Η Εκκλησία συγκεντρώνεται για να μας βοηθήσει
Η μαρτυρία του Laurentino Fontes, από τη βόρεια περιοχή της Βραζιλίας που αυτή τη στιγμή βρίσκεται στην Ιταλία μαζί με τους εθελοντές του Προγράμματος Mawakoγια να κάνει γνωστή την κατάσταση των Ινδιάνων και της γης τους.
Μπροστά στην πόρτα της Santa Mariaστην Traspontina, στην οδό Conciliazione, υπάρχει μια μικρή μοναχή με μια μικρή κάρτα κρεμασμένη στο λαιμό της, όπου αναγράφεται sr. Raimonda, Εθελόντρια. Μέλος της “Αμαζονία: Κοινή Κατοικία”, μιας πρωτοβουλίας που στην πόλη της Ρώμης προτείνει 130 συναντήσεις, προκειμένου να συνοδεύσει και να ζωντανέψει την Σύνοδο των επισκόπων για την Αμαζονία που θα βρίσκεται σε εξέλιξη μέχρι τις 27 Οκτωβρίου. «Έχω ινδιάνικο αίμα», μου ψιθυρίζει με κάποια υπερηφάνεια, και σαν μια τέλεια οικοδέσποινα παρουσιάζει τους φίλους της, όλους αυτούς της ομάδας του Προγράμματος Mawako.
Η Honeide, μια από τους υπευθύνους του Προγράμματος, και δύο άλλοι εθελοντές πλησιάζουν και αρχίζουν αμέσως να μιλούν, ενώ, λίγο πιο πέρα αλλά πολύ προσεκτικός βρίσκεται ο Laurentino. Χαιρετά με ένα νεύμα του κεφαλιού αλλά δεν λέει ούτε μια λέξη. Προέρχονται από το βόρειο τμήμα της Αμαζονίας, από την βραζιλιάνικη διοίκηση São Gabriel da Cachoeira, στα σύνορα με την Βενεζουέλα και την Κολομβία – την περιοχή όπου συγκεντρώνεται το 95% των ντόπιων. Κατά τη διάρκεια της Συνόδου, κάθε μέρα στις 9:30, οργανώνουν μια στιγμή προσευχής γιατί, όπως εξηγεί η Honeide, «Αισθανόμαστε την ευθύνη να κάνουμε τους χριστιανούς πιο ευαίσθητους γι αυτό που συμβαίνει στην Αμαζονία και στους ντόπιους πληθυσμούς». Το Πρόγραμμα Mawako, αντιπροσωπεύει 23 εθνοτικές ομάδες, καθεμιά με τη δική της γλώσσα και τον δικό της πολιτισμό. Η Honeideσυνεχίζει να μιλάει πολύ γρήγορα στα πορτογαλικά, αλλά η μικρή μοναχή με το ινδιάνικο αίμα είναι πολύ συγκεντρωμένη και δίνει φωνή σε αυτή την πραγματικά πρωτότυπη ιστορία. Για να αποκατασταθεί η ελπίδα, ειδικά στους νέους, η Honeideσκέφτεται τη δύναμη της μουσικής, τη διδασκαλία τοπικών μουσικών οργάνων. Οι ντόπιοι αναφέρουν: «Επιθυμούμε να δημιουργήσουμε μια ομάδα όπου θα ακούγονται και όργανα από τη δυτική παράδοση». Δεν είναι τυχαίο, μου εξηγεί η Honeideμέσω της φωνής της αδελφής Raimonda, ότι το Mawako είναι ένα μουσικό όργανο που χρησιμοποιείται συνήθως από τους αυτόχθονες λαούς του Rio Negro.
Ο Laurentino συνεχίζει να μας παρατηρεί αυστηρός και σιωπηλός, μέχρις ότου ένας από τους δύο εθελοντές που βρίσκεται δίπλα στην Honeide, ο πιο ηλικιωμένος, τον ρωτά. Τον καλεί με το όνομά του, γνωριζόμαστε. Η αδελφή Raimondaβρίσκεται ακόμη δίπλα μου, μπορώ να υπολογίζω σε αυτή. Είναι η πρώτη φορά που ο Laurentino εγκαταλείπει τη χώρα του για να μιλήσει, γιατί συνήθως, εξηγεί, «είναι οι άλλοι που μιλάνε για τις συνθήκες που βιώνουμε. Τώρα μπορώ να πω αυτό που βιώνω». Ο Laurentino μιλά για τις αιρέσεις, για το πώς προσπαθούν να πείσουν τον λαό του ότι «αυτό που πρεσβεύει ο καθολικισμός δεν είναι αληθινό. Ή – προσθέτει – υπάρχουν άτομα που μας προσεγγίζουν για να επωφεληθούν από εμάς και για το λόγο αυτό, τείνουμε να κλεινόμαστε στον εαυτό μας και να μην επιθυμούμε να δεχθούμε πλέον κανένα. Θέλουν να μας πάρουν τον πλούτο μας, τη γη μας». Αλλά για τον Laurentino «εδώ, τώρα είναι διαφορετικά. Με εκπλήσσει – καταλήγει επιγραμματικά – πώς αυτή η Σύνοδος προβληματίζεται για τη ζωή μας: η Εκκλησία συγκεντρώνεται σε μια προσπάθεια να μας βοηθήσει». Τον ευχαριστώ, καταλαβαίνω ότι δεν υπάρχει τίποτα άλλο που θα ήθελε να προσθέσει. χαιρετιόμαστε και ευχαριστούμε ο ένας τον άλλον, αγκαλιάζω την αδελφή Raimonda, τον θεματοφύλακα άγγελό μου.
Μπαίνω στην εκκλησία. Η Santa Maria στην Traspontina φιλοξενεί την έκθεση φωτογραφίας «Mineria: Mal Común en la Amazonía», την έκθεση για τις επιπτώσεις των εξορύξεων σε περιοχές που κάποτε ήταν πανέμορφες και ανέγγιχτες, για την αντίσταση των τοπικών πληθυσμών οι οποίοι πέφτουν ολοένα και πιο πολύ στη φτώχεια και για την δράση της Εκκλησίας. Βγαίνω θυμωμένη, θλιμμένη, αλλά στο μυαλό μου επανέρχονται τα λόγια του Laurentino: «Εδώ, τώρα, είναι διαφορετικά. Η Εκκλησία συγκεντρώνεται σε μια προσπάθεια να μας βοηθήσει».
Μετάφραση: ρφ
