Η Ημέρα του ΟΗΕ για τα θύματα των αναγκαστικών εξαφανίσεων
Τα τελευταία δέκα χρόνια, η 30ή Αυγούστου είναι η Παγκόσμια Ημέρα των Θυμάτων Αναγκαστικών Εξαφανίσεων. Για τον ΟΗΕ, πρόκειται για εξαφανίσεις που συχνά αποτελούν μέρος μιας στρατηγικής τρόμου. Μια παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για τα θύματα, που δημιουργεί ένα αίσθημα ανασφάλειας και στις οικογένειές τους και στην κοινωνία.
Πρόκειται για άνδρες και γυναίκες, μερικές φορές ακόμη και παιδιά. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες θύματα αναγκαστικών εξαφανίσεων σε όλο τον κόσμο. Μια Διεθνής Ημέρα είναι αφιερωμένη σε αυτά τα θύματα, η οποία θεσπίστηκε από τα Ηνωμένα Έθνη το 2010. Η Διακήρυξη της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών του 1992 ορίζει τις αναγκαστικές εξαφανίσεις ως εκείνες που συμβαίνουν όταν «άνθρωποι συλλαμβάνονται, κρατούνται ή απάγονται παρά τη θέλησή τους ή αποστερούνται την ελευθερία τους από κυβερνητικούς πράκτορες, σε οποιοδήποτε επίπεδο ή υπό οποιαδήποτε αρχή, από οργανωμένες ομάδες ή άτομα που ενεργούν για λογαριασμό ή με άμεση ή έμμεση υποστήριξη, εξουσιοδότηση ή συγκατάθεση της κυβέρνησης, και οι οποίοι στη συνέχεια αρνούνται να αποκαλύψουν την τύχη των εξαφανισθέντων ή τον τόπο όπου βρίσκονται ή να αναγνωρίσουν ότι στερούνται της ελευθερίας τους, απομακρύνοντάς τους έτσι από την προστασία του νόμου». «Η αναγκαστική εξαφάνιση ανθρώπων αποτελεί σοβαρή παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων – υπογραμμίζει ο Rosario Valastro, αντιπρόεδρος του ιταλικού Ερυθρού Σταυρού και μέλος της πλατφόρμας Rsl (Restoring Family Links) της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού – και εκτός από μια σοβαρή παραβίαση του διεθνούς ανθρωπιστικού Δικαίου, πρόκειται για εξαφάνιση σε περίοδο ένοπλων συγκρούσεων και συνεπώς τραυματισμού όλων των αρχών του σεβασμού της ανθρώπου, οι οποίες εδώ και 150 χρόνια τώρα θα έπρεπε να αποτελούν την κληρονομιά του πολιτισμού μας».
Ένα αυξανόμενο φαινόμενο
Οι εξαναγκαστικές εξαφανίσεις είναι ένα φαινόμενο που εδώ και πολλά χρόνια ανησυχεί τον ΟΗΕ λόγω του συνεχώς αυξανόμενου αριθμού θυμάτων σε διάφορα μέρη του κόσμου. Κάποτε ήταν διαδεδομένες στις στρατιωτικές δικτατορίες, σήμερα όμως οι εξαφανίσεις λαμβάνουν χώρα μέσα σε περίπλοκες καταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων των εσωτερικών συγκρούσεων. Τα θύματα, στη συνέχεια, υπογραμμίζουν τα Ηνωμένα Έθνη, είναι είτε οι αγνοούμενοι, που συχνά βασανίζονται και στερούνται τις θεμελιώδεις ελευθερίες, είτε οι οικογένειές τους, οι οποίες, μερικές φορές για χρόνια, δεν έχουν νέα για τον αγαπημένο τους άνθρωπο. «Οι οικογένειες ζουν μετέωρες – συνεχίζει ο Rosario Valastro – δεν μπορούν να έρθουν σε επαφή με τον αγνοούμενο, δεν ξέρουν αν είναι ζωντανός και, αν είναι νεκρός, πού να βρουν τα λείψανά του. Μια κατάσταση καθημερινής τραγωδίας, που κάθε μέρα αφαιρεί και ένα κομμάτι ελπίδας. Και αυτή η κατάσταση επιδεινώνεται στις περιπτώσεις όπου ο αγνοούμενος απελάθηκε ή κατάφερε να δραπετεύσει από τη βία των κυβερνητικών δυνάμεων, και ως εκ τούτου η ίδια οικογένεια βρίσκεται σε πολιορκία, διότι αν επικοινωνήσουν με το αγαπημένο τους πρόσωπο, θα τον έθετε σε κίνδυνο».
Η κατάσταση στην Ευρώπη
«Στην Ευρώπη υπάρχουν χιλιάδες περιπτώσεις αγνοουμένων που έχουν παραμείνει άλυτες και για τις οποίες δεν έχει επιτευχθεί δικαιοσύνη, κάτι που συνιστά σοβαρή απειλή για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Επιπλέον, εξακολουθούν να συμβαίνουν εξαναγκαστικές εξαφανίσεις σήμερα στην ήπειρό μας», ανέφερε πρόσφατα η Επίτροπος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Συμβουλίου της Ευρώπης, Dunja Mijatović, ενόψει της Παγκόσμιας Ημέρας των Θυμάτων της Αναγκαστικής Εξαφάνισης, τονίζοντας ότι ένα θεμελιώδες βήμα θα ήταν η επικύρωση της Διεθνούς Σύμβασης για την Προστασία όλων των ατόμων από την αναγκαστική εξαφάνιση. Πρόκειται για ένα έγγραφο που εγκρίθηκε το 2006 από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, το οποίο στοχεύει στην τιμωρία και την καταπολέμηση της αναγκαστικής εξαφάνισης ως παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μέχρι σήμερα, η Σύμβαση έχει επικυρωθεί μόνο από 22 κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης, τα περισσότερα εκ των οποίων δεν επηρεάζονται άμεσα από το πρόβλημα.
Οι γυναίκες και τα παιδιά είναι τα πιο ευάλωτα θύματα
Ο ΟΗΕ τονίζει επίσης τις περαιτέρω συνέπειες μιας αναγκαστικής εξαφάνισης. Οι γυναίκες, για παράδειγμα, πλήττονται περισσότερο από τις σοβαρές οικονομικές δυσκολίες που συνήθως συνοδεύουν μια εξαφάνιση. Επιπλέον, όταν το αγνοούμενο άτομο είναι γυναίκα, είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στη σεξουαλική βία και άλλες μορφές βίας. Τα παιδιά μπορούν επίσης να είναι θύματα εξαναγκαστικών εξαφανίσεων, τόσο άμεσα όσο και έμμεσα. Η εξαφάνιση ενός παιδιού αποτελεί κατάφωρη παραβίαση διαφόρων διατάξεων της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στην ταυτότητα, καθώς παραβίαση των θεμελιωδών δικαιωμάτων του παιδιού είναι η απώλεια ενός από τους αγνοούμενους γονείς.
————————-
Πηγή: Vatican News
Μετάφραση: π.Λ
