ΠΑΠΑΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ
ΓΕΝΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ
Πλατεία Αγίου Πέτρου
Τετάρτη, 18 Σεπτεμβρίου 2024
Κατήχηση. Η αποστολική περιοδεία σε Ινδονησία, Παπούα Νέα Γουινέα, Ανατολικό Τιμόρ και Σιγκαπούρη
Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, καλημέρα!
Σήμερα θα μιλήσω για την αποστολική περιοδεία που έκανα στην Ασία και την Ωκεανία. Λέγεται αποστολική περιοδεία διότι δεν είναι τουριστικό ταξίδι, είναι μια περιοδεία για να φέρει τον Λόγο του Κυρίου, να κάνει γνωστό τον Κύριο, καθώς και για να γνωρίσουμε την ψυχή των λαών. Και αυτό είναι πολύ όμορφο.
Το 1970, ο Παύλος Στ’ ήταν ο πρώτος Πάπας που πέταξε προς τον ανατέλλοντα ήλιο, επισκεπτόμενος για μεγάλο χρονικό διάστημα τις Φιλιππίνες και την Αυστραλία, αλλά και κάνοντας στάση σε διάφορες ασιατικές χώρες και στα νησιά Σαμόα. Και αυτή ήταν μια αξέχαστη περιοδεία. Ο πρώτος που εξήλθε από το Βατικανό ήταν ο Άγιος Ιωάννης ΚΓ’ που πήγε με το τρένο στην Ασίζη και στη συνέχεια ο Άγιος Παύλος Στ’ έκανε αυτό: μια αξέχαστη περιοδεία! Και σε τούτο προσπάθησα να ακολουθήσω το παράδειγμά του, αλλά, έχοντας μερικά χρόνια παραπάνω από εκείνον, περιορίστηκα σε τέσσερις χώρες: την Ινδονησία, την Παπούα Νέα Γουινέα, το Ανατολικό Τιμόρ και τη Σιγκαπούρη. Ευχαριστώ τον Κύριο, ο οποίος μου επέτρεψε να κάνω ως ηλικιωμένος Πάπας αυτό που θα ήθελα να κάνω ως νεαρός Ιησουίτης, διότι ήθελα να πάω σε ιεραποστολή εκεί!
Μια πρώτη σκέψη που έρχεται αυθόρμητα μετά από αυτη την περιοδεία είναι ότι, όταν σκεφτόμαστε την Εκκλησία, εξακολουθούμε να είμαστε πολύ ευρωκεντρικοί ή, όπως λέγεται, «δυτικοί». Αλλά στην πραγματικότητα, η Εκκλησία είναι πολύ μεγαλύτερη, πολύ μεγαλύτερη από τη Ρώμη και την Ευρώπη, πολύ μεγαλύτερη και –τολμώ να πω– πολύ πιο ζωντανή, σε αυτές τις χώρες. Το βίωσα με συναρπαστικό τρόπο συναντώντας αυτές τις Κοινότητες, ακούγοντας τις μαρτυρίες ιερέων, μοναχών, λαϊκών, ιδιαιτέρως των κατηχητών –οι κατηχητές είναι αυτοί που προωθούν τον ευαγγελισμό–. Εκκλησίες που δεν κάνουν προσηλυτισμό, αλλά αναπτύσσονται δια της «έλξεως», όπως σοφά έλεγε ο Βενέδικτος ΙΣΤ’.
Στην Ινδονησία, οι Χριστιανοί είναι περίπου 10%, και οι Καθολικοί είναι το 3%, μια μειονότητα. Αλλά αυτό που συνάντησα είναι μια ζωντανή, δυναμική Εκκλησία, ικανή να ζήσει και να μεταδώσει το Ευαγγέλιο σε αυτή τη χώρα που έχει έναν πολύ ευγενή πολιτισμό, τείνει να εναρμονίζει την διαφορετικότητα και ταυτόχρονα έχει τη μεγαλύτερη παρουσία Μουσουλμάνων στον κόσμο. Σε εκείνο το πλαίσιο, είχα την επιβεβαίωση για το πόσο η συμπόνια είναι ο δρόμος στον οποίο μπορούν και πρέπει να βαδίσουν οι Χριστιανοί για να δώσουν μαρτυρία για τον Σωτήρα Χριστό και ταυτόχρονα να συναντήσουν τις μεγάλες θρησκευτικές και πολιτιστικές παραδόσεις.
Σχετικά με τη συμπόνια, ας μην ξεχνάμε τα τρία χαρακτηριστικά του Κυρίου: εγγύτητα, έλεος και συμπόνια. Ο Θεός είναι εγγύς, ο Θεός είναι ελεήμων και ο Θεός είναι συμπονετικός. Αν ένας Χριστιανός δεν έχει συμπόνια, δεν ωφελεί σε τίποτα. «Πίστη, αδελφοσύνη, συμπόνια» ήταν το σύνθημα της επίσκεψης στην Ινδονησία: με αυτά τα λόγια το Ευαγγέλιο εισέρχεται καθημερινά, συγκεκριμένα, στη ζωή αυτού του λαού, δίνοντάς του τη χάρη του αποθανόντος και αναστάντος Ιησού. Αυτές οι λέξεις είναι σαν μια γέφυρα, όπως η υπόγεια διάβαση που συνδέει τον Καθεδρικό Ναό της Τζακάρτα με το μεγαλύτερο Τέμενος της Ασίας. Εκεί είδα ότι η αδελφοσύνη είναι το μέλλον, είναι η απάντηση στον αντιπολιτισμό, στις διαβολικές συνωμοσίες του μίσους και του πολέμου, ακόμη και του σεχταρισμού.
Την ωραιότητα μιας εξερχόμενης ιεραποστολικής Εκκλησίας τη βρήκα στην Παπούα Νέα Γουινέα, ένα αρχιπέλαγος που απλώνεται στην απεραντοσύνη του Ειρηνικού Ωκεανού. Εκεί οι διάφορες εθνοτικές ομάδες μιλούν περισσότερες από οκτακόσιες γλώσσες: ένα ιδανικό περιβάλλον για το Άγιο Πνεύμα, που αγαπά να κάνει το μήνυμα της Αγάπης να αντηχεί στη συμφωνία των γλωσσών. Αυτό που κάνει το Άγιο Πνεύμα δεν είναι ομοιομορφία, είναι συμφωνία, είναι αρμονία, Αυτό είναι ο «προστάτης», είναι η κεφαλή της αρμονίας.
Εκεί, με έναν ιδιαίτερο τρόπο, πρωταγωνιστές ήταν και παραμένουν οι ιεραπόστολοι και οι κατηχητές. Χάρηκε η καρδιά μου που μπόρεσα να περάσω λίγο χρόνο με τους σημερινούς ιεραποστόλους και κατηχητές. Και συγκινήθηκα ακούγοντας τους ύμνους και τη μουσική των νέων: σε αυτούε είδα ένα νέο μέλλον, χωρίς φυλετική βία, χωρίς εξαρτήσεις, χωρίς ιδεολογική και οικονομική αποικιοκρατία· ένα μέλλον αδελφοσύνης και φροντίδας του υπέροχου φυσικού περιβάλλοντος. Η Παπούα Νέα Γουινέα μπορεί να είναι ένα «εργαστήριο» αυτού του μοντέλου ολοκληρωμένης ανάπτυξης, που εμψυχώνεται από τη «μαγιά» του Ευαγγελίου. Επειδήδεν υπάρχει νέα ανθρωπότητα χωρίς νέους άνδρες και νέες γυναίκες, και μόνο ο Κύριος το κάνει αυτό. Και θα ήθελα επίσης να αναφέρω την επίσκεψή μου στην πόλη Βάνιμο, όπου οι ιεραπόστολοι βρίσκονται ανάμεσα στο δάσος και τη θάλασσα. Μπαίνουν στο δάσος για να αναζητήσουν τις πιο κρυμμένες φυλές… Όμορφη ανάμνηση, αυτή.
Η ανθρώπινη και κοινωνική δύναμη της προώθησης του χριστιανικού μηνύματος ξεχωρίζει ιδιαιτέρως στην ιστορία του Ανατολικού Τιμόρ. Εκεί η Εκκλησία μοιράστηκε τη διαδικασία της ανεξαρτησίας με όλο τον λαό, προσανατολίζοντάς τον διαρκώς προς την ειρήνη και τη συμφιλίωση. Αυτό δεν είναι ιδεολογικοποίηση της πίστης, όχι, είναι η πίστη που γίνεται πολιτισμός και ταυτόχρονα τη φωτίζει, την εξαγνίζει, την εξυψώνει. Γι’ αυτό τον λόγο επανέλαβα τη γόνιμη σχέση μεταξύ πίστης και πολιτισμού, στην οποία είχε ήδη επικεντρωθεί ο Άγιος Ιωάννης Παύλος Β’ στην επίσκεψή του. Η πίστη πρέπει να μπολιαστεί στον πολιτισμό και οι πολιτισμοί πρέπει να ευαγγελίζονται. Πίστη και πολιτισμός. Αλλά προπάντων με εντυπωσίασε η ομορφιά αυτού του λαού: ένας λαός δοκιμασμένος αλλά χαρούμενος, ένας λαός σοφός στα βάσανα. Ένας λαός που όχι μόνο γεννά πολλά παιδιά –υπήρχε μια θάλασσα από παιδιά, πολλά!–, αλλά τα διδάσκει να χαμογελούν. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τα χαμόγελα των παιδιών εκείνης της πατρίδας, εκείνης της περιοχής. Τα παιδιά εκεί είναι πάντα χαμογελαστά, και είναι πολλά. Εκείνος ο λαός διδάσκει στα παιδιά να χαμογελούν, και αυτό είναι μια εγγύηση για το μέλλον. Εν ολίγοις, στο Ανατολικό Τιμόρ είδα τη νιότη της Εκκλησίας: οικογένειες, παιδιά, νέους ανθρώπους, πολλούς ιεροσπουδαστές και υποψηφίους στην αφιερωμένη ζωή. Θα ήθελα να πω, χωρίς να υπερβάλλω, ότι ανέπνευσα «ανοιξιάτικο αέρα»!
Τελευταίος σταθμός σε αυτή την περιοδεία ήταν η Σιγκαπούρη. Μια χώρα πολύ διαφορετική από τις άλλες τρεις: μια πολύ σύγχρονη πόλη-κράτος, οικονομικός και χρηματοοικονομικός κόμβος της Ασίας και όχι μόνο. Εκεί, οι Χριστιανοί αποτελούν μειονότητα, αλλά εξακολουθούν να αποτελούν μια ζωντανή Εκκλησία, δεσμευμένη να δημιουργεί αρμονία και αδελφοσύνη μεταξύ διαφορετικών εθνοτικών ομάδων, πολιτισμών και θρησκειών. Ακόμη και στην πλούσια Σιγκαπούρη υπάρχουν οι «μικροί», που ακολουθούν το Ευαγγέλιο και γίνονται αλάτι και φως, μάρτυρες μιας ελπίδας μεγαλύτερης από αυτή που μπορούν να εγγυηθούν τα οικονομικά κέρδη.
Θα ήθελα να ευχαριστήσω αυτούς τους λαούς που με υποδέχτηκαν με τόση ζεστασιά, με τόση αγάπη. Ευχαριστώ τους κυβερνώντες τους, οι οποίοι βοήθησαν τόσο πολύ αυτή την επίσκεψη, ώστε να πραγματοποιηθεί με τάξη, χωρίς προβλήματα. Ευχαριστώ όλους όσους συνεργάστηκαν σε αυτό. Ευχαριστώ τον Θεό για το δώρο αυτής της περιοδείας! Και ανανεώνω την ευγνωμοσύνη μου σε όλους, σε όλους αυτούς. Ο Θεός να ευλογεί τους λαούς που γνώρισα και να τους καθοδηγεί στην οδό της ειρήνης και της αδελφοσύνης! Χαιρετισμούς σε όλους!
——————–
Μετάφραση: π.Λ
