Να νοιώσουμε τη δίψα της περιφέρειας
Η περιφέρεια είναι μέσα στο DNA του Χριστιανού και είναι ένας ορίζοντας που η Εκκλησία πρέπει να έχει πάντοτε εμπρός της. Αυτό είπε ο π. Josè Tolentino Mendonça στις Πνευματικές Ασκήσεις της Πέμπτης μαζί με τον Πάπα και τη Ρωμαϊκή Κούρια, που διεξάγονται στην Αρίτσια, κοντά στη Ρώμη.
“Πού είναι ο αδελφός μας;”. Ξεκινώντας από την ερώτηση του Θεού στη Γένεση, αναπτύσσεται η ένατη περίσκεψη των Πνευματικών Ασκήσεων για τον Πάπα και τους συνεργάτες του της Ρωμαϊκής Κούριας, που διεξάγονται στην Αρίτσια, στο Λάτιο, και είναι αφιερωμένη στο να “ακούμε τη δίψα των περιφερειών”. Η πρόσκληση του π. Josè Tolentino Mendonça, αντιπρύτανη του Καθολικού Πανεπιστημίου της Λισαβόνας, είναι “να κοιτάμε με ορθάνοιχτα μάτια την πραγματικότητα του κόσμου που μας περιβάλλει” και να αναζητούμε τον αδελφό μας μεταξύ των φτωχών και των τελευταίων του κόσμου, χωρίς να ξεχωρίζουμε την “πνευματική δίψα” από την “κυριολεκτική δίψα”. Ένα από τα κριτήρια για να καταλάβουμε τι είναι “κέντρο” και τι “περιφέρεια” στον κόσμο, είναι πράγματι η πρόσβαση στο νερό, αναπαλλοτρίωτο δικαίωμα του ανθρώπου. Όπως ήδη αναφέρεται στην εγκύκλιο Laudato Si'και επιβεβαιώνεται από τα δεδομένα των διεθνών οργανισμών, περισσότεροι από δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε πόσιμο νερό. Ένα πλήθος κυριολεκτικά διψασμένο, μπροστά στο οποίο “γίνεται επιτακτικό να υιοθετήσουμε μια αυθεντική μεταστροφή του τρόπου ζωής και της καρδιάς”, “που να πηγαίνει σε αντίθετη κατεύθυνση ως προς τον πολιτισμό της σπατάλης και της κοινωνικής ανισότητας”. Eκεί που οι πλούσιες χώρες σπαταλούν τις φυσικές πηγές τους, ταυτόχρονα “άλλοι ζουν όντως σε μια βασανιστική κατάσταση”.
Ο Ιησούς είναι ένας “περιφερειακός άνθρωπος”
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, “η Εκκλησίαδεν πρέπει να φοβάται να είναι προφητική και να βάζει το δάχτυλο στην πληγή”, και δεν μπορεί παρά να συνδιαλέγεται με τις περιφέρειες του κόσμου. “Ένας μαθητής του Χριστού οφείλει να το γνωρίζει καλά αυτό”, προπάντων επειδή “ο ίδιος ο Ιησούς είναι ένας άνθρωπος περιφερειακός”. Δεν ήταν Ρωμαίος πολίτης, ούτε μέλος της ιουδαϊκής ελίτ, γεννήθηκε στην περιφέρεια της Ιουδαίας, που ήταν περιφέρεια του Ισραήλ και της αυτοκρατορίας. Και στις περιφέρειες απευθύνεται ο Ιησούς, δίνοντας αξιοπρέπεια σε ασθενείς, περιθωριοποιημένους, φτωχούς, ξένους και αμαρτωλούς.
Η περιφέρεια είναι μέσα στο DNA του Χριστιανού, τον κάνει να επιστρέφει στο πρωταρχικό σχέδιο και πρόγραμμα. Eίναι ένα απαραίτητο κλειδί για την πνευματική και υπαρξιακή ερμηνευτική του. Σε όλες τις εποχές θα παραμείνει, για την χριστιανική εμπειρία, ο προνομιούχος τόπος όπου συναντούμε και ξανασυναντούμε τον Ιησού.
Στις περιφέρειες βρίσκεται η ζωτικότητα του χριστιανικού σχεδίου
Ο ίδιος ο Χριστιανισμός είναι από τη φύση του μια “περιφερειακή πραγματικότητα”. Μπορει να το δει κανείς συγκεκριμένα: τα αστικά κέντρα των πόλεων έχουν γίνει “πόλος γραφειοκρατικών και εμπορικών δραστηριοτήτων” και “βιτρίνα του παρελθόντος” για τους τουρίστες, ενώ “η ζωτικότητα του χριστιανικού σχεδίου παίζεται στις περιφέρειες”, “εκεί όπου συχνά δεν υπάρχει ούτε η παρουσία ενός ναού και όπου τα πάντα είναι επισφαλή και δυσκολότερα”. Για την Εκκλησία η περιφέρεια είναι συνεπώς ένας ορίζοντας και όχι ένα πρόβλημα, και είναι εκεί όπου μπορεί να βγει από τον εαυτό της και να ανακαλύψει πάλι τον εαυτό της.
Η επιλογή της συνάντησης με τις περιφέρειες δεν επιτάσσεται μόνο από αγάπη, αλλά είναι μια ιστορική και γεωγραφική κινητοποίηση που επιτρέπει τη συνάστηση με αυτό που ο Χριστιανισμός ήταν και με αυτό που είναι. Και οι περιφέρειες διψούν: διψούν να ακουστούν.
Όπως προειδοποιούσε ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, η Εκκλησία πρέπει να αποφεύγει το “τρομερό σχίσμα, που χωρίζει το μυστήριο του θυσιαστηρίου από το μυστήριο του αδελφού, που επικίνδυνα απομακρύνει το μυστήριο της Ευχαριστίας από το μυστήριο του φτωχού”.
Οι περιφέρειες ως τόποι της ψυχής
Και ο π. Josè Tolentino Mendonça ολοκληρώνει: “Οι υπαρξιακές περιφέρειες δεν είναι μόνο οικονομικές, και ξέρουμε όλοι ότι ανάμεσά σε μας και σε όποιον στέκεται δίπλα μας υπάρχουν συχνά πολύ μεγάλες αποστάσεις, που πρέπει να ξεπεραστούν και να γεφυρωθούν”. Γι΄ αυτό ο άνθρωπος πρέπει να αγκαλιάζεται, και ακόμα και αν δεν καταφέρνουμε να εμποδίσουμε τα δάκρυα στο πρόσωπο του διπλανού μας, μπορούμε να του προσφέρουμε ένα μαντηλάκι και να του πούμε “είμαι εδώ”, “δεν είσαι μόνος”. Οι περιφέρειες, πράγματι, “δεν είναι μόνο τόποι φυσικοί, αλλά και ενδόμυχα σημεία της ύπαρξής μας, είναι τόποι της ψυχής που έχουν ανάγκη συμπαράστασης”.
Μετάφραση:πλκ
