Η οικογενειακή προσευχή
Ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία που πάντα χαρακτήριζε το παιδαγωγικό έργο των γονέων στο εσωτερικό της οικογένειας ήταν η διαπαιδαγώγηση των παιδιών στην προσευχή.
Στο παρελθόν η προσευχή στην οικογένεια ήταν κάτι το «φυσικό». Είχε τους δικούς της ρυθμούς και τις δικές της στιγμές. Πριν και μετά το φαγητό, όταν χτυπούσε το πρωί, το μεσημέρι και το βράδυ η καμπάνα της ενορίας για τον χαιρετισμό της Παναγίας με το γνωστό « angelus». Η απαγγελία του Ροδαρίου, η προσευχή το πρωί και το βράδυ. Εν γένει ήταν η μητέρα εκείνη που ασχολείτο με την εξασφάλιση της προσευχής και την όλη πνευματική ζωή της οικογένειας. Σήμερα η ζωή της οικογένειας έγινε πολύ δύσκολη, άλλαξε ριζικά. Όλα έγιναν πιο δύσκολα και σιγά-σιγά εγκαταλείφθηκε από πολλές οικογένειες η συλλογική προσευχή αλλά και η ατομική μέσα στην οικογένεια.
Αυτή η κατάσταση δυστυχώς συνέβαλε ώστε σήμερα να μην τολμά κανείς εύκολα να προτείνει την προσευχή στην οικογένεια. Φαίνεται σαν κάτι καταπιεστικό, τεχνητό που δεν βγαίνει αυθόρμητο από την καρδιά μας.
Το πρώτο βήμα για μια αλλαγή πρέπει να γίνει από τους συζύγους, μαθαίνοντας να απαγγέλλουν μαζί μία προσευχή για το ζευγάρι, απλή, συνηθισμένη, χωρίς ιδιαίτερη προετοιμασία, ώστε να γίνει η αφορμή επαναφοράς της οικογενειακής προσευχής.
Αυτή η προσευχή του ζευγαριού θα μπορούσε να είναι μια κοινή συγνώμη προς τον Κύριο για τις αμαρτίες, μία ευχαριστία για τα δώρα που έχει δεχθεί η οικογένεια από το Θεό, για ότι καλό υπάρχει στους γονείς και στα παιδιά.
Είναι όμορφο να προσεύχονται οι γονείς για τα παιδιά τους, ακόμη και στο όνομα των παιδιών και ιδιαίτερα των μικρών που ακόμη δεν ξέρουν να προσευχηθούν αλλά και για τα μεγάλα, που ενδεχομένως αντιμετωπίζουν κάποια κρίση και δεν μπορούν πια να προσευχηθούν.
Σ’ αυτό μπορεί να βοηθήσει πολύ η συνήθεια που υπάρχει σε πολλά ζευγάρια να φτιάχνουν στο σπίτι τους ένα εικονοστάσι. Θα μπορούσε αυτή η γωνιά του σπιτιού να είναι «ο τόπος προσευχής» της οικογένειας, «ο μικρός ναός της κατ’ οίκον εκκλησίας».
Η προσευχή είναι μία εμπειρία την οποία το παιδί πρέπει να ανακαλύψει και να μάθει από τους γονείς , είναι λοιπόν ανάγκη να δει το παιδί τους γονείς του να προσεύχονται. Εάν δει ότι προσεύχονται ο πατέρας του και η μητέρα του χωρίς βιασύνη, με σιωπή, με κλειστά τα μάτια , γονατιστοί αυτό καταλαβαίνει την σημασία αυτών των κινήσεων και αντιλαμβάνεται την παρουσία του Θεού μέσα στην οικογένεια σαν κάτι το ωραίο, το θετικό, το απαραίτητο. Με τον τρόπο αυτό θα μάθει και τη γλώσσα της προσευχής, αλλά και τα σύμβολα τα οποία έτσι χαράσσονται στη μνήμη του. Δεν υπάρχει κάτι άλλο που θα μπορέσει να αντικαταστήσει αυτή την εμπειρία.
Μόνο έτσι το παιδί θα μυηθεί στην προσευχή αυθόρμητα και θα προσευχηθεί όπως πρέπει να προσεύχεται, με την ίδια στάση, τον ίδιο τρόπο, την ίδια χαρά, που αισθάνονται οι γονείς που προσεύχονται. Θα έλθει αργότερα η στιγμή που το ίδιο το παιδί θα ξεκινήσει μια προσευχή και θα του μείνει χαραγμένο στη μνήμη ότι είναι κάτι φυσικό που ανήκει στην ζωή της οικογένειας.
Στη συνέχεια η διαπαιδαγώγηση στην πίστη επιτρέπει επίσης μία αυθεντική μετάδοση στο παιδί της σχέσης που υπάρχει ανάμεσα στην πίστη και την προσευχή και επομένως μία αληθινή ανάπτυξη της χριστιανικής ζωής Σιγά –σιγά θα καταλάβει πως η χριστιανική μύηση που του μεταδίδεται από τους γονείς του, είναι άμεσα δεμένη στα γεγονότα και τη συγκεκριμένη πραγματικότητα της καθημερινής ζωής.
Από τη στιγμή που οι χριστιανικές οικογένειες είναι πρωτογενή κύτταρα της εκκλησιαστικής και της κοινωνικής ζωής, οι γονείς, χάρη στην πίστη στο Χριστό, συμμετέχουν στην αποστολή του ευαγγελισμού. Φυσικά αυτό μπορεί να γίνει μόνο, όταν υπάρχει μία χριστιανική κοινότητα που τους συνοδεύει και τους βοηθά, ενθαρρύνοντας τους στις δύσκολες στιγμές και τους στηρίζει στην πορεία προς την αγιότητα.
