Το σχολείο ξεκινά και πάλι
Οι καλοκαιρινές διακοπές τελείωσαν και επίσημα και μια νέα σχολική χρονιά ξεκινά για χιλιάδες νέους σε ολόκληρη την Ιταλία. Συνέντευξη στο Vatican Newsμε την Antonella Cilento, φιναλίστ του Strega2014.
Για 8,5 εκατομμύρια ιταλούς μαθητές ήρθε ο καιρός να επιστρέψουν στα σχολικά θρανία. Η νέα σχολική χρονιά ξεκίνησε στις 5 Σεπτεμβρίου για τους μαθητές του Bolzano. Σήμερα, είναι η σειρά του Piemonteκαι στη συνέχεια, μέχρι τις 18 του μήνα, θα ακολουθήσουν όλες οι υπόλοιπες περιοχές. Μια νέα διαδρομή ανοίγεται όχι μόνο για τους μαθητές αλλά και για πολλούς εκπαιδευτικούς που καλούνται να αναφλέξουν το πάθος τους για τα παιδιά. «Υπάρχει μια ανεξάντλητη δίψα σε κάθε νέο που συχνά μπορεί να μην έχει καν εκδηλωθεί. Είναι απαραίτητο, ο δάσκαλος να έχει πραγματική θέληση να διδάξει. Έχω συναντήσει πολλούς από αυτούς, υπήρξα πολύ τυχερή». Με αυτά τα λόγια ξεκινά η συνέντευξη με την Antonella Cilento, φιναλίστ του Strega και συγγραφέας του «Nonleggerai», που κυκλοφόρησε φέτος από τις εκδόσεις Giunti Editore.
Συχνά ο πολιτισμός συγχέεται με τις απλές πληροφορίες που αλιεύονται μέσα από το διαδίκτυο. Υπάρχει κάποιο αντίδοτο γι αυτή την σύγχυση;
Απ.– Το αντίδοτο είναι και συνίσταται στην ανάγνωση. Για να μπορέσουμε να πλοηγηθούμε καλά στο διαδίκτυο και να διακρίνουμε τα Fakenews(ψεύτικες ειδήσεις) από τις χρήσιμες πληροφορίες, για να είμαστε σε θέση να κάνουμε μια απλή αναζήτηση στοιχείων, που να είναι έγκυρη, είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε πώς να κάνουμε τεκμηρίωση και έρευνα μέσα στο γραφειοκρατικό χάος. Γι αυτό κατά κάποιο τρόπο, έχει χαθεί η γνώση, και είναι θεμελιώδης σημασίας διότι με αυτόν τον τρόπο διακρίνεται ένας συγγραφέας από έναν σχολιαστή, μια σωστή πληροφορία από μια είδηση της τελευταίας στιγμής. Συχνά η διασταύρωση πληροφοριών που βρίσκονται στο διαδίκτυο με τις έντυπες, αυτές των εγκυκλοπαιδειών και των τόμων που υπάρχουν στο σπίτι, είναι απαραίτητη. Δυστυχώς, τα σπίτια των Ιταλών αδειάζουν ολοένα και περισσότερο όσο αφορά τα βιβλία και επομένως και από τις παραδοσιακές εγκυκλοπαίδειες που συνήθως διέθετε κάθε οικογένεια, για αρκετές γενιές. Έτσι, γυρίζοντας πίσω στην ερώτηση, ο μοναδικός τρόπος είναι αυτός της επαλήθευσης, να διασταυρώνετε πάντα τις πληροφορίες, που εξάλλου αποτελεί και έναν από τους βασικούς κανόνες της δημοσιογραφίας, εκτός από αυτόν της σωστής έρευνας.
Επομένως, ο συνδυασμός ανάγνωσης και σχολείου είναι θεμελιώδης για να ξεπεραστεί αυτή η σύγχυση. Ποια είναι η κατάσταση υγείας του ιταλικού σχολείου σήμερα;
Απ.– Είναι μια πολύ περίπλοκη κατάσταση υγείας, κατά κάποιο τρόπο επισφαλής, επειδή υπάρχουν εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες για την πραγματοποίηση μια σωστής κατάρτισης. Πρώτα απ’ όλα μια υπερβολική γραφειοκρατία που γνωρίζουμε εδώ και πολλά χρόνια και που ορισμένες φορές, εμποδίζει τους δασκάλους να επικεντρωθούν στις πιο ενδιαφέρουσες και αυθεντικές πτυχές της κλήσης του επαγγέλματός τους και σε μια αυθεντική κατάρτιση, και ως εκ τούτου σε μια ανανέωση της προσωπικής κατάρτισης, τα οποία αποτελούν τη βάση για μια σωστή διδασκαλία. Δεν είναι μόνο τα παιδιά που κατά κάποιο τρόπο πέφτουν θύματα ενός συνεχούς βομβαρδισμού μη σωστών πληροφοριών, αποσπασματικών, τα οποία διασκεδάζουν συνεχώς μέσα από τις ηλεκτρονικές συσκευές, αλλά και οι ενήλικες που είναι συνεχώς συνδεδεμένοι με το κινητό τηλέφωνο και τον υπολογιστή. Ως εκ τούτου αυτό αποτελεί μια ανησυχητική κατάσταση, είναι μια κατάσταση στην οποία θα πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή και που θα πρέπει τα υπουργεία και η πολιτική να χειριστούν με μια ιδιαίτερη φροντίδα. Αυτό που εμείς βλέπουμε από μέσα, γινόμενοι εδώ και πολλά χρόνια εργάτες της γραφής στα σχολεία, αποτελεί μια μεγάλη διασπορά γνώσης. Είναι επομένως, σαν να έχει χαθεί η ικανότητα της σκέψης, του συνειρμού, των επιχειρημάτων. Δηλαδή αυτό που είναι θεμελιώδες και που από πάντα μαθαίναμε στο σχολείο, η μέθοδος μελέτης. Η μέθοδος μελέτης αποτελεί μια μέθοδο σκέψης και η τελευταία είναι χρήσιμη και εφαρμόσιμη ανά πάσα στιγμή στη ζωή μας. Οι βασικές πληροφορίες, από την άλλη πλευρά, έχουν κατακερματιστεί, εξειδικευτεί, έχουν αποσπασματικά δοκιμαστεί και συνεχώς ελέγχονται, γεγονός που εμποδίζει τους ανθρώπους να μάθουν να σκέφτονται, δηλαδή να είναι ελεύθεροι. Είναι μια κατάσταση που θα πρέπει να παρακολουθείται πολύ προσεκτικά και για την οποία θα πρέπει να εργαστούμε.
Πώς είναι δυνατόν να ενισχυθεί ο δεσμός μεταξύ των νέων και του σχολείου ώστε να ξεπεραστεί και να σταματήσει η εγκατάλειψη του σχολείου;
Απ.– Είναι ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα, αυτό της εγκατάλειψης του σχολείου, το οποίο όπως γνωρίζουμε στην Ιταλία υφίσταται από παλιά με δεδομένα και στατιστικά υψηλά επίπεδα, πολύ ανησυχητικά κυρίως για τον νότο. Με τα χρόνια, έχω δει τάξεις όπου υπήρχαν παιδιά που μπόρεσαν να ανακτήσουν αυτά που έχασαν μετά την αποχώρησή τους από το σχολείο και αφού ανακάλυψαν εκ νέου ορισμένα πάθη. Η φυσική πορεία με όσους δεν εγκαταλείπουν και παραμένουν πιστοί στο σχολείο, περνά μέσα από το πάθος που οι εκπαιδευτικοί είναι σε θέση να επικοινωνήσουν. Συχνά, βιώσαμε εμπειρίες στα εργαστήρια γραφής με τάξεις παιδιών που φεύγουν και εγκαταλείπουν το σχολείο και που σχεδόν πάντα επιστρέφουν, παθιασμένα σε μια διαδρομή που τα κάνει να ερωτευθούν και πάλι το λόγο, ένα θεμελιώδες στοιχείο έκφρασης που γεννιέται ερχόμενοι σε επαφή και πάλι με το βιβλίο και την ανάγνωση. Το μήνυμα που έχει περάσει εδώ και πολλά χρόνια στην Ιταλία, τα τελευταία 10 χρόνια με μια ανησυχητική ένταση, είναι ότι η σχολική και στη συνέχεια η πανεπιστημιακή εκπαίδευση δεν είναι χρήσιμες. Πιστεύουν ότι μπορούν να πετύχουν ακόμη και σε περιβάλλοντα όπου έχουν μια αυστηρά πολιτιστική σημασία ή που την παρείχαν μέχρι πριν από λίγα χρόνια, ακόμη και χωρίς να έχουν ολοκληρώσει κάποια διαδρομή σπουδών. Είναι μεγάλο ψέμα, είναι ένα ψεύδος, επειδή πάντα θα υπάρχει η διαφορά ανάμεσα σε όσους σπούδασαν και σε όσους δεν το έκαναν, σε όσους σπούδασαν σωστά και σε όσους δεν το έκαναν, αλλά κυρίως ανάμεσα σε εκείνους που αγάπησαν βαθιά τη μελέτη και όσους αντίθετα την κατάπιαν ως «καθαρτικό». Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί ώστε να μην μεταφέρουμε τόσο ζωτικές πληροφορίες όπως: ο λόγος, ο πολιτισμός, η λογοτεχνία, η τέχνη, πράγματα που ομορφαίνουν την ύπαρξή μας ακόμη κι όταν αυτό είναι πολύ δύσκολο, ως σωματική τιμωρία ή ως αφόρητες καταστάσεις. Πάνω σε αυτό θα πρέπει να εργαστούμε και εγώ έχω αφιερώσει όλη την εργασία μου και ολόκληρη τη ζωή μου να διδάσκω γραφή, προσπαθώντας να περάσω ένα αυθεντικό πάθος, κάτι που έσωσε τη ζωή μου και που σώζει τη ζωή των άλλων κάθε μέρα.
Το πρόβλημα είναι οι λίγοι καλοί δάσκαλοι ή οι λίγοι καλοί μαθητές;
Απ.– οι λίγοι καλοί δάσκαλοι πάντα υπάρχουν. Αυτό αποτελεί έναν πόρο αλλά ταυτόχρονα και ένα πρόβλημα επειδή είναι λιγοστοί. Το επάγγελμα του εκπαιδευτικού είναι από αυτά που πραγματικά αφιερώνεις τον εαυτό σου στους άλλους και οι καλοί μαθητές είναι κάτι ανάλογο. Από την εμπειρία μου έχω διαπιστώσει ότι τα παιδιά είναι σαν μηχανές που συχνά σβήνουν επειδή ίσως βίωσαν ορισμένες μη ευχάριστες και ατυχείς εμπειρίες, τόσο στο περιβάλλον του σχολείου όσο και γενικότερα στη ζωή, αλλά όταν κάποιος γυρίσει το κλειδί της μηχανής τους, τότε αρχίζουν να λειτουργούν. Επειδή η ανθρωπότητα είναι περίεργη, η ανθρωπότητα έχει ανάγκη την ιστορία, να κατανοεί, να διερευνά, να γνωρίζει, να έχει γνώσεις. Αλλά γνώρισα και ανθρώπους διαφορετικών γενεών οι οποίοι έχοντας συναντήσει κακούς δασκάλους, σταμάτησαν. Δεν πρέπει να χάνουμε ούτε τη δύναμη ούτε το θάρρος προς αυτή την κατεύθυνση. Πρέπει να επιμείνουμε και να συνεχίσουμε να εκπαιδεύουμε νέους καλούς δασκάλους, νέους παθιασμένους δασκάλους για νέους παθιασμένους μαθητές.
Μετάφραση: ρφ
