ΠΑΠΑΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ
ΓΕΝΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ
Πλατεία Αγίου Πέτρου
Τετάρτη, 27 Νοεμβρίου 2024
Το Πνεύμα και η Νύμφη. Το Άγιο Πνεύμα καθοδηγεί τον λαό του Θεού να συναντήσει τον Ιησού, την ελπίδα μας.
15. Οι καρποί του Πνεύματος. Η χαρά
Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, καλημέρα!
Αφού μίλησα για την αγιαστική χάρη και τα χαρίσματα, θα ήθελα να εστιάσω σήμερα σε μια τρίτη πραγματικότητα που συνδέεται με τη δράση του Αγίου Πνεύματος: τους «καρπούς του Πνεύματος». Ποιος είναι ο καρπός του Πνεύματος; Ο Aπόστολος Παύλος προσφέρει έναν κατάλογο αυτών στην Προς Γαλάτες Επιστολή. Γράφει: «Ο καρπός του Αγίου Πνεύματος είναι η αγάπη, η χαρά, η ειρήνη, η μακροθυμία, η καλοσύνη, η αγαθότητα, η πίστη, η πραότητα, η εγκράτεια» (5,22). Εννέα καρποί του Πνεύματος. Τι είναι όμως αυτός ο «καρπός του Πνεύματος»;
Σε αντίθεση με τα χαρίσματα, που δίνει το Πνεύμα σε όποιον θέλει και όταν θέλει για το καλό της Εκκλησίας, οι καρποί του Πνεύματος ‒επαναλαμβάνω: αγάπη, χαρά, ειρήνη, μακροθυμία, καλοσύνη, αγαθότητα, πίστη, πραότητα, εγκράτεια‒ είναι το αποτέλεσμα μιας συνεργασίας μεταξύ της χάρης και της δικής μας ελευθερίας. Αυτοί οι καρποί εκφράζουν πάντα τη δημιουργικότητα του προσώπου, στο οποίο «η πίστη εκδηλώνεται έμπρακτα με αγάπη» (Γαλ 5,6), μερικές φορές με εκπληκτικό και χαρούμενο τρόπο. Δεν μπορούν όλοι στην Εκκλησία να είναι απόστολοι, προφήτες, ευαγγελιστές· αλλά ο καθένας χωρίς διάκριση μπορεί και πρέπει να είναι φιλάνθρωπος, υπομονετικός, ταπεινός, ειρηνοποιός και ούτω καθεξής. Όλοι μας, ναι, πρέπει να είμαστε φιλάνθρωποι, υπομονετικοί, να είμαστε ταπεινοί, εργάτες ειρήνης και όχι πολέμου.
Μεταξύ των καρπών του Πνεύματος που απαριθμεί ο Απόστολος, θέλω να επισημάνω έναν, υπενθυμίζοντας τα αρχικά λόγια της Αποστολικής Παραίνεσης Evangelii gaudium: «Η χαρά του Ευαγγελίου πλημμυρίζει την καρδιά και όλη τη ζωή αυτών που συναντώνται με τον Ιησού Χριστό. Όσοι αφήνουν τον εαυτό τους να σωθεί από Αυτόν, ελευθερώνονται από την αμαρτία, από τη θλίψη, από το εσωτερικό κενό, από την απομόνωση. Με τον Ιησού Χριστό γεννιέται και αναγεννιέται πάντοτε η χαρά» (αρ. 1). Μερικές φορές θα υπάρξουν θλιβερές στιγμές, αλλά πάντοτε υπάρχει η ειρήνη. Με τον Ιησού υπάρχει χαρά και ειρήνη.
Η χαρά, καρπός του Πνεύματος, έχει κοινό με κάθε άλλη ανθρώπινη χαρά ένα ορισμένο αίσθημα πληρότητας και ικανοποίησης, που μας κάνει να θέλουμε να διαρκέσει για πάντα. Ξέρουμε εκ πείρας όμως ότι αυτό δεν συμβαίνει, διότι όλα εδώ κάτω περνούν γρήγορα. Όλα περνούν γρήγορα. Ας σκεφτούμε μαζί: τα νιάτα περνούν γρήγορα, η υγεία, οι δυνάμεις, η ευεξία, οι φιλίες, οι έρωτες… Διαρκούν εκατό χρόνια; Αλλά μετά όχι περισσότερο. Επιπλέον, ακόμη κι αν αυτά δεν περάσουν σύντομα, μετά από λίγο δεν είναι πια αρκετά, γίνονται βαρετά, διότι όπως έλεγε ο Ιερός Αυγουστίνος απευθυνόμενος στον Θεό: «Εσύ μας έκανες για σένα, Κύριε, και η καρδιά μας είναι ανήσυχη ωσότου αναπαυθεί σ’ εσένα» [1]. Υπάρχει η ανησυχία της καρδιάς που αναζητά την ομορφιά, την ειρήνη, την αγάπη, τη χαρά.
Η χαρά του Ευαγγελίου, η ευαγγελική χαρά, σε αντίθεση με κάθε άλλη χαρά, μπορεί να ανανεώνεται κάθε μέρα και να γίνεται μεταδοτική. «Μόνο χάρη στη συνάντηση ή την εκ νέου συνάντηση, με την αγάπη του Θεού, που μετατρέπεται σε ευτυχή φιλία, λυτρωνόμαστε από την απομονωμένη συνείδησή μας και από τον αυτοέπαινο. […] Εδώ βρίσκεται η πηγή της δράσης ευαγγελισμού. Διότι, αν κάποιος εγκολπώθηκε αυτήν την αγάπη που του ξαναδίνει το νόημα της ζωής, πώς μπορεί να συγκρατήσει την επιθυμία να τη μεταδώσει στους άλλους;» (Evangelii gaudium, 8). Είναι το διπλό χαρακτηριστικό του καρπού της χαράς του Πνεύματος: όχι μόνο αυτή δεν υπόκειται στην αναπόφευκτη φθορά του χρόνου, αλλά πολλαπλασιάζεται καθώς τη μοιραζόμαστε μετους άλλους! Την αληθινή χαρά τη μοιραζόμαστε με τους άλλους, και είναι μεταδοτική.
Πριν από πέντε αιώνες, ένας άγιος ονόματι Φίλιππος Νέρι ζούσε εδώ στη Ρώμη. Έμεινε στην ιστορία ως ο άγιος της χαράς. Στα φτωχά και εγκαταλελειμμένα παιδιά της ενορίας του έλεγε: «Παιδάκια μου, να είστε χαρούμενα. Δεν θέλω δισταγμούς ή μελαγχολία. Μου φτάνει να μην αμαρτάνετε». Και επίσης: «Να είστε καλά παιδιά, αν μπορείτε!». Λιγότερο γνωστή όμως είναι η πηγή από την οποία προερχόταν η χαρά του. Ο άγιος Φίλιππος Νέρι είχε τόση αγάπη για τον Θεό που μερικές φορές φαινόταν σαν να του έσκαγε η καρδιά στο στήθος. Η χαρά του ήταν, με την πλήρη έννοια, καρπός του Πνεύματος. Ο Άγιος συμμετείχε στο Ιωβηλαίο του 1575, το οποίο αυτός εμπλούτισε με την πρακτική, που διατηρήθηκε αργότερα, της επίσκεψης στις Επτά Εκκλησίες. Ήταν, στην εποχή του, ένας αληθινός ευαγγελιστής μέσω της χαράς. Και είχε αυτό το χαρακτηριστικό του Ιησού: πάντα συγχωρούσε, συγχωρούσε τα πάντα. Ίσως κάποιοι από εμάς να σκεφτούν: «Μα εγώ έκανα αυτή την αμαρτία, και αυτό δεν θα συγχωρηθεί…». Ακούστε το προσεκτικά: Ο Θεός συγχωρεί τα πάντα, ο Θεός πάντα συγχωρεί. Και αυτό είναι χαρά: το να συγχωρείσαι από τον Θεό. Και πάντα λέω στους ιερείς και στους εξομολογητές: συγχωρείτε τα πάντα, μη ρωτάτε πολλά αλλά συγχωρείτε τα πάντα, τα πάντα και πάντα.
Η λέξη «Ευαγγέλιο» σημαίνει χαρμόσυνη αγγελία. Επομένως δεν μπορεί κανείς να το κοινοποιήσει με κατσουφιασμένο και σκοτεινό πρόσωπο, αλλά με τη χαρά εκείνου που βρήκε τον κρυμμένο θησαυρό και το πολύτιμο μαργαριτάρι. Ας θυμηθούμε την προτροπή που απηύθυνε ο Άγιος Παύλος στους πιστούς της Εκκλησίας των Φιλίππων και τώρα απευθύνει σε όλους μας: «Να χαίρεστε πάντοτε με τη χαρά που δίνει η κοινωνία με τον Κύριο. Θα το πω και πάλι: να χαίρεστε. Σ’ όλους να δείχνετε την καλοσύνη σας» (Φιλ 4,4-5).
Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, να είστε χαρούμενοι με τη χαρά του Ιησού στην καρδιά. Σας ευχαριστώ.
_______________________________________
[1] Εξομολογήσεις, I, 1.
