ΤΑ ΛΕΙΨΑΝΑ ΤΩΝ ΠΕΣΟΝΤΩΝ ΣΤΗ ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΗΣ ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΝ ΔΙΚΑΙΩΣΗ
«Στις 7 Οκτωβρίου, η Καθολική Εκκλησία εορτάζει την Παναγία του Ροδαρίου, ημέρα που συνδέεται με τη Ναυμαχία της Ναυπάκτου (1571). Στη μεγάλη αυτή σύγκρουση, η Ιερά Συμμαχία – στην οποία συμμετείχαν η Ισπανία, το Παπικό Κράτος, η Βενετία και άλλοι σύμμαχοι, μεταξύ τους και αρκετοί Κερκυραίοι – νίκησε τον οθωμανικό στόλο, θέτοντας φραγμό στην επέκταση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στη Δυτική Μεσόγειο.
Η νίκη αποδόθηκε στην Παναγία, την οποία οι πιστοί επικαλέστηκαν με την προσευχή του Ροδαρίου. Ο Πάπας Πίος Ε΄ καθιέρωσε την εορτή σε ένδειξη ευχαριστίας, ορίζοντας την 7η Οκτωβρίου ως ημέρα μνήμης. Η Ναυμαχία της Ναυπάκτου θεωρείται η πρώτη μεγάλη χριστιανική νίκη έναντι των Οθωμανών και σύμβολο ενότητας της πίστεως απέναντι σε μεγάλες προκλήσεις.
Στην Κέρκυρα, η καθολική εκκλησία της Annunziata (Ευαγγελισμός) είχε ξεχωριστή σημασία, αφού εκεί φυλάσσονταν τα λείψανα των πεσόντων στη Ναυμαχία. Ωστόσο, το 1943 η εκκλησία βομβαρδίστηκε από τους Γερμανούς και στη συνέχεια κατεδαφίστηκε σχεδόν ολοκληρωτικά από τους τότε «υπευθύνους» της Πόλης μας. Σώθηκε μόνο το καμπαναριό, το οποίο ανακατασκευάστηκε πρόσφατα και σήμερα αποτελεί μνημείο μνήμης στην είσοδο της παλαιάς πόλης η οποία αποτελεί μνημείο της UNESCO. Είναι καθήκον μας, των Κερκυραίων, να ευχαριστήσουμε όλους όσοι, σε διάφορες χρονικές στιγμές και με διαφορετικές ευθύνες, αφοσιώθηκαν ώστε να επιτευχθεί τελικά η αποκατάσταση αυτού του σημαντικού για την ιστορία του νησιού μας μνημείου.
Μετά τον βομβαρδισμό, τα λείψανα των πεσόντων μεταφέρθηκαν «προσωρινά» στο καθολικό κοιμητήριο του νησιού. Παρά τις προσπάθειες – τόσο προσωπικές όσο και από άλλους Κερκυραίους – για την επιστροφή τους στον χώρο όπου για αιώνες αναπαύονταν, μέσω της ανέγερσης ενός λιτού μνημείου, το σχέδιο δεν υλοποιήθηκε ποτέ και φαίνεται να αγνοείται επιδεικτικά από τις αρχές.
Έτσι, η ιστορία της Annunziata παραμένει ζωντανή στη συλλογική μνήμη των Κερκυραίων, ως υπενθύμιση του ρόλου του νησιού σε κομβικά γεγονότα της ελληνικής και ευρωπαϊκής ιστορίας. Ωστόσο, δεν τιμούμε – όπως οφείλουμε – εκείνους που θυσιάστηκαν για μια ελεύθερη και χριστιανική Ευρώπη. Οι ήρωες της Ναυμαχίας της Ναυπάκτου περιμένουν ακόμη τη δικαίωσή τους, ξεχασμένοι στο καθολικό κοιμητήριο της Κέρκυρας!!!
Αυτό που μου προκαλεί απορία είναι το εξής: σε πόλεις μακριά από την Κέρκυρα, στις 7 Οκτωβρίου γίνονται εκδηλώσεις για την επέτειο της Ναυμαχίας, τελούνται δοξολογίες και επιμνημόσυνες δεήσεις για τους πεσόντες. Στην ίδια όμως την Κέρκυρα, από όπου ξεκίνησαν οι χριστιανικές δυνάμεις για τη μεγάλη αυτή ναυμαχία, και όπου επέστρεψαν με τους νεκρούς και τους τραυματίες — ανάμεσά τους και ο μεγάλος Ισπανός συγγραφέας Μιγκέλ ντε Θερβάντες — και όπου ακόμη φυλάσσονται, ξεχασμένα, τα λείψανα των πεσόντων, δεν γίνεται παρά ελάχιστα και με ελάχιστη συμμετοχή κόσμου. Δεν είναι μυστικό πως, ενώ οι υπεύθυνοι του νησιού μας δείχνουν ελάχιστο ενδιαφέρον για τα ιστορικά λείψανα που συνδέονται με το μοναδικό αυτό γεγονός, άλλοι – και κυρίως οι φίλοι μας Ισπανοί και Ιταλοί – δεν κρύβουν τον θαυμασμό και το ενδιαφέρον τους. Στις 7 Οκτωβρίου, η ισπανική πρεσβεία θα τοποθετήσει στο μνημείο της Annunziata μια αναμνηστική πλάκα για τους δικούς της νεκρούς!
֎
Δεν θα ήθελα να κλείσω την εβδομαδιαία μου ανάρτηση με αυτόν τον μελαγχολικό τόνο, αλλά επιστρέφοντας στη λέξη που μου έδωσε την αφορμή: το Άγιο Ροδάριο.
Ο Πάπας Λέων ΙΔ΄ κάλεσε πρόσφατα τους πιστούς να προσεύχονται με το Ροδάριο για την ειρήνη στον κόσμο, κατά τον μήνα Οκτώβριο που είναι αφιερωμένος στην Παναγία του Ροδαρίου. Ζήτησε συγκεκριμένα από όλους να προσεύχονται με αυτό καθημερινά, λέγοντας: «Σας ζητώ να προσεύχεστε με το Ροδάριο κάθε μέρα, μόνοι σας, στην οικογένεια και στις κοινότητες».
Ανακοίνωσε επίσης μια ξεχωριστή συνάντηση: «Το Σάββατο 11 Οκτωβρίου, στις 18:00, θα συγκεντρωθούμε στην Πλατεία του Αγίου Πέτρου για να προσευχηθούμε μαζί απαγγέλλοντας το Ροδάριο για την ειρήνη». Η πρωτοβουλία αυτή συμπίπτει με την επέτειο της έναρξης της Β΄ Συνόδου του Βατικανού και με την εορτή του Αγίου Ιωάννη ΚΓ΄ (23ου), που έμεινε γνωστός ως «ο καλός Πάπας», επειδή προώθησε τον διάλογο και συγκάλεσε τη μεγάλη αυτή Σύνοδο, καθοριστική για την Καθολική Εκκλησία. Ο Πάπας Λέων ΙΓ΄ τόνισε ότι η προσευχή του Ροδαρίου είναι μια πράξη πίστεως που ενώνει τους ανθρώπους σε μια κοινή επίκληση για την ειρήνη.
Η Παναγία του Ροδαρίου και η ιστορία της Annunziata δεν ανήκουν μόνο στο παρελθόν. Μας υπενθυμίζουν ότι η μνήμη της πίστεως και της ιστορίας ζει μέσα από τα γεγονότα και τα πρόσωπα που τη σημάδεψαν. Το Ροδάριο δεν είναι απλώς μια προσευχή, αλλά και μνήμη. Έτσι, «Ροδάριο και μνήμη» γίνονται σήμερα μια πρόσκληση να ξαναδιαβάσουμε την ιστορία, όχι για να μείνουμε στο παρελθόν, αλλά για να φωτίσουμε το παρόν μας.
Ιωάννης Σπιτέρης
Αρχιεπίσκοπος
