ΠΑΠΑΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ
ΚΑΤΗΧΗΣΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΑΤΕΡΑ
ΓΙΑ ΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ ΤΗΣ 5ης ΜΑΡΤΙΟΥ 2025
Τετάρτη, 19 Μαρτίου 2025
Κύκλος – Ιωβηλαίο 2025. Ο Ιησούς Χριστός, η ελπίδα μας. IΙ. Η ζωή του Ιησού. Οι συναντήσεις. 1. Νικόδημος. «Πρέπει να γεννηθείτε εκ των άνω» (Ιω 3,7β).
Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, καλημέρα!
Με αυτή την κατήχηση αρχίζουμε να αναλογιζόμαστε κάποιες συναντήσεις που αναφέρονται στα Ευαγγέλια, για να κατανοήσουμε τον τρόπο με τον οποίο ο Ιησούς δίνει ελπίδα. Πράγματι, υπάρχουν συναντήσεις που φωτίζουν τη ζωή και φέρνουν ελπίδα. Μπορεί να συμβεί, για παράδειγμα, κάποιος να μας βοηθήσει να δούμε από μια διαφορετική οπτική γωνία μια δυσκολία ή ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε· ή μπορεί να συμβεί κάποιος να μας χαρίσει απλώς μια λέξη που μας κάνει να μην νιώθουμε μόνοι στον πόνο που περνάμε. Μπορεί επίσης να υπάρξουν σιωπηλές συναντήσεις κατά καιρούς, στις οποίες δεν λέγεται τίποτα, κι όμως αυτές οι στιγμές μας βοηθούν να επανέλθουμε στον σωστό δρόμο.
Η πρώτη συνάντηση στην οποία θα ήθελα να εστιάσω είναι αυτή του Ιησού με τον Νικόδημο, που αφηγείται ο Ιωάννης στο κεφάλαιο 3 του Ευαγγελίου του. Ξεκινώ με αυτό το επεισόδιο διότι ο Νικόδημος είναι ένας άνθρωπος ο οποίος, με την ιστορία του, δείχνει ότι είναι δυνατό να βγεις από το σκοτάδι και να βρεις το θάρρος να ακολουθήσεις τον Χριστό.
Ο Νικόδημος πηγαίνει στον Ιησού τη νύχτα: ένα ασυνήθιστο ωράριο για μια συνάντηση. Στη γλώσσα του Ιωάννη, οι χρονικές αναφορές έχουν συχνά συμβολική αξία: εδώ η νύχτα είναι πιθανώς αυτή στην καρδιά του Νικοδήμου. Είναι ένας άνθρωπος που βρίσκεται στο σκοτάδι των αμφιβολιών, σε εκείνο το σκοτάδι που βιώνουμε όταν δεν καταλαβαίνουμε πλέον τι συμβαίνει στη ζωή μας και δεν βλέπουμε καθαρά τον δρόμο που πρέπει να ακολουθήσουμε.
Αν είσαι στο σκοτάδι, προφανώς αναζητάς το φως. Και ο Ιωάννης, στην αρχή του Ευαγγελίου του, γράφει το εξής: «Ο Λόγος ήταν το αληθινό το φως, που καθώς έρχεται στον κόσμο φωτίζει κάθε άνθρωπο» (1,9). Ο Νικόδημος συνεπώς αναζητά τον Ιησού επειδή έχει διαισθανθεί ότι Αυτός μπορεί να φωτίσει το σκοτάδι της καρδιάς του.
Ωστόσο, το Ευαγγέλιο μας αφηγείται ότι ο Νικόδημος δεν καταφέρνει να κατανοήσει αμέσως αυτό που του λέει ο Ιησούς. Και έτσι βλέπουμε ότι υπάρχουν πολλές παρανοήσεις σε αυτόν τον διάλογο, αλλά και πολλή ειρωνεία, που είναι ένα χαρακτηριστικό του ευαγγελιστή Ιωάννη. Ο Νικόδημος δεν καταλαβαίνει εκείνο που του λέει ο Ιησούς διότι συνεχίζει να σκέφτεται με τη λογική του και τις κατηγορίες του. Είναι ένας άνδρας με ξεκάθαρη προσωπικότητα, έχει δημόσιο ρόλο, είναι ένας από τους ηγέτες των Ιουδαίων. Αλλά μάλλον κάτι δεν του ταιριάζει πια. Ο Νικόδημος νιώθει ότι κάτι δεν λειτουργεί πια στη ζωή του. Αισθάνεται την ανάγκη να αλλάξει, αλλά δεν ξέρει από πού να ξεκινήσει.
Κάποιες στιγμές στη ζωή μας συμβαίνει αυτό σε όλους μας. Αν δεν δεχτούμε να αλλάξουμε, αν κλειστούμε στην ακαμψία μας, στις συνήθειές μας ή στους τρόπους σκέψης μας, κινδυνεύουμε να πεθάνουμε. Η ζωή συνίσταται στην ικανότητα να αλλάξουμε για να βρούμε έναν νέο τρόπο να αγαπήσουμε. Ο Ιησούς, μάλιστα, μιλά στον Νικόδημο για μια νέα γέννηση, η οποία όχι μόνο είναι δυνατή, αλλά και απαραίτητη σε ορισμένες στιγμές της διαδρομής μας. Για του λόγου το αληθές, η έκφραση που χρησιμοποιείται στο πρωτότυπο κείμενο είναι ήδη αμφίσημη από μόνη της, διότι το «ἄνωθεν» μπορεί να μεταφραστεί είτε «εκ των άνω» είτε «πάλι, εκ νέου». Σιγά σιγά, ο Νικόδημος θα καταλάβει ότι αυτές οι δύο έννοιες πάνε μαζί: αν αφήσουμε το Άγιο Πνεύμα να γεννήσει μια νέα ζωή μέσα μας, θα γεννηθούμε μια άλλη φορά. Θα ξαναβρούμε εκείνη τη ζωή, που ίσως μέσα μας έσβηνε.
Επέλεξα να ξεκινήσω με τον Νικόδημο επειδή επιπλέον είναι ένας άνθρωπος ο οποίος, με την ίδια τη ζωή του, δείχνει ότι αυτή η αλλαγή είναι δυνατή. Ο Νικόδημος θα τα καταφέρει: στο τέλος θα είναι μεταξύ εκείνων που θα πάνε στον Πιλάτο για να ζητήσουν το σώμα του Ιησού (βλ. Ιω 19,39)! Ο Νικόδημος επιτέλους ήρθε στο φως, ξαναγεννήθηκε, και δεν χρειάζεται πλέον να μείνει στη νύχτα.
Η αλλαγές μερικές φορές μας τρομάζουν. Από τη μια μας ελκύουν, μερικές φορές τις επιθυμούμε, αλλά από την άλλη θα προτιμούσαμε να παραμείνουμε στις ανέσεις μας. Γι’ αυτό το Πνεύμα μάς ενθαρρύνει να αντιμετωπίσουμε αυτούς τους φόβους. Ο Ιησούς υπενθυμίζει στον Νικόδημο –ο οποίος είναι διδάσκαλος στο Ισραήλ– ότι και οι Ισραηλίτες φοβήθηκαν καθώς περπατούσαν στην έρημο. Και προσηλώθηκαν τόσο πολύ στις ανησυχίες τους ώστε κάποια στιγμή αυτοί οι φόβοι πήραν τη μορφή δηλητηριωδών φιδιών (βλ. Αρ 21,4-9). Για να ελευθερωθούν, έπρεπε να κοιτάξουν το χάλκινο φίδι που είχε βάλει ο Μωυσής πάνω σε ένα κοντάρι, δηλαδή, έπρεπε να υψώσουν το βλέμμα και να σταθούν μπροστά στο αντικείμενο που αντιπροσώπευε τους φόβους τους. Μόνο κοιτάζοντας κατά πρόσωπο αυτό που μας φοβίζει, μπορούμε να αρχίσουμε να απελευθερωνόμαστε.
Ο Νικόδημος, όπως όλοι μας, θα μπορέσει να κοιτάξει τον Εσταυρωμένο, Αυτόν που νίκησε τον θάνατο, τη ρίζα όλων μας των φόβων. Ας υψώσουμε κι εμείς το βλέμμα προς Αυτόν τον οποίο τρύπησαν, ας επιτρέψουμε κι εμείς να μας συναντήσει ο Ιησούς. Σε Αυτόν βρίσκουμε την ελπίδα για να αντιμετωπίσουμε τις αλλαγές της ζωής μας και να γεννηθούμε εκ νέου.
———————
Μετάφραση: π.Λ
