«Η Κληρονομιά» Του Πάπα Φραγκίσκου
Είναι περίεργο αλλά μόνο ο Ρώσος Πρόεδρος Πούτιν φέρεται να είπε δημόσια μια σκέψη που αρκετοί πρέπει να έκαναν, ότι, από εκκλησιαστικής άποψης, όταν κάποιος πεθαίνει την επομένη του Πάσχα, είναι αγαπητός στο Θεό. Από την άλλη, βλέποντας, εκ των υστέρων, τη χαρά του Φραγκίσκου, λίγες ώρες πριν το θάνατό του, επειδή είχε καταφέρει να ολοκληρώσει τη Μεγάλη Εβδομάδα, επισκεπτόμενος φυλακισμένους τη Μεγάλη Πέμπτη και χαιρετώντας τους πιστούς μετά την πασχαλινή θεία λειτουργία της Κυριακής, αισθάνεσαι ότι «έφυγε» ικανοποιημένος.
Θα ειπωθούν και θα γραφούν πολλά για τους 145 μήνες της ζωής του ως Πάπα Ρώμης. Θυμίζουμε, ήταν 77 χρονών, σε αναμονή της αντικατάστασής του από Αρχιεπίσκοπος Μπουένος Άιρες, όταν έβγαλε «εισιτήριο με επιστροφή» για να παραστεί στο Κονκλάβιο εκλογής του Νέου Ποντίφικα, που θα διαδεχόταν τον, ξαφνικά παραιτηθέντα, Βενέδικτο 16ο. Οι Ιταλοί Επίσκοποι ήταν σίγουροι για την εκλογή του τότε Αρχιεπισκόπου Μιλάνου Α. Σκόλα, έβγαλαν και σχετική … ανακοίνωση, όταν βγήκε λευκός καπνός μετά την 5η ψηφοφορία. Τελικά προέκυψε «Ιταλός από καταγωγή και ταμπεραμέντο», αλλά Αργεντινής προέλευσης! Το εισιτήριο επιστροφής δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ. Ο προερχόμενος από τους Ιησουίτες νέος Πάπας διάλεξε ως όνομα το «Φραγκίσκος» του αγίου του 13ου αιώνα, που έχει ταυτισθεί με τη φτώχεια και την αγάπη στη φύση και πορεύθηκε ανάλογα ως το τέλος της ζωής του, 12 και κάτι χρόνια μετά την εκλογή του, στη διάρκεια των οποίων:
Α. Αντιμετώπισε με αποφασιστικότητα κρούσματα σεξουαλικής κατάχρησης, με θύτες εκκλησιαστικά πρόσωπα. Στην αρχή δεν είχε αντιληφθεί το μέγεθος του προβλήματος, σε βάθος χρόνου και αριθμό εμπλεκομένων ατόμων, αλλά σύντομα αναγνώρισε το λάθος του και ο πέλεκυς άρχισε να πέφτει βαρύς: ζήτησε τις παραιτήσεις όλης της Ιεραρχίας της Χιλής, καθαίρεσε 2 Καρδιναλίους και τους έδιωξε από την ιεροσύνη, απομάκρυνε τους ιδρυτές ή κατήργησε διεθνείς θρησκευτικές Κοινότητες που δεν προχώρησαν σε αυτοκάθαρση, άλλαξε Ηγεσία και καταστατικά ισχυρών καθολικών οργανισμών (Ιππότες της Μάλτας, Opus Dei, Λεγεωνάριοι, Κοινωνία και Απελευθέρωση) θέσπισε διαφάνεια στη διαχείριση των καταγγελιών και ανέθεσε έρευνες σε ανεξάρτητους μη καθολικούς φορείς. Υπολογίζοντας την αντίσταση που βρήκε, εντός εκκλησίας, έκανε αρκετά.
Η αξιοπιστία όμως κερδίζεται καθημερινά!
Β. Πέτυχε διαφάνεια στα οικονομικά της Αγίας Έδρας, πιστοποιούμενη από διεθνείς οργανισμούς και έστειλε στα εκκλησιαστικά δικαστήρια ακόμα και τον Καρδινάλιο Becciou που διαχειρίστηκε ύποπτη και αποτυχημένη αγορά ακινήτου στο Λονδίνο. Ο καρδινάλιος καταδικάσθηκε, πρωτοδίκως, σε φυλάκιση και έχει απαγόρευση συμμετοχής στην εκλογή νέου Πάπα. Άλλαξε όλο το Οργανόγραμμα της «Κούριας» (Διοίκησης της Αγίας Έδρας) αλλά και της Πόλης του Κράτους του Βατικανού: για πρώτη φορά όρισε γυναίκες, μοναχές και λαϊκές, σε θέσεις διοίκησης.
Γ. 7μελής Επιτροπή Καρδιναλίων ως βοηθοί του Πάπα στην Κυβέρνηση της Εκκλησίας και Διεθνείς Σύνοδοι Επισκόπων, ιερέων και λαϊκών για τη συζήτηση και λήψη αποφάσεων σε μεγάλα ζητήματα – Προσπάθεια για Συνοδική Διοίκηση της Εκκλησίας.
Τα ανωτέρω ήταν προσπάθεια βελτίωσης εσωτερικών θεμάτων της Εκκλησίας.
Όμως ο Φραγκίσκος θα μείνει στην ιστορία για το όραμά του για την εκκλησία:
Δ. Ήθελε μια εκκλησία «νοσοκομείο», με ιερείς, στο δρόμο, στην υπηρεσία φτωχών, αρρώστων, αστέγων, φυλακισμένων, εγκαταλειμμένων, μεταναστών, προσφύγων…
Με αυτούς έζησε μια ζωή, στο πολυπολιτισμικό Μπουένος Άιρες, όπου μετακόμισε η οικογένειά του, μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αυτοί έχουν ανάγκη τους θεσμούς της Εκκλησίας στην επίγεια ζωή τους. Τα έργα του για τους άστεγους και φτωχούς της Ρώμης και οι συχνές επισκέψεις του σε φυλακές είναι γνωστά. Η συνεισφορά του στην προβολή του προσφυγικού ζητήματος παγκοσμίως και η πρόσφατη σύγκρουσή του με την πολιτική Τραμπ, επίσης. Μόνο στη χώρα μας ήρθε 2 φορές, τον Απρίλιο 2016 και τον Δεκέμβριο 2021, ουσιαστικά για να επισκεφθεί τον καταυλισμό της Μόρια και του Καρρά τεπέ στη Μυτιλήνη. Δυστυχώς ποτέ δεν προβλήθηκε πόσα εκατομμύρια ευρώ διέθεσαν οι καθολικές οργανώσεις κοινωνικής συμπαράστασης ΗΠΑ και Ευρώπης, για τους πρόσφυγες στην Ελλάδα…
Ε. Είναι γνωστό ότι οι εκκλησιαστικοί «κανόνες» αποκλείουν άτομα από την εκκλησία. Όμως, τον Φραγκίσκο τον ενδιέφερε η ουσία και όχι οι τύποι. Η έκφρασή του «Ποιος είμαι εγώ που θα κρίνω» ήταν η φιλοσοφία του. Η Εκκλησία δεν είναι χώρος που απαγορεύει και τιμωρεί, αλλά που δέχεται όλους τους ανθρώπους καλής θέλησης ανεξαρτήτως εκκλησιαστικής ή κοινωνικής κατάστασης, ιδεολογίας ή ταυτότητας. Δεν άλλαξε το δόγμα ή τα χριστιανικά Μυστήρια αλλά αποδέχθηκε την κάθε είδους διαφορετικότητα, από διαζευγμένους ως πρώην παραβατικούς, άτομα τρανς ή με διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό, όπως ο καλός πατέρας αποδέχεται όλα τα παιδιά του. Φυσικά ήταν υπέρ της προστασίας της ανθρώπινης ζωής και κατά της παρένθετης μητρότητας, αλλά «δε θα έστελνε στην πυρά» τη γυναίκα που θα είχε κάνει έκτρωση. Αντίστοιχα θα διαφωνούσε με Αμερικανούς Ιεράρχες που ήθελαν να απαγορεύσουν τη θεία κοινωνία σε καθολικούς πολιτικούς που δεν αρνούνται την έκτρωση: το θείο Μυστήριο δεν είναι επιβράβευση!
Στ. Η Καθολική Εκκλησία, επίσης, οφείλει να καλλιεργεί καλές σχέσεις με τις άλλες χριστιανικές Εκκλησίες αλλά και τις άλλες θρησκείες. Συνέβαινε, διαχρονικά, με τον Φραγκίσκο, όμως, υπήρξε ακόμα μεγαλύτερη συνεργασία με τον «καλό του φίλο» Πατριάρχη Βαρθολομαίο και ηγέτες άλλων Εκκλησιών και θρησκειών αλλά και με τους πνευματικούς Ηγέτες Σουνισμού και Σιισμού αντίστοιχα, που επισκέφθηκε σε ιστορικά ταξίδια του σε Η.Α.Ε. και Ιράκ. Ακόμα και πρόσφατες συρράξεις που δημιούργησαν προβλήματα στις σχέσεις Αγίας Έδρας με Ρωσία και Ισραήλ δεν ήταν ικανές να πλήξουν σοβαρά τις σχέσεις αυτές. Όσο για τις σχέσεις Αγίας Έδρας – Κίνας «ξεπάγωσαν» μετά την αποχώρηση του Βενέδικτου από τον παπικό θρόνο, έστω και με μια «προβληματική» προσωρινή συμφωνία, με το Κ.Κ.Κ, για από κοινού ορισμό νέων Ιεραρχών στην χώρα.
Ζ. Τέλος ο Φραγκίσκος είχε μια πρόταση για την ανθρωπότητα. Όχι εκ πρώτης όψεως εκκλησιαστική, αλλά ανθρωποκεντρική. Δέκα χρόνια πριν (24-5-2015) παρουσίασε την οικολογική του εγκύκλιο «Δοξασμένος να `σαι» και κάλεσε τον κόσμο να προστατεύσει την κοινή οικία, τη Γη, από τη μόλυνση και την κλιματική αλλαγή. Πρότεινε ολοκληρωμένη οικολογία, όπου η πολιτική, η οικονομία και οι θρησκείες, σε διάλογο με τις επιστήμες, θα στοχεύσουν σε ένα νέο στυλ ζωής, με χαρά και ειρήνη για τους πολλούς κα όχι τους λίγους.
Ουτοπία, θα σκεφθεί κάποιος. Στην εποχή που ζούμε, υπάρχει καλύτερη πρόταση για το μέλλον της ανθρωπότητας;
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΕΒΑΝΤΗΣ
Μέλος Συνοδικής Επιτροπής «ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ»
