ΑΠΟΝΤΕΣ, ΑΛΛΑ ΠΑΡΟΝΤΕΣ ΣΤΙΣ ΤΕΛΕΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ
Αυτές τις ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας, γίνεται μεγάλη συζήτηση σχετικά με την τέλεση των ιεροτελεστιών σε εκκλησίες «κεκλεισμένων των θυρών». Επιτρέψτε μου να σας υπενθυμίσω μία μεγάλη θεολογική αλήθεια που αφορά στη φύση της Θείας Λατρείας και κυρίως της Αγίας Ευχαριστίας ή της Θείας Λειτουργίας. Αυτή η διδασκαλία θα μας βοηθήσει να δεχτούμε με περισσότερη γαλήνη την αδυναμία μας να συμμετάσχουμε φέτος στις πασχαλινές τελετές.
Η Αγία Ευχαριστία αποτελεί το κατ' εξοχήν Μυστήριο της ενότητας -κοινωνίας όλων των βαπτισμένων με το Χριστό και μεταξύ μας. Γι’ αυτό επαναλαμβάνουμε ότι από την Ευχαριστία πηγάζει η Εκκλησία ως κοινωνία προσώπων. Χάρη σ’ αυτό το ιερό Μυστήριο έχουμε την βαθιά εμπειρία ότι δε ζούμε ατομιστικά την πίστη μας, αλλά ως μέλη ενός σώματος που ταυτόχρονα είναι Σώμα Χριστού και είναι Εκκλησία.
Αυτή η βαθιά πίστη της Εκκλησίας σχετικά με την Αγία Ευχαριστία, η οποία μυστηριακά δημιουργεί την Εκκλησία σε τοπικό επίπεδο (ενορία, επισκοπή), αλλά και σε παγκόσμιο, μπορεί να δημιουργήσει απορίες αυτήν την περίοδο που είμαστε αναγκασμένοι να τελούμε τις Λειτουργίες χωρίς τους πιστούς. Όλοι γνωρίζουμε πως από τις διατάξεις της Πολιτείας, επιτρέπεται κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας, να τελούνται οι ιεροτελεστίες μόνο με 4 ή 6 πιστούς, ανάλογα με τις περιστάσεις.
Για να ξεπεράσουμε την αμηχανία που μας δημιουργεί αυτή η «ανώμαλη» κατάσταση πρέπει να έχουμε υπόψη δύο διδασκαλίες της Εκκλησίας που στην πραγματικότητα αποτελούν την ίδια αλήθεια. Η μία αναφέρεται στην φύση της Εκκλησίας και η άλλη στη φύση της Θείας Λατρείας.
Πρέπει να παραδεχθούμε πως ακόμα και αυτοί οι λίγοι πιστοί που θα είναι παρόντες σε αυτές της τελετές της Μεγάλης Εβδομάδας, δεν είναι «ιδιώτες», αλλά αποτελούν Εκκλησία. Ο ίδιος ο Χριστός μας διδάσκει: «Όπου βρίσκονται συναγμένοι δύο ή τρεις στο όνομά μου, εκεί είμαι κι εγώ ανάμεσά τους» (Μτ. 18,19). Δεν είναι η ποσότητα που δημιουργεί την Εκκλησία, αυτή είναι δημιούργημα του ίδιου του Χριστού, ο οποίος με τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος, συναθροίζει και ενώνει στον Εαυτόν και μεταξύ τους όλους τους Βαπτισμένους, κυρίως αυτούς που συμμετέχουν ενεργά στη Θεία Λειτουργία. Όλη η Θεία Λατρεία αποτελεί έργο ολόκληρης της Εκκλησίας. Όταν τελούμε το «Έργο του Θεού» (τη Θεία Λατρεία), είναι όλη η Εκκλησία που δοξάζει, που ευχαριστεί, που ικετεύει το Θεό. Όταν τελείται η Θεία Λατρεία, κυρίως η Αγία Ευχαριστία, έστω και με ελάχιστους παρόντες πιστούς, όχι μόνο είναι μυστηριακά παρούσα όλη η επί της Γης πορευμένης Εκκλησία, αλλά ακόμα και η ουράνια Εκκλησία. Είναι ενδεικτικό το πώς καταλήγει το Προοίμιο (είσοδος της Μεγάλης Ευχαριστιακής Ευχής): «Ενωμένοι με τους Αγγέλους και του Αγίους, ψάλουμε: Άγιος, Άγιος, Άγιος…». Στη Θεία Λατρεία ο Ουρανός κατεβαίνει στη Γη και η Γη ανεβαίνει στον Ουρανό.
Να γιατί, η χριστιανική κοινότητα, έστω και σωματικά απούσα στις Τελετές της Μεγάλης Εβδομάδας (αποκορύφωμα ολόκληρου του λειτουργικού έτους), μπορεί νοερά να ενωθεί με τον ιερουργό που τελεί τις πασχαλινές τελετές και τους λιγοστούς πιστούς που συμμετάσχουν σ’αυτήν. Πράγματι, κατά κάποιο τρόπο οι πιστοί, έστω και χωρίς τη σωματική τους παρουσία στη Θεία Λειτουργία, είναι παρόντες σε αυτήν, από τη στιγμή που είναι μέλη του Σώματος του Χριστού που αποτελεί την Εκκλησία. Στη Θεία Λατρεία, όλη η Εκκλησία μυστηριακά παίρνει μέρος, ο ιερέας κάνει μνεία για όλο το λαό του Θεού. Στη Δεύτερη Αναφορά, ο ιερέας προσεύχεται: «Ενθυμήσου, Κύριε, την Εκκλησία σου η οποία απλώνεται σε όλη τη γη. Τελειοποίησέ την στην αγάπη…».
Βέβαια είναι προτιμότερο και πνευματικά πιο ωφέλιμο, οι πιστοί να είναι σωματικά και ενεργά παρόντες στη τέλεση της Θείας Λειτουργίας, αλλά από τη στιγμή που προσωρινά αυτό δεν είναι εφικτό, οι πιστοί μας, παραμένοντας στο σπίτι τους, ας ενωθούν νοερά και πνευματικά με τους ποιμένες τους και τους λιγοστούς πιστούς που αυτές τις ημέρες, στους κλειστούς ιερούς μας ναούς, τελούν τις ιεροτελεστίες της Μεγάλης Εβδομάδας.
Εύχομαι καλή και ευλογημένη Μεγάλη Εβδομάδα σε όλους.
†Ιωάννης Σπιτέρης
