνεύμα είναι αυτό που δίνει ζωή στην ψυχή σου! Αφήστε το να μπει. Μιλήστε με το Πνεύμα όπως μιλάτε με τον Πατέρα, όπως μιλάτε με τον Υιό: μιλήστε με το Άγιο Πνεύμα –που δεν έχει τίποτα παραλυτικό! Σε Αυτόν είναι η δύναμη της Εκκλησίας, είναι εκείνο που σε πάει μπροστά.
Το Άγιο Πνεύμα είναι η διάκριση στην πράξη, η παρουσία του Θεού μέσα μας, είναι το μεγαλύτερο δώρο που διασφαλίζει ο Πατέρας σε όσους το ζητούν (πρβλ. Λκ 11,13). Και πώς το αποκαλεί ο Ιησούς; «Το δώρο»: «Μείνετε εδώ στην Ιερουσαλήμ περιμένοντας το δώρο του Θεού», που είναι το Άγιο Πνεύμα. Είναι ενδιαφέρον να οδηγείς τη ζωή σου σε φιλία με το Άγιο Πνεύμα: Αυτό σε αλλάζει, σε κάνει να μεγαλώνεις.
Η Ιερά Ακολουθία των Ωρών ξεκινά τις κύριες στιγμές της προσευχής της ημέρας με αυτή την επίκληση: «Έλα, Θεέ, σε βοήθειά μου. Κύριε, σπεύσε να με βοηθήσεις». «Κύριε, βοήθησέ με!», επειδή μόνος μου δεν μπορώ να συνεχίσω, δεν μπορώ να αγαπήσω, δεν μπορώ να ζήσω… Αυτή η επίκληση για σωτηρία είναι το αέναο αίτημα που πηγάζει από τα βάθη της ύπαρξής μας. Η διάκριση έχει σκοπό να αναγνωρίσω τη σωτηρία που επέφερε ο Κύριος στη ζωή μου, μου υπενθυμίζει ότι δεν είμαι ποτέ μόνος και ότι, αν παλεύω, είναι επειδή αυτό που διακυβεύεται είναι σημαντικό.
Το Πνεύμα το Άγιο είναι πάντα μαζί μας. «Πάτερ, έκανα κάτι άσχημο, πρέπει να πάω να εξομολογηθώ, δεν μπορώ να κάνω τίποτα…». Μα, έκανες κάτι άσχημο; Μίλησε στο Πνεύμα που είναι μαζί σου και πες του: «Βοήθησέ με, έκανα αυτό το πολύ άσχημο». Αλλά μην ακυρώσεις τον διάλογο με το Άγιο Πνεύμα. «Πάτερ, είμαι σε θανάσιμη αμαρτία»: δεν πειράζει, μίλησε μαζί Του για να σε βοηθήσει να λάβεις τη συγχώρεση. Μην εγκαταλείψεις ποτέ αυτόν τον διάλογο με το Άγιο Πνεύμα. Και με αυτά τα βοηθήματα, που μας δίνει ο Κύριος, δεν χρειάζεται να φοβόμαστε. Πάμε μπροστά, με θάρρος και χαρά!
———————
Μετάφραση: π.Λ