Να βλέπουμε τους άλλους ως αδελφούς και αδελφές για να σώσουμε τον εαυτό μας και τον κόσμο
Είμαστε περιτριγυρισμένοι από τις «σκιές ενός κλειστού κόσμου», αλλά υπάρχουν και εκείνοι που δεν παραιτούνται καθώς το σκοτάδι προχωρά και συνεχίζουν να ονειρεύονται, να ελπίζουν, να λερώνουν τα χέρια τους δεσμευόμενοι να δημιουργήσουν μια κοινωνική αδελφοσύνη και φιλία. Ο αποσπασματικός Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος έχει ήδη ξεκινήσει, η λογική της αγοράς που βασίζεται στο κέρδος φαίνεται να κερδίζει έναντι της καλής πολιτικής, η κουλτούρα της απόρριψης φαίνεται να επικρατεί, η κραυγή των λαών εξαιτίας της πείνας δεν εισακούγεται, αλλά υπάρχουν και εκείνοι που δείχνουν μια συγκεκριμένη οδό για την οικοδόμηση ενός κόσμου διαφορετικού και περισσότερο ανθρώπινου.
Πριν από πέντε χρόνια, ο Πάπας Φραγκίσκος δημοσίευσε την εγκύκλιο Laudato si΄ δείχνοντας σαφώς, τις σχέσεις μεταξύ της περιβαλλοντικής κρίσης, της κοινωνικής κρίσης, των πολέμων, των μεταναστεύσεων, της φτώχειας. Και υποδείκνυε έναν στόχο που πρέπει να επιτευχθεί: αυτόν ενός οικονομικού και κοινωνικού συστήματος που θα είναι πιο δίκαιο και θα σέβεται τη δημιουργία, που θα έχει ως επίκεντρο τον άνθρωπο που είναι ο προστάτης της μητέρας γης και όχι το χρήμα έχει γίνει απόλυτη θεότητα. Σήμερα, με τη νέα εγκύκλιο επιστολή Fratelli tutti, ο διάδοχος του Πέτρου δείχνει την συγκεκριμένη οδό για να φτάσουμε σε αυτόν τον στόχο: να αναγνωρίσουμε ότι είμαστε αδελφοί και αδελφές, αδέλφια επειδή είμαστε παιδιά, προστάτες ο ένας του άλλου, όλοι επάνω στην ίδια βάρκα, όπως αυτό το κατέστησε ακόμη πιο εμφανές η πανδημία. Η οδός για να μην παραδοθούμε στον πειρασμό του homo homini lupus, των νέων τειχών, της απομόνωσης και αντ’ αυτού να κοιτάξουμε την ευαγγελική εικόνα του Καλού Σαμαρείτη, η οποία είναι τόσο διαχρονική και μη συμβατική.
Η διαδρομή την οποία έχει υποδείξει ο Πάπας Φραγκίσκος, βασίζεται στο μήνυμα του Ιησού που απαλείφει κάθε τι το παράξενο. Ο χριστιανός καλείται πράγματι, να «αναγνωρίσει τον Χριστό σε κάθε άνθρωπο, να τον δει σταυρωμένο στην αγωνία των εγκαταλελειμμένων και των ξεχασμένων αυτού του κόσμου, και αναστημένο σε κάθε αδελφό που σηκώνεται και πάλι στα πόδια του». Αλλά αυτό της αδελφοσύνης είναι ένα μήνυμα που μπορεί να γίνει αποδεκτό, κατανοητό, να μοιραστεί με άντρες και γυναίκες άλλων θρησκειών, καθώς και με πολλές γυναίκες και άνδρες που δεν πιστεύουν. Η νέα εγκύκλιος επιστολή παρουσιάζεται ως μια σύνοψη της κοινωνικής διδασκαλίας του Φραγκίσκου, και έχει συλλέξει με συστηματικό τρόπο τις ιδέες που προσφέρονται από δηλώσεις, ομιλίες και παρεμβάσεις των επτά πρώτων ετών της ποντιφικής θητείας του. Η προέλευση και η έμπνευση της αντιπροσωπεύουν σίγουρα το «Έγγραφο για την ανθρώπινη αδελφοσύνη για την παγκόσμια ειρήνη και τη συνύπαρξη», που υπεγράφη στις 4 Φεβρουαρίου 2019 στο Άμπου Ντάμπι, μαζί με τον Μεγάλο Ιμάμη του Al – Azhar, Ahmad Al – Tayyib. Από αυτή την κοινή δήλωση, ακρογωνιαίο λίθο του διαλόγου μεταξύ των θρησκειών, ο Πάπας προτείνει εκ νέου, την έκκληση να υιοθετηθεί ο διάλογος ως οδός, η κοινή συνεργασία ως συμπεριφορά και η αμοιβαία γνώση ως μέθοδος και κριτήριο.
Ωστόσο, θα ήταν αναγωγικό να υποβιβάσουμε τη νέα εγκύκλιο μόνο στη σφαίρα του διαθρησκειακού διαλόγου. Το μήνυμα της Fratelli tutti αφορά στην πραγματικότητα, τον καθένα από εμάς. Περιλαμβάνει επίσης σελίδες διαφωτιστικές σχετικά με την κοινωνική και πολιτική δέσμευση. Μπορεί να φαίνεται παράδοξο ότι ο Επίσκοπος της Ρώμης, μια φωνή εν τη ερήμω, ξεκινά και πάλι σήμερα το σχέδιο για μια καλή πολιτική. Μια πολιτική ικανή να αναλάβει τον ρόλο γης, που εδώ και πολύ καιρό έχει αφήσει να αναλάβουν το χρηματοπιστωτικό σύστημα και ο μύθος των αγορών που θα παρήγαγαν ευημερία για όλους, χωρίς να υφίσταται ανάγκη από κάποιου είδους κυβέρνηση. Υπάρχει ένα ολόκληρο κεφάλαιο που είναι αφιερωμένο στην πολιτική δράση ως υπηρεσία και μαρτυρία της φιλανθρωπίας, που τροφοδοτείται από μεγάλα ιδανικά και που σχεδιάζει το αύριο χωρίς να σκέφτεται τα μικρά εκλογικά κέρδη, αλλά το κοινό καλό και ειδικότερα, το μέλλον των νέων γενεών. Και πάλι, σε μια εποχή που τόσες πολλές χώρες κλείνουν, είναι ο ίδιος ο Πάπας που διατυπώνει μια πρόσκληση να μην χάνουμε την εμπιστοσύνη μας στους διεθνείς οργανισμούς, ακόμη κι αν χρειάζονται μεταρρύθμιση έτσι ώστε να μην λαμβάνονται υπόψη μόνο οι ισχυρότεροι.
Μεταξύ των πιο δυνατών σελίδων της εγκυκλίου είναι εκείνες που είναι αφιερωμένες στην καταδίκη του πολέμου και στην απόρριψη της θανατικής ποινής. Στον απόηχο της Pacem in terris του Ιωάννη, ξεκινώντας από μια ρεαλιστική ματιά στα καταστροφικά αποτελέσματα που οι τόσες πολλές συγκρούσεις τις τελευταίες δεκαετίες, επέφεραν στη ζωή εκατομμυρίων αθώων ατόμων, ο Φραγκίσκος θυμίζει ότι σήμερα, είναι πολύ δύσκολο να υποστηριχθούν τα λογικά κριτήρια που είχαν ωριμάσει σε άλλους αιώνες για να μιλήσουμε για έναν πιθανό «δίκαιο πόλεμο». Ομοίως και η χρήση της θανατικής ποινής είναι αδικαιολόγητη και απαράδεκτη και θα πρέπει να καταργηθεί σε όλο τον κόσμο. Είναι αλήθεια, όπως επισημαίνει ο Πάπας, «στον σημερινό κόσμο τα συναισθήματα τού να ανήκουμε στην ίδια ανθρωπότητα εξασθενούν, ενώ το όνειρο τής από κοινού οικοδόμησης της δικαιοσύνης και της ειρήνης φαίνεται μια ουτοπία άλλων εποχών». Αλλά υπάρχει ανάγκη να επιστρέψουμε στα όνειρα και κυρίως να πραγματοποιήσουμε από κοινού αυτό το όνειρο. Πριν να είναι πολύ αργά.
Μετάφραση:ρφ
