ΠΑΠΑΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ

ΓΕΝΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ

Πλατεία Αγίου Πέτρου
Τετάρτη, 16 Νοεμβρίου 2022

Κατήχηση περί Διακρίσεως: 8. Γιατί νιώθουμε έρημοι;

Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, καλημέρα, καλωσήλθατε!

Σήμερα συνεχίζουμε τις κατηχήσεις με θέμα τη διάκριση. Είδαμε πόσο σημαντικό είναι να διαβάζουμε προσεκτικά ό,τι κινείται μέσα μας, ώστε να μην παίρνουμε βιαστικές αποφάσεις πάνω στο κύμα του στιγμιαίου συναισθήματος, για να μετανιώνουμε έπειτα, όταν πλέον είναι πολύ αργά.

Υπό αυτή την έννοια, ακόμη και η πνευματική κατάσταση που ονομάζουμε ερήμωση, όταν δηλαδή στην καρδιά τα πάντα είναι σκοτάδι, αυτή η κατάσταση της ερήμωσης μπορεί να είναι ευκαιρία ανάπτυξης. Πράγματι, αν δεν υπάρχει λίγη δυσαρέσκεια, υγιής θλίψη, μια υγιής ικανότητα να κατοικούμε στη μοναξιά, να είμαστε με τον εαυτό μας χωρίς να δραπετεύουμε, υπάρχει κίνδυνος να μένουμε πάντα στην επιφάνεια των πραγμάτων και να μην έρθουμε ποτέ σε επαφή με το κέντρο της ύπαρξής μας. Η ερήμωση προκαλεί «ταράγμα της ψυχής», μας κρατά σε εγρήγορση, ευνοεί την επαγρύπνιση και την ταπεινοφροσύνη και μας προστατεύει από τον άνεμο της ιδιοτροπίας. Αυτές είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για την πρόοδο στη ζωή, άρα και στην πνευματική ζωή.

Μια τέλεια αλλά «αποστειρωμένη» γαλήνη, χωρίς συναισθήματα, όταν γίνεται κριτήριο επιλογών και συμπεριφορών, μας κάνει απάνθρωπους. Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τα συναισθήματα: είμαστε άνθρωποι και τα συναισθήματα είναι μέρος της ανθρώπινης φύσης μας. Αν δεν κατανοούσαμε τα συναισθήματα θα ήμασταν απάνθρωποι, αν δεν βιώναμε τα συναισθήματα θα μέναμε αδιάφοροι στις δυσκολίες των άλλων και θα ήμασταν ανίκανοι να αποδεχτούμε τις δικές μας.

Όμως η «τέλεια γαλήνη» δεν μπορεί να επιτευχθεί μέσα από αυτό το μονοπάτι της αδιαφορίας. Αυτή η αποστειρωμένη απόσταση: «Δεν εμπλέκομαι, κρατάω αποστάσεις». Αυτό δεν είναι ζωή, είναι σαν να ζούσαμε σε ένα εργαστήριο, κλειστό, για να μην κολλήσουμε μικρόβια, ασθένειες. Για πολλούς αγίους και αγίες, η ανησυχία ήταν μια αποφασιστική ώθηση για να κάνουν μια αλλαγή στη ζωή τους. Η τεχνητή όμως γαλήνη δεν λειτουργεί, ενώ είναι καλή η υγιής ανησυχία, η ανήσυχη καρδιά, η καρδιά που προσπαθεί να βρει έναν δρόμο. Είναι η περίπτωση, για παράδειγμα, του Αυγουστίνου Ιππώνος, της Έντιθ Στάιν, του Ιωσήφ Βενεδίκτου Κοτολένγκο, του Σαρλ ντε Φουκώ.

Οι σημαντικές επιλογές έχουν μια τιμή την οποία φέρνει η ζωή, μια τιμή που είναι προσιτή σε όλους: δηλαδή, οι σημαντικές επιλογές δεν προέρχονται από κλήρωση, όχι. Έχουν ένα τίμημα και πρέπει να το πληρώσεις. Είναι ένα τίμημα που πρέπει να πληρώσεις με την καρδιά σου, είναι το τίμημα της απόφασης, το τίμημα της προσπάθειας. Δεν είναι δωρεάν, αλλά είναι ένα τίμημα προσιτό σε όλους. Πρέπει όλοι να πληρώσουμε αυτή την απόφαση για να βγούμε από την κατάσταση της αδιαφορίας, που μας συνθλίβει διαρκώς.

Η ερήμωση είναι επίσης μια πρόσκληση στη δωρεάν προσφορά, να μην ενεργούμε πάντα και μόνο ενόψει μιας συναισθηματικής ικανοποίησης. Το να είμαστε έρημοι μάς προσφέρει τη δυνατότητα να αναπτυχθούμε, να ξεκινήσουμε μια πιο ώριμη, πιο όμορφη σχέση με τον Κύριο και με τα αγαπημένα μας πρόσωπα, μια σχέση που δεν περιορίζεται σε ένα απλό «δούναι και λαβείν». Ας σκεφτούμε τα παιδικά μας χρόνια. Ως παιδιά, συμβαίνει συχνά να ψάχνουμε τους γονείς μας για να πάρουμε από αυτούς κάτι, ένα παιχνίδι, τα χρήματα για να αγοράσουμε ένα παγωτό, μια άδεια… Και έτσι τους ψάχνουμε όχι για αυτούς τους ίδιους, αλλά από συμφέρον. Κι όμως, το μεγαλύτερο δώρο είναι αυτοί, οι γονείς, και αυτό το καταλαβαίνουμε καθώς μεγαλώνουμε.

Πολλές από τις προσευχές μας, επίσης, είναι κάπως αυτού του τύπου, είναι αιτήματα για χάρες που απευθύνονται στον Κύριο, χωρίς κανένα πραγματικό ενδιαφέρον για Αυτόν. Πηγαίνουνε και ζητάμε, ζητάμε, ζητάμε συνεχώς από τον Κύριο. Το Ευαγγέλιο σημειώνει ότι ο Ιησούς συχνά περικυκλωνόταν από πολλούς ανθρώπους που τον αναζητούσαν για να αποκτήσουν κάτι, θεραπεία, υλική βοήθεια, αλλά όχι απλά για να είναι μαζί Του. Πιεζόταν από τα πλήθη, ωστόσο ήταν μόνος. Κάποιοι άγιοι, ως και κάποιοι καλλιτέχνες, διερωτήθηκαν για  αυτή την κατάσταση του Ιησού. Μπορεί να φαίνεται παράξενο, εξωπραγματικό, να ρωτήσουμε τον Κύριο: «Πώς είσαι;». Κι όμως είναι ένας πολύ όμορφος τρόπος να εισέλθουμε σε μια αληθινή, ειλικρινή σχέση με την ανθρώπινη φύση Του, με τον πόνο Του, ακόμη και με τη μοναδική μοναξιά Του. Μαζί με Αυτόν, ο οποίος θέλησε να μοιραστεί πλήρως τη ζωή Του μαζί μας.

Μας κάνει πολύ καλό να μάθουμε να είμαστε μαζί Του, να μένουμε με τον Κύριο χωρίς άλλο σκοπό, όπως ακριβώς συμβαίνει σ’ εμάς με τους ανθρώπους που αγαπάμε: επιθυμούμε να τους γνωρίσουμε όλο και περισσότερο, επειδή είναι ωραίο να είμαστε μαζί τους.

Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, η πνευματική ζωή δεν είναι μια τεχνική που έχουμε στη διάθεσή μας, δεν είναι ένα πρόγραμμα εσωτερικής «ευεξίας» που εναπόκειται σ’ εμάς να σχεδιάσουμε. Όχι. Είναι η σχέση με τον Ζώντα, μη αναγώγιμη στις κατηγορίες μας. Η ερήμωση είναι τότε η πιο ξεκάθαρη απάντηση στην ένσταση ότι η εμπειρία του Θεού είναι μια μορφή αυθυποβολής, μια απλή προβολή των επιθυμιών μας. Ερήμωση είναι να μην αισθάνεσαι τίποτα, όλα είναι σκοτεινά: αλλά εσύ αναζητάς τον Θεό στην ερήμωση. Σε αυτήν την περίπτωση, αν νομίζουμε ότι είναι μια προβολή των επιθυμιών μας, θα ήμασταν πάντα εμείς που την προγραμματίζουμε, θα ήμασταν πάντα χαρούμενοι και ικανοποιημένοι, όπως ένας δίσκος που επαναλαμβάνει την ίδια μουσική.

Αντιθέτως, όποιος προσεύχεται συνειδητοποιεί ότι τα αποτελέσματα είναι απρόβλεπτα: εμπειρίες και αποσπάσματα από τη Βίβλο που συχνά μας ενθουσίαζαν, σήμερα, περιέργως, δεν προκαλούν κανένα ενθουσιασμό. Και, εξίσου απροσδόκητα, εμπειρίες, συναντήσεις και αναγνώσεις στις οποίες δεν είχαμε δώσει ποτέ προσοχή ή που θα προτιμούσαμε να αποφύγουμε -όπως η εμπειρία του σταυρού- φέρνουν μια απροσδόκητη γαλήνη. Μη φοβάσαι την ερήμωση, προχώρα την με επιμονή, μη δραπετεύεις. Και στην ερήμωση προσπάθησε να βρεις την καρδιά του Χριστού, να βρεις τον Κύριο. Και η απάντηση έρχεται πάντα.

Μπροστά στις δυσκολίες, λοιπόν, ας μην αποθαρρυνόμαστε ποτέ, αλλά ας αντιμετωπίζουμε τη δοκιμασία με αποφασιστικότητα, με τη βοήθεια της χάρης του Θεού που δεν μας εγκαταλείπει ποτέ. Και αν ακούμε μέσα μας μια επίμονη φωνή που θέλει να μας αποσπάσει από την προσευχή, ας μάθουμε να την ξεσκεπάζουμε σαν τη φωνή του Πειράζωντος. Και ας μην μας προκαλεί ταραχή αυτό: απλώς ας κάνουμε το αντίθετο από αυτό που μας λέει!

——————–

Μετάφραση: π.Λ