ΠΑΠΑΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ
ΓΕΝΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ
Αίθουσα Παύλος Στ’
Τετάρτη, 10 Νοεμβρίου 2021
Κατήχηση επικεντρωμένη στην Προς Γαλάτες Επιστολή – 15. Όταν κάνουμε το καλό, ας μην αποκάμουμε
Αδελφοί και αδελφές, καλημέρα!
Φθάσαμε στην ολοκλήρωση των κατηχήσεων που ήταν επικεντρωμένες στην Προς Γαλάτες Επιστολή. Σε πόσα άλλα θέματα, παρόντα σε αυτό το γραπτό του Αγίου Παύλου, θα μπορούσαμε να εμβαθύνουμε! Ο Λόγος του Θεού είναι μια ανεξάντλητη πηγή. Και ο Απόστολος σε αυτή την Επιστολή μας μίλησε ως ευαγγελιστής, ως θεολόγος και ως ποιμένας.
Ο άγιος επίσκοπος Ιγνάτιος ο Αντιοχείας έχει μια ωραία έκφραση όταν γράφει: «Ένας μόνο διδάσκαλος μίλησε και αυτό που είπε έγινε. Αλλά εκείνα που έκανε σιωπώντας είναι άξια του Πατέρα. Όποιος κατέχει τον λόγο του Ιησού μπορεί επίσης να ακούσει τη σιωπή του» (Ad Ephesios, 15,1-2). Μπορούμε να πούμε ότι ο απόστολος Παύλος μπόρεσε να δώσει φωνή σε αυτή τη σιωπή του Θεού. Οι πιο πρωτότυπες διαισθήσεις του μας βοηθούν να ανακαλύψουμε τη συγκλονιστική καινοτομία που περιέχεται στην αποκάλυψη του Ιησού Χριστού. Ήταν ένας αληθινός θεολόγος, που συλλογίστηκε το μυστήριο του Χριστού και το μετέδωσε με τη δημιουργική του ευφυΐα. Και μπόρεσε επίσης να ασκήσει την ποιμαντική του αποστολή προς μια χαμένη και αποπροσανατολισμένη κοινότητα. Το έκανε με διαφορετικές μεθόδους: κατά καιρούς χρησιμοποιούσε ειρωνεία, αυστηρότητα, πραότητα… Διεκδίκησε την εξουσία του ως απόστολος, αλλά ταυτόχρονα δεν έκρυψε τις αδυναμίες του χαρακτήρα του. Στην καρδιά του η δύναμη του Πνεύματος έσκαψε πραγματικά: η συνάντηση με τον Αναστημένο Χριστό κατέκτησε και μεταμόρφωσε όλη του τη ζωή, και την ανάλωσε εξ ολοκλήρου στην υπηρεσία του Ευαγγελίου.
Ο Παύλος δεν σκέφτηκε ποτέ έναν Χριστιανισμό με ειρηνιστικά χαρακτηριστικά, χωρίς αποφασιστικότητα και ενέργεια, το αντίθετο μάλιστα. Υπερασπίστηκε την ελευθερία που έφερε ο Χριστός με ένα πάθος που μέχρι τώρα συγκινεί, ειδικά αν σκεφτούμε τα βάσανα και τη μοναξιά που έπρεπε να υπομείνει. Ήταν πεπεισμένος ότι είχε λάβει μια κλήση στην οποία μόνο αυτός μπορούσε να απαντήσει. Και ήθελε να εξηγήσει στους Γαλάτες ότι και αυτοί κλήθηκαν σε εκείνη την ελευθερία, που τους απελευθέρωσε από κάθε μορφή σκλαβιάς, διότι τους έκανε κληρονόμους της παλαιάς υποσχέσεως και, εν Χριστώ, τέκνα του Θεού. Είχε επίγνωση των κινδύνων που εγκυμονούσε η χριστιανική ελευθερία, δεν ελαχιστοποίησε ποτέ τις συνέπειες. Επανέλαβε με παρρησία, δηλαδή με θάρρος, στους πιστούς ότι η ελευθερία σε καμία περίπτωση δεν ισοδυναμεί με ελευθεριότητα, ούτε οδηγεί σε μορφές αλαζονικής αυτάρκειας.
Αντιθέτως, ο Παύλος έθεσε την ελευθερία υπό τη σκιά της αγάπης και όρισε τη συνεπή άσκησή της στην υπηρεσία της φιλανθρωπίας. Όλο αυτό το όραμα τέθηκε στον ορίζοντα της ζωής σύμφωνα με το Άγιο Πνεύμα, το οποίο εκπληρώνει τον Νόμο που δόθηκε από τον Θεό στον Ισραήλ και τον εμποδίζει να πέσει ξανά στη σκλαβιά της αμαρτίας. Ο πειρασμός είναι να γυρίσεις πίσω. Ένας ορισμός των Χριστιανών, που υπάρχει στη Γραφή, λέει ότι εμείς οι Χριστιανοί δεν είμαστε άνθρωποι που πάμε πίσω, που επιστρέφουμε. Ωραίος ορισμός. Και ο πειρασμός είναι να πάμε πίσω για να είμαστε πιο ασφαλείς, να επιστρέψουμε αποκλειστικά στον Νόμο, παραμελώντας τη νέα ζωή του Πνεύματος. Αυτό μας διδάσκει ο Παύλος: ο αληθινός Νόμος έχει την πληρότητά του σε αυτή τη ζωή του Πνεύματος που μας έδωσε ο Ιησούς. Αυτή η ζωή του Πνεύματος μπορεί να βιωθεί μόνο με ελευθερία, τη χριστιανική ελευθερία. Και αυτό είναι ένα από τα πιο όμορφα πράγματα.
Στο τέλος αυτής της διαδρομής της κατήχησης, μου φαίνεται ότι μπορεί να γεννηθεί μέσα μας μια διττή στάση. Από τη μια πλευρά, η διδασκαλία του Αποστόλου προκαλεί ενθουσιασμό σ’ εμάς. Νιώθουμε πως ωθούμαστε να ακολουθήσουμε αμέσως τον δρόμο της ελευθερίας, να «πορευθούμε σύμφωνα με το Πνεύμα». Να βαδίζουμε συνεχώς σύμφωνα με το Πνεύμα: αυτό μας κάνει ελεύθερους. Από την άλλη, έχουμε επίγνωση των περιορισμών μας, διότι αγγίζουμε με τα χέρια μας καθημερινά πόσο δύσκολο είναι να είμαστε υπάκουοι στο Πνεύμα, να υποστηρίζουμε την ευεργετική του δράση. Τότε μπορεί να εμφανιστεί η κούραση που φρενάρει τον ενθουσιασμό. Νιώθουμε αποθαρρυμένοι, αδύναμοι, κατά καιρούς περιθωριοποιημένοι ως προς τον τρόπο ζωής που απαιτεί η κοσμική νοοτροπία.
Ο ιερός Αυγουστίνος μας προτείνει πώς να αντιδράσουμε σε αυτή την κατάσταση, αναφερόμενος στο Ευαγγελικό επεισόδιο της καταιγίδας στη λίμνη. Λέει το εξής: «Η πίστη του Χριστού στην καρδιά σου είναι σαν τον Χριστό μέσα στη βάρκα. Ακούς βρισιές, κουράζεσαι, στεναχωριέσαι, και ο Χριστός κοιμάται. Ξύπνα τον Χριστό, ταρακούνησε την πίστη σου! Ακόμα και στην αναταραχή είσαι σε θέση να κάνεις κάτι. Ταρακούνησε την πίστη σου. Ο Χριστός ας εγερθεί κι σου μιλήσει… Γι’ αυτό ξύπνα τον Χριστό… Πίστεψε αυτό που σου ειπώθηκε, και θα υπάρχει μεγάλη ηρεμία στην καρδιά σου» (Ομιλίες 163/Β 6). Στις στιγμές της δυσκολίας είμαστε σαν μέσα στη βάρκα τη στιγμή της καταιγίδας, λέει ο ιερός Αυγουστίνος. Και τι έκαναν οι Απόστολοι; Ξύπνησαν τον Χριστό που κοιμόταν ενώ μαινόταν η καταιγίδα. Αλλά Αυτός ήταν εκεί παρών. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε στις κακές στιγμές είναι να «ξυπνήσουμε» τον Χριστό ο οποίος είναι μέσα μας, αλλά «κοιμάται» σαν στη βάρκα. Είναι ακριβώς έτσι. Πρέπει να ξυπνήσουμε τον Χριστό στις καρδιές μας και μόνο τότε θα μπορέσουμε να συλλογιστούμε τα πράγματα με το βλέμμα του, διότι Αυτός βλέπει πέρα από την καταιγίδα. Μέσα από το γαλήνιο βλέμμα του, μπορούμε να δούμε ένα πανόραμα το οποίο, από μόνοι μας, δεν θα μπορούσαμε καν να διανοηθούμε ότι υπάρχει.
Σε αυτό το απαιτητικό αλλά συναρπαστικό ταξίδι, ο Απόστολος μας υπενθυμίζει ότι δεν έχουμε την πολυτέλεια να κουραζόμαστε στο να κάνουμε το καλό. Μην κουράζεστε να κάνετε το καλό. Πρέπει να έχουμε την εμπιστοσύνη ότι το Πνεύμα έρχεται πάντα για να βοηθήσει την αδυναμία μας και μας δίνει την υποστήριξη που χρειαζόμαστε. Ας μάθουμε, λοιπόν, να επικαλούμαστε το Άγιο Πνεύμα πιο συχνά! Κάποιος μπορεί να πει: «Και πώς επικαλείται κανείς το Άγιο Πνεύμα; Επειδή ξέρω πώς να προσεύχομαι στον Πατέρα με το “Πάτερ Ημών”. Ξέρω πώς να προσεύχομαι στην Παναγία με το “Χαίρε Μαρία”. Ξέρω πώς να προσεύχομαι στον Ιησού με την “Προσευχή των Πληγών”, αλλά το Πνεύμα; Ποια είναι η προσευχή του Αγίου Πνεύματος;». Η προσευχή στο Άγιο Πνεύμα είναι αυθόρμητη: πρέπει να προέρχεται από την καρδιά. Πρέπει να λες σε στιγμές δυσκολίας: « Πνεύμα Άγιο, έλα». Η λέξη κλειδί είναι αυτή: «έλα». Πρέπει όμως να την πεις με τη δική σου γλώσσα, με τα δικά σου λόγια. Έλα, γιατί είμαι σε δυσκολία, έλα γιατί είμαι στο σκοτάδι, στη μοναξιά. Έλα γιατί δεν ξέρω τι να κάνω, έλα γιατί κοντεύω να πέσω. Έλα. Έλα.
Είναι ο λόγος του Πνεύματος για να καλέσουμε το Πνεύμα. Ας μάθουμε να επικαλούμαστε το Άγιο Πνεύμα πιο συχνά. Μπορούμε να το κάνουμε με απλά λόγια, σε διάφορες ώρες της ημέρας. Και μπορούμε να πάρουμε μαζί μας, να βάλουμε μέσα στο Ευαγγέλιο τσέπης μας, την όμορφη προσευχή που απαγγέλλει η Εκκλησία την Πεντηκοστή: «Έλα, Πνεύμα Άγιο, / στείλε μας από τον ουρανό / μια ακτίνα του φωτός σου! / Έλα, πατέρα των φτωχών, / έλα, δοτήρα των χαρισμάτων, / έλα, φως των καρδιών! / Άριστε Παράκλητε, / της ψυχής γλυκέ φιλοξενούμενε / γλυκύτατη ανακούφιση…». Έλα. Και έτσι συνεχίζει, είναι μια όμορφη προσευχή. Ο πυρήνας της προσευχής είναι το «έλα», έτσι η Παναγία και οι Απόστολοι προσεύχονταν μετά την ανάληψη του Ιησού στον Ουρανό. Ήταν μόνοι στο Υπερώο και επικαλούνταν το Πνεύμα. Θα μας κάνει καλό να προσευχόμαστε συχνά: Έλα, Πνεύμα Άγιο. Και με την παρουσία του Πνεύματος προστατεύουμε την ελευθερία. Θα είμαστε ελεύθεροι, Χριστιανοί ελεύθεροι, όχι προσκολλημένοι στο παρελθόν με την αρνητική έννοια της λέξης, όχι αλυσοδεμένοι σε πρακτικές, αλλά απελευθερωμένοι χάρη στη χριστιανική ελευθερία, αυτή που μας κάνει ώριμους. Αυτή η προσευχή θα μας βοηθήσει να πορευθούμε εν τω Πνεύματι, με ελευθερία και χαρά, διότι όταν έρχεται το Άγιο Πνεύμα, έρχεται η χαρά, η αληθινή χαρά.
Ο Κύριος να σας ευλογεί.
———————
Μετάφραση: π.Λ
