ΠΑΠΑΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ

ΓΕΝΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ 

Πλατεία Αγίου Πέτρου

Τετάρτη, 27 Απριλίου 2022 

Κατήχηση περί Γήρατος: 7. Η Νωεμίν και η συμμαχία μεταξύ των γενεών που ανοίγει το μέλλον

Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, καλημέρα και καλωσήλθατε!

Σήμερα συνεχίζουμε να αναλογιζόμαστε τους ηλικιωμένους, τους παππούδες και τις γιαγιάδες, τα γηρατειά. Η λέξη γηρατειά φαίνεται άσχημη αλλά όχι, οι μεγάλοι είναι υπέροχοι, είναι όμορφοι! Και σήμερα θα αφήσουμε τον εαυτό μας να εμπνευστεί από το υπέροχο Βιβλίο της Ρουθ, ένα στολίδι της Βίβλου. Η παραβολή της Ρουθ φωτίζει την ομορφιά των οικογενειακών δεσμών, οι οποίοι δημιουργούνται από τη σχέση του ζευγαριού, αλλά που ξεπερνούν τον δεσμό του ζευγαριού. Δεσμοί αγάπης ικανοί να είναι εξίσου δυνατοί, στους οποίους ακτινοβολεί η τελειότητα αυτού του πολύεδρου των θεμελιωδών συναισθημάτων που διαμορφώνουν την οικογενειακή γραμματική της αγάπης. Αυτή η γραμματική φέρνει ζωτικότητα και γενεσιουργό σοφία στο σύνολο των σχέσεων που οικοδομούν την κοινότητα. Σε σύγκριση με το Άσμα Ασμάτων, το Βιβλίο της Ρουθ είναι σαν την άλλη πλευρά στο δίπτυχο της γαμήλιας αγάπης. Εξίσου σημαντική, εξίσου ουσιαστική, η αγάπη αυτή εκθειάζει τη δύναμη και την ποίηση που πρέπει να κατοικούν στους δεσμούς της γενεάς, της συγγένειας, της αφοσίωσης, της πίστης που περιβάλλουν ολόκληρο τον οικογενειακό αστερισμό. Και που γίνονται μάλιστα ικανοί, στις δραματικές συγκυρίες της ζωής ενός ζευγαριού, να φέρουν μια ασύλληπτη δύναμη αγάπης, ικανή να αναζωπυρώσει την ελπίδα και το μέλλον τους.

Γνωρίζουμε ότι τα κλισέ για τους δεσμούς συγγένειας που δημιουργούνται από τον γάμο, ειδικά αυτός της πεθεράς, αυτός ο δεσμός μεταξύ πεθεράς και νύφης, μιλούν ενάντια σε αυτήν την προοπτική. Όμως, ακριβώς γι’ αυτό, ο λόγος του Θεού γίνεται πολύτιμος. Η έμπνευση της πίστης ξέρει να ανοίγει έναν ορίζοντα μαρτυρίας σε αντίθεση με τις πιο κοινές προκαταλήψεις, έναν πολύτιμο ορίζοντα για ολόκληρη την ανθρώπινη κοινότητα. Σας προσκαλώ να ανακαλύψετε το βιβλίο της Ρουθ! Ειδικά στον στοχασμό περί αγάπης και στην κατήχηση περί οικογένειας.

Αυτό το μικρό βιβλίο περιέχει επίσης μια πολύτιμη διδασκαλία για τη συμμαχία των γενεών, στην οποία τα νιάτα αποδεικνύονται ικανά να επαναφέρουν τον ενθουσιασμό στην ώριμη ηλικία -αυτό είναι απαραίτητο: όταν τα νιάτα δίνουν ενθουσιασμό στους ηλικιωμένους-, όταν τα γηρατειά ανακαλύπτουν πως είναι ικανά να ξανανοίξουν το μέλλον στα πληγωμένα νιάτα. Στην αρχή, η ηλικιωμένη Νωεμίν, αν και συγκινημένη από τη στοργή που τις δείχνουν οι νύφες της, οι οποίες έχουν μείνει χήρες των δύο γιων της, είναι απαισιόδοξη για τη μοίρα τους μέσα σε έναν λαό που δεν είναι δικός τους. Έτσι, ενθαρρύνει στοργικά τις νεαρές γυναίκες να επιστρέψουν στις οικογένειές τους για να ξαναφτιάξουν τη ζωή τους -ήταν νεαρές κοπέλες αυτές οι χήρες γυναίκες-. Λέει: «Δεν μπορώ να κάνω τίποτα για σας». Αυτό φαίνεται ήδη να είναι μια πράξη αγάπης: η ηλικιωμένη γυναίκα, χωρίς σύζυγο και χωρίς άλλα παιδιά, επιμένει να την εγκαταλείψουν οι νύφες της. Ωστόσο, είναι και ένα είδος παραίτησης: δεν υπάρχει δυνατό μέλλον για τις ξένες χήρες, χωρίς την προστασία των συζύγων τους. Η Ρουθ το ξέρει αυτό και αντιστέκεται σε αυτή τη γενναιόδωρη προσφορά, δεν θέλει να πάει στο σπίτι της. Ο δεσμός που έχει δημιουργηθεί μεταξύ πεθεράς και νύφης έχει ευλογηθεί από τον Θεό: Η Νωεμίν δεν μπορεί να ζητά να την εγκαταλείψουν. Στην αρχή, η Νωεμίν εμφανίζεται περισσότερο παραιτημένη παρά χαρούμενη με αυτή την προσφορά: ίσως νομίζει ότι αυτός ο περίεργος δεσμός θα επιδεινώσει τον κίνδυνο και για τις δύο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η τάση των ηλικιωμένων προς την απαισιοδοξία πρέπει να αντιμετωπιστεί από τη στοργική πίεση των νέων.

Πράγματι, η Νωεμίν, συγκινημένη από την αφοσίωση της Ρουθ, θα βγει από την απαισιοδοξία της και μάλιστα θα πάρει την πρωτοβουλία, ανοίγοντας ένα νέο μέλλον για τη Ρουθ. Δίνει οδηγίες και ενθαρρύνει τη Ρουθ, τη χήρα του γιου της, να αποκτήσει έναν νέο σύζυγο στο Ισραήλ. Ο Βοόζ, ο υποψήφιος, δείχνει την αρχοντιά του υπερασπιζόμενος τη Ρουθ από τους εξαρτώμενους άντρες του. Δυστυχώς, είναι ένας κίνδυνος που υπάρχει ακόμα και σήμερα.

Ο νέος γάμος της Ρουθ τελείται και οι κόσμοι γαληνεύουν ξανά. Οι γυναίκες του Ισραήλ λένε στη Νωεμίν ότι η Ρουθ, η ξένη, αξίζει «περισσότερο από επτά γιους» και ότι αυτός ο γάμος θα είναι «ευλογία από τον Κύριο». Η Νωεμίν, που ήταν γεμάτη πίκρα και έλεγε μάλιστα ότι το όνομά της σημαίνει πίκρα, στα βαθιά της γεράματα θα γνωρίσει τη χαρά να συμμετέχει στη αρχή μιας νέας γέννησης. Δείτε πόσα «θαύματα» συνοδεύουν τη μεταστροφή αυτής της ηλικιωμένης γυναίκας! Μεταστρέφεται στη δέσμευση να είναι διαθέσιμη, με αγάπη, για το μέλλον μιας γενεάς που έχει πληγωθεί από την απώλεια και κινδυνεύει να εγκαταλειφθεί. Τα σημεία ανασυγκρότησης είναι εκείνα τα οποία, με βάση την πιθανότητα που προκύπτει από τις κοινές προκαταλήψεις, θα έπρεπε να δημιουργήσουν ανυπέρβλητα εμπόδια. Αντιθέτως, η πίστη και η αγάπη επιτρέπουν την υπέρβασή τους: η πεθερά υπερνικά τη ζήλια για το παιδί της, αγαπώντας τον νέο δεσμό της Ρουθ. Οι γυναίκες του Ισραήλ υπερνικούν τη δυσπιστία τους προς την ξένη κοπέλα (και αν το κάνουν αυτό οι γυναίκες, όλοι θα το κάνουν). Η ευαλωτότητα της κοπέλας που είναι μόνη της μπροστά στην εξουσία του άντρα, συμφιλιώνεται με έναν δεσμό γεμάτο αγάπη και σεβασμό.

Και όλα αυτά επειδή η νεαρή Ρουθ επέμενε να είναι πιστή σε έναν δεσμό εκτεθειμένο σε εθνοτικές και θρησκευτικές προκαταλήψεις. Και θα επαναλάβω αυτό που είπα στην αρχή: σήμερα η πεθερά είναι μυθικός χαρακτήρας, την πεθερά -δεν λέει ότι τη σκεφτόμαστε σαν διάβολο- αλλά πάντα τη θεωρούμε κακή φιγούρα. Όμως η πεθερά είναι η μητέρα του άντρα σου, είναι η μητέρα της γυναίκας σου. Ας σκεφτούμε σήμερα αυτό το κάπως διαδεδομένο αίσθημα, ότι η πεθερά όσο πιο μακριά τόσο το καλύτερο. Οχι! Είναι μητέρα, είναι ηλικιωμένη. Ένα από τα καλύτερα πράγματα για τις γιαγιάδες είναι να βλέπουν τα εγγόνια τους, και όταν τα παιδιά τους κάνουν παιδιά, αυτές ξανανιώνουν. Κοιτάξτε καλά τη σχέση που έχετε με τις πεθερές σας: μερικές φορές είναι λίγο ξεχωριστές, αλλά αυτές έδωσαν στη ζωή τον σύζυγό σας, σας τα έδωσαν όλα. Τουλάχιστον πρέπει να τις κάνετε ευτυχισμένες, για να συνεχίσουν τα γεράματά τους με ευτυχία. Και αν έχουν κάποιο ελάττωμα, πρέπει να τις βοηθήσετε να διορθωθούν. Και σε εσάς τις πεθερές λέω: να προσέχετε τη γλώσσα, επειδή η γλώσσα είναι από τις πιο άσχημες αμαρτίες της πεθεράς, να προσέχετε.

Και η Ρουθ σε αυτό το βιβλίο αποδέχεται την πεθερά της και την κάνει να ξανανιώσει, και η ηλικιωμένη Νωεμίν παίρνει την πρωτοβουλία να ανοίξει ξανά το μέλλον για τη Ρουθ, αντί να απολαμβάνει απλώς την υποστήριξή της. Εάν οι νέοι είναι ανοιχτοί στην ευγνωμοσύνη για όσα έχουν λάβει, και οι ηλικιωμένοι αναλαμβάνουν την πρωτοβουλία να ξαναδώσουν ώθηση στο μέλλον τους, τίποτα δεν μπορεί να σταματήσει την άνθηση των ευλογιών του Θεού μεταξύ των λαών! Δίνω την εξής προτροπή: οι νέοι να μιλούν με τους παππούδες και τις γιαγιάδες τους, οι ηλικιωμένοι να μιλούν με τους νέους. Αυτή τη γέφυρα πρέπει να την αποκαταστήσουμε ισχυρά, υπάρχει εκεί ένα ρεύμα σωτηρίας, ευτυχίας. Είθε ο Κύριος να μας βοηθήσει, κάνοντας αυτό, να μεγαλώσουμε με αρμονία στις οικογένειες, με αυτή την εποικοδομητική αρμονία που πηγαίνει από τους ηλικιωμένους στους νεότερους, αυτή την όμορφη γέφυρα που πρέπει να προστατεύσουμε και να διαφυλάξουμε.

——————-

Μετάφραση: π.Λ