ΠΑΠΑΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ

ΓΕΝΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ

Αίθουσα Παύλος Στ’

Τετάρτη, 5 Φεβρουαρίου 2025 

 

Κύκλος – Ιωβηλαίο 2025. Ο Ιησούς Χριστός, η ελπίδα μας. I. Η παιδική ηλικία του Ιησού 4. «Μακαρία εκείνη που πίστεψε» (Λκ 1,45). Η Επίσκεψη στην Ελισάβετ και η Ωδή της Παναγίας

Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, καλημέρα!

Σήμερα συλλογιζόμαστε την ωραιότητα του Ιησού Χριστού, της ελπίδας μας, στο μυστήριο της Επισκέψεως. Η Παρθένος Μαρία επισκέπτεται την Αγία Ελισάβετ, αλλά πρωτίστως είναι ο Ιησούς, στην κοιλία της μητέρας του, που επισκέπτεται τον λαό του (βλ. Λκ 1,68), όπως λέει ο Ζαχαρίας στον δοξαστικό του ύμνο.

Μετά την έκπληξη και τον θαυμασμό για αυτό που της ανακοίνωσε ο Άγγελος, η Μαρία σηκώνεται και ξεκινά το ταξίδι της, όπως όλοι όσοι καλούνται στη Βίβλο, διότι «η μόνη πράξη με την οποία ο άνθρωπος μπορεί να ανταποκριθεί στον Θεό που αποκαλύπτεται είναι αυτή της απεριόριστης προθυμίας» (H.U. von Balthasar, Vocazione, Ρώμη 2002, 29). Αυτή η νεαρή κόρη του Ισραήλ δεν επιλέγει να προστατευθεί από τον κόσμο, δεν φοβάται τους κινδύνους και τις κρίσεις των άλλων, αλλά πηγαίνει να συναντήσει τους άλλους. 

Όταν νιώθουμε ότι μας αγαπούν, βιώνουμε μια δύναμη που θέτει σε κίνηση την αγάπη· όπως λέει ο απόστολος Παύλος, «μας διακατέχει η αγάπη του Χριστού» (Β’Κορ 5,14), μας ωθεί, μας κινεί. Η Μαρία νιώθει την ώθηση της αγάπης και πηγαίνει να βοηθήσει μια γυναίκα που είναι συγγενής της, αλλά είναι και μια ηλικιωμένη που δέχεται, μετά από πολύ προσμονή, μια απρόσμενη εγκυμοσύνη, δύσκολη για την ηλικία της. Αλλά η Παρθένοςπηγαίνει επίσης στην Ελισάβετ για να μοιραστεί την πίστη της στον Θεό του αδυνάτου και την ελπίδα της στην εκπλήρωση των υποσχέσεών του.

Η συνάντηση των δύο γυναικών έχει εκπληκτικό αντίκτυπο: η φωνή της “κεχαριτωμένης” που χαιρετά την Ελισάβετ προκαλεί την προφητεία στο παιδί που η ηλικιωμένη γυναίκα βαστάζει στην κοιλία της και εγείρει σε αυτήν μια διπλή ευλογία: «Ευλογημένη εσύ μεταξύ των γυναικών και ευλογημένος ο καρπός της κοιλίας σου!» (Λκ 142). Και επίσης έναν μακαρισμό: «Μακαρία εκείνη που πίστεψε ότι θα εκπληρωθούν τα λόγια που της είπε ο Κύριος» (στ. 45).

Μπροστά στην αναγνώριση της μεσσιανικής ταυτότητας του Υιού της και της αποστολής της ως μητέρας, η Μαρία δεν μιλά για τον εαυτό της αλλά για τον Θεό και ανυψώνει έναν ύμνο γεμάτο πίστη, ελπίδα και χαρά, μια ωδή που αντηχεί καθημερινά στην Εκκλησία κατά την προσευχή του Εσπερινού: η Ωδή της Παναγίας (Λκ 1,46-55).

Αυτός ο ύμνος στον σωτήρα Θεό, που αναβλύζει από την καρδιά της ταπεινής δούλης του, είναι ένα λαμπρό έργο τέχνης που συνοψίζει και εκπληρώνει την προσευχή του Ισραήλ. Είναι γεμάτος με βιβλικές αντηχήσεις, σημείο ότι η Μαρία δεν θέλει να ψάλει “εκτός χορού” αλλά να συντονιστεί με τους πατέρες, εξυμνώντας τη συμπόνια του Θεού προς τους ταπεινούς, εκείνους τους μικρούς που ο Ιησούς στο κήρυγμα του θα αποκαλέσει «μακαρίους» (βλ. Μτ 5,1-12).

Η παρουσία σε μεγάλο βαθμό του πασχαλινού μοτίβου κάνει επίσης την Ωδή της Παναγίας έναν ύμνοαπολύτρωσης, που έχει ως φόντο την ανάμνηση της απελευθέρωσης του Ισραήλ από την Αίγυπτο. Τα ρήματα είναι όλα σε παρελθοντικό χρόνο, εμποτισμένα με μια ανάμνηση αγάπης που ανάβει με πίστη το παρόν και φωτίζει με ελπίδα το μέλλον: Η Μαρία ψάλλει τη χάρη του παρελθόντος, αλλά είναι η γυναίκα του παρόντος που φέρει το μέλλον στην κοιλία της.

Το πρώτο μέρος αυτής της ωδής επαινεί τη δράση του Θεού στη Μαρία, μικρόκοσμο του λαού του Θεού που τηρεί πλήρως τη διαθήκη (στ. 46-50)· το δεύτερο μέρος ανυμνεί το έργο του Πατέρα στον μακρόκοσμο της ιστορίας των παιδιών του (στ. 51-55), μέσα από τρεις λέξεις κλειδιά: μνήμη – έλεος – υπόσχεση.

Ο Κύριος, που έσκυψε πάνω από τη μικρή Μαρία για να επιτελέσει σε αυτήν “μεγάλα έργα” και να την κάνει μητέρα του Κυρίου, άρχισε να σώζει τον λαό του ξεκινώντας από την Έξοδο, ενθυμούμενος την καθολικήευλογία που είχε υποσχεθεί στον Αβραάμ (βλ. Γεν 12,1-3). Ο Κύριος, ο Θεός που είναι πιστός για πάντα, έκανε να ρεύσει μια αδιάλειπτη ροή ελεήμονος αγάπης «από γενεά σε γενεά» (στ. 50) στον πιστό στη διαθήκη λαό, και τώρα φανερώνει την πληρότητα της σωτηρίας στον Υιό του, που στάλθηκε για να σώσει τον λαό από τις αμαρτίες του. Από τον Αβραάμ μέχρι τον Ιησού Χριστό και την κοινότητα των πιστών, το Πάσχα φαίνεται έτσι ως η ερμηνευτική κατηγορία για την κατανόηση κάθε επακόλουθης απελευθέρωσης, μέχρι εκείνη που επιτεύχθηκε από τον Μεσσία στο πλήρωμα του χρόνου.

Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, ας ζητήσουμε σήμερα από τον Κύριο τη χάρη να αναμένουμε την εκπλήρωση κάθε υπόσχεσής του και να μας βοηθήσει να δεχτούμε στη ζωή μας την παρουσία της Μαρίας. Ακολουθώντας το παράδειγμά της, μπορούμε όλοι να ανακαλύψουμε ότι κάθε ψυχή που πιστεύει και ελπίζει «συλλαμβάνει και γεννά τον Λόγο του Θεού» (Αγ. Αμβρόσιος, Expositio evangelii secundum Lucam 2, 26).

———————

Μετάφραση: π.Λ