Πάπας προς τη Ρωμαϊκή Κούρια: είμαστε ”ανάξιοι δούλοι”
Ένας «προβληματισμός για την κρίση», την οποία προκάλεσε η πανδημία, που «μας προειδοποιεί να μην κρίνουμε βιαστικά την Εκκλησία» με τα «σκάνδαλα του χθες και του σήμερα». Μια σύσταση «να μην συγχέεται η κρίση με τη σύγκρουση», διότι η πρώτη «γενικά έχει θετικό αποτέλεσμα», ενώ η δεύτερη «δημιουργεί πάντα αντιπαράθεση». Πρόκειται για μια προτροπή να βρούμε «την ταπεινότητα για να πούμε ότι η εποχή της κρίσης είναι η εποχή του Αγίου Πνεύματος», επειδή «όποιος δεν βλέπει την κρίση υπό το φως του Ευαγγελίου, περιορίζεται στο να κάνει την αυτοψία ενός πτώματος». Αυτά είναι τα τρία βασικά στοιχεία που περιέχονται στον λόγο του Πάπα Φραγκίσκου με την ευκαιρία της ετήσιας συνάντησης που έλαβε χώρα το πρωί της Δευτέρας 21 Δεκεμβρίου 2020, στην Αίθουσα των Ευλογιών του Αποστολικού Μεγάρου, για την ανταλλαγή των χριστουγεννιάτικων ευχών με τα μέλη του Σώματος των Καρδιναλίων και της Ρωμαϊκής Κούριας.
”Αφοπλισμένο” όπως στη φάτνη
Ο Ποντίφικας εμπνεύστηκε από την Χάνα Άρεντ, η οποία «στα ερείπια των ολοκληρωτικών πολιτικών συστημάτων του εικοστού αιώνα, αναγνωρίζει ότι το θαύμα που διατηρεί τον κόσμο, βρίσκεται στις λίγες λέξεις τις οποίες αναγγέλλει η Αγία Γραφή: “Γεννήθηκε για μας ένα παιδί”». Κατά συνέπεια, εξηγεί ο Πάπας, «βρίσκουμε το σωστό μέρος μόνο αν είμαστε αφοπλισμένοι, ταπεινοί, ουσιαστικοί, κάνοντας πράξη στο περιβάλλον στο οποίο ζούμε το πρόγραμμα ζωής που προτείνει ο Απόστολος Παύλος ή βάζοντας τον εαυτό μας στη σκηνή της φάτνης, όπως έλεγε ο Άγιος Ιγνάτιος Λογιόλα». Και ο Ποντίφικας πρόσθεσε ότι «αυτά τα Χριστούγεννα της πανδημίας, της υγειονομικής κρίσης, της οικονομικής, κοινωνικής ως και εκκλησιαστικής κρίσης, που έπληξε τυφλά ολόκληρο τον κόσμο, η Εκκλησία έπαψε να είναι μια συνήθης λέξη και να αντιμετωπίζεται σαν πνευματικό κατεστημένο, για να γίνει μια πραγματικότητα που συμμερίζονται όλοι. Αυτή η μάστιγα ήταν μια δοκιμασία και, ταυτόχρονα, μια μεγάλη ευκαιρία για να μεταστραφούμε και να ανακτήσουμε την αυθεντικότητα».
Ο κίνδυνος μιας ανάλυσης χωρίς προοπτική ελπίδας
Αφού υπενθύμισε ότι ακόμη και η Αγία Γραφή «είναι γεμάτη από ανθρώπους που δοκιμάστηκαν και πέρασαν από “κόσκινο” ή βρίσκονταν σε προσωπική κρίση, οι οποίοι, ωστόσο, ακριβώς μέσα από αυτή την κρίση συνέβαλαν στην ιστορία της σωτηρίας», ο Άγιος Πατέρας μίλησε για τα παραδείγματα του Αβραάμ, του Μωυσή, του Ηλία, του Ιωάννη του Βαπτιστή, του Παύλου και του ίδιου του Ιησού, ο οποίος «εγκαινιάζει τη δημόσια ζωή του μέσω της εμπειρίας της κρίσης, την οποία βίωσε με τους πειρασμούς στην έρημο, για να περάσει έπειτα στην κρίση του κήπου της Γεθσημανής».
Και διευκρίνισε ο Πάπας Φραγκίσκος ότι «μερικές φορές οι εκκλησιαστικές μας αναλύσεις μοιάζουν με ιστορίες χωρίς ελπίδα», ενώ η ελπίδα καταφέρνει να φέρει στο φως «αυτό που οι κοντόφθαλμες ματιές μας δεν μπορούν να αντιληφθούν». Επιπλέον, διαβεβαίωσε ο Πάπας, «ο Θεός συνεχίζει να εργάζεται και κάνει να μεγαλώνουν οι σπόροι της Βασιλείας του, όπως αποδεικνύουν οι τόσοι πολλοί διάκονοί του, οι οποίοι στην Κούρια δίνουν μαρτυρία με την ταπεινή, διακριτική, σιωπηλή, πιστή, επαγγελματική, ειλικρινή εργασία τους. Και ο καιρός μας έχει επίσης τα προβλήματά του, αλλά ο Κύριος δεν έχει εγκαταλείψει τον λαό του, παρότι τα προβλήματα καταλήγουν αμέσως στις εφημερίδες, ενώ αντιθέτως τα ελπιδοφόρα σημεία γίνονται γνωστά μετά από πολύ καιρό, και όχι πάντα».
Οι αδυναμίες ας μην παρακωλύουν το Ευαγγέλιο
Εμβαθύνοντας έπειτα στη δεύτερη λέξη – κλειδί του λόγου του, δηλαδή τη «σύγκρουση», ο Πάπας παρατήρησε ότι η Εκκλησία, αν «θεωρηθεί με τις συνήθεις έννοιες “αριστερά – δεξιάά”, “προοδευτικοί – παραδοσιαρχικοί”, τότε καταλήγει σε κατακερματισμό, πόλωση, διαστρέβλωση και προδοσία της φύσεώς της. Η Εκκλησία είναι ένα σώμα διαρκώς σε κρίση, ακριβώς επειδή είναι ένα σώμα ζωντανό, αλλά δεν πρέπει ποτέ να γίνει σώμα σε σύγκρουση, με νικητές και ηττημένους. Αν γίνει έτσι, θα μεταδώσει φόβο, θα γίνει πιο άκαμπτη, λιγότερο συνοδική, και θα επιβάλει μια ομοιόμορφη και τυποποιημένη λογική, μακριά από τον πλούτο και την πολυφωνία που της έχει δώσει το Άγιο Πνεύμα».
Και σε αυτό το πλαίσιο, προειδοποίησε ο Ποντίφικας, «όλες οι αντιστάσεις που προβάλλουμε όταν εισερχόμαστε σε κρίση, χωρίς την καθοδήγηση του Αγίου Πνεύματος, μας καταδικάζουν να μείνουμε μόνοι και στείροι», Εν ολίγοις, ολοκλήρωσε ο Πάπας, «κάτω από κάθε κρίση υπάρχει πάντοτε η σωστή απαίτηση για ανανέωση. Αλλά, αν θέλουμε πραγματικά μια ανανέωση, χρειάζεται να είμαστε πλήρως πρόθυμοι και να μην σκεφτόμαστε τη μεταρρύθμιση της Εκκλησίας σαν μπάλωμα σε ένα παλιό ρούχο ή σαν απλά τη σύνταξη ενός νέου Αποστολικού Διατάγματος.
Η μεταρρύθμιση της Εκκλησίας είναι κάτι άλλο. Είναι μια στράτευση και μια προσπάθεια έτσι ώστε, παρά τα πολλά προβλήματα, η αδυναμία μας να μην αποτελέσει εμπόδιο στην αναγγελία του Ευαγγελίου».
Μην μείνετε στον λαβύρινθο
Στην τελική του ευχή, ο Πάπας Φραγκίσκος σημείωσε ότι «θα ήταν ωραίο αν σταματήσουμε να ζούμε σε σύγκρουση και να νιώσουμε ότι είμαστε σε μια κοινή πορεία, καθώς η σύγκρουση είναι ένα παραπλανητικό μονοπάτι, είναι μια περιπλάνηση χωρίς σκοπό και στόχο, σημαίνει ότι μένουμε εγκλωβισμένοι στον λαβύρινθο, είναι σπατάλη ενέργειας, που ως πρώτο κακό οδηγεί στο κουτσομπολιό». Ευχαριστώντας εκ νέου τη Ρωμαϊκή Κούρια για την υπηρεσία της, ο Πάπας κάλεσε να έχουμε «πλήρη επίγνωση του γεγονότος ότι όλοι μας, εγώ πρώτος, είμαστε μόνο “ανάξιοι δούλοι” στους οποίους ο Κύριος έδειξε έλεος».
Μετάφραση: π.Λ
