Στο Καμερούν, νέες ελπίδες για την ειρήνη. Η έκκληση της Εκκλησίας
Για την σύγκρουση στην Αφρικανική χώρα για περίπου τέσσερα χρόνια, η κυβέρνηση και οι Αγγλόφωνες πολιτοφυλακές έχουν ανοίξει μια νέα οδό. Την είδηση την μεταφέρει η τοπική Σύνοδος των Επισκόπων πως, ως Εκκλησία, δεν κάθεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, αλλά συνεχίζει να ενθαρρύνει τον διάλογο και την αναζήτηση διαπραγματεύσεων που αντικαθιστούν οριστικά τα όπλα.
Οι προοπτικές για ειρήνη στο Καμερούν ανοίγουν εκ νέου, όπου για περίπου τέσσερα χρόνια μια σύγκρουση έχει δει την κυβέρνηση και τις αυτονομιστικές πολιτοφυλακές των Αγγλόφωνων να αντιτίθενται. Οι εχθροπραξίες δεν σταμάτησαν ακόμη και κατά τη διάρκεια του απαγορευτικού λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, αλλά καταγράφηκαν θετικά σημάδια την πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου: πραγματοποιήθηκε συνάντηση μεταξύ κυβερνητικών αξιωματούχων και μελών των αυτονομιστικών ομάδων. Όπως ανέφερε ο Αρχιεπίσκοπος Andrew Nkea Fuanya, Αρχιεπίσκοπος Bamenda – στον ιστότοπο της Recowa-Cerao (Περιφερειακή Σύνοδος των Επισκόπων της Δυτικής Αφρικής) – «η συνάντηση πραγματοποιήθηκε σε μια ειρηνική ατμόσφαιρα και οι συνομιλίες ήταν ειλικρινείς και ξεκάθαρες». Στην συνάντηση έλαβαν μέρος ο Julius Ayuk Tabe, επικεφαλής της «Ambozonia», ή καλύτερα η περιοχή που περιβάλλει τον κόλπο Ambas, κατά μήκος του ποταμού Mungo, ο οποίος στα αποικιακά χρόνια σηματοδότησε τα σύνορα μεταξύ Γαλλικού και Αγγλικού Καμερούν, συμμετείχε στο ραντεβού. Το 2017, αυτή η περιοχή ανακηρύχθηκε ανεξάρτητη.
Ο Tabe, που κρατείται στη φυλακή από το 2018 έλαβε μια ειδική άδεια από τη φυλακή για να συμμετάσχει στη συνάντηση, έχει θέσει τρεις προϋποθέσεις – εξηγεί ο Σεβασμιότατος Nkea – για την κατάπαυση του πυρός: «την απόσυρση των ενόπλων δυνάμεων από τις αγγλόφωνες περιοχές • την απελευθέρωση όλων των κρατουμένων που συνδέονται με τις συγκρούσεις • η αμνηστία για όλους εκείνους που διώχτηκαν στην εξορία». «Πιστεύω ότι η κυβέρνηση εξετάζει αυτές τις προτάσεις – συνεχίζει ο ιεράρχης – διότι συνειδητοποίησε ότι η σύγκρουση δεν θα επιλυθεί ποτέ μόνο με τη χρήση βίας».
Ακόμα κι αν δεν υπάρχουν ακριβείς ημερομηνίες, ο Αρχιεπίσκοπος Bamenda τονίζει: «Οι αυτονομιστές έχουν πει ότι είναι έτοιμοι για την κατάπαυση του πυρός ανά πάσα στιγμή, περιμένουν απλώς ένα σημάδι από την κυβέρνηση». Πρέπει να υπογραμμιστεί ότι η συνάντηση μεταξύ των μερών πραγματοποιήθηκε στην κατοικία του Αρχιεπισκόπου του Yaoundé, Σεβασμιότατου Jean Mbarga: «Η Εκκλησία – υπογραμμίζει ο Σεβασμιότατος Nkea – δεν είναι μέρος της αιτίας της σύγκρουσης, αλλά εργάζεται σε όλα τα επίπεδα για αρκετό καιρό ώστε να προωθήσει τον διάλογο, ενισχύεται επίσης από τον σεβασμό που έχουν και οι δύο πλευρές για αυτήν» και ο ρόλος της, ιστορικά ενεργός, στην προώθηση της ειρήνης και της συμφιλίωσης. “Ακόμα κι αν οι εκπρόσωποι της Εκκλησίας δεν κάθονται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων – καταλήγει ο ιεράρχης – συνεχίζουμε όμως με κάθε τρόπο να ενθαρρύνουμε τον διάλογο και την αναζήτηση διαπραγματεύσεων που θα αντικαταστήσουν οριστικά τα όπλα».
Από την άλλη πλευρά, ήδη από τον Φεβρουάριο, σε μια ανοιχτή επιστολή προς τον Πρόεδρο του Καμερούν, Paul Biya, 16 επίσκοποι από 10 χώρες όλων των ηπείρων, καλούν να βρεθεί «μια διαρκή λύση στα προβλήματα του Καμερούν» μέσω μιας «διαδικασίας διαμεσολάβησης» η οποία περιλάμβανε τις αυτονομιστικές ομάδες και των ηγετών του Κινήματος των πολιτών της μη βίας της κοινωνίας».
Στην επιστολή, οι επίσκοποι υπενθύμισαν ότι «η βία και οι φρικαλεότητες που διαπράχθηκαν από όλα τα μέρη στη σύγκρουση ανάγκασαν 656 χιλιάδες αγγλόφωνους κατοίκους του Καμερούν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, 800 χιλιάδες παιδιά να μην πηγαίνουν πλέον στο σχολείο (συμπεριλαμβανομένων 400 χιλιάδων μαθητών καθολικών σχολείων), 50 χιλιάδες άνθρωποι έφυγαν στη Νιγηρία, εκτός από το ότι κατέστρεψαν εκατοντάδες χωριά και σκότωσαν τουλάχιστον 2 χιλιάδες ανθρώπους». Ο ίδιος ο Πάπας Φραγκίσκος, στην προσευχή του Angelus, στις 29ης Σεπτεμβρίου 2019, είπε: «Νιώθω εγγύς στα βάσανα και τις ελπίδες του αγαπητού λαού του Καμερούν, καλώ όλους να προσευχηθούν, ώστε ο διάλογος να είναι γόνιμος και να οδηγήσει σε δίκαιες και διαρκές ειρηνευτικές λύσεις, προς όφελος όλων. Παναγία, Βασίλισσα της Ειρήνης, ικέτευε για μάς».
Η σύγκρουση του Καμερούν έχει παλαιές ρίζες: οι σχέσεις μεταξύ της γαλλόφωνης πλειοψηφίας και της αγγλόφωνης μειονότητας, στην πραγματικότητα, ήταν δύσκολες από την ανεξαρτησία της χώρας, που γεννήθηκε το 1961 από την ενοποίηση του γαλλικού Καμερούν και του βρετανικού Καμερούν, αλλά εκφυλίστηκε το 2016 σε μια αιματηρή ένοπλη σύγκρουση, μετά από διαμαρτυρίες μέχρι αίματος κατά της απόφασης του Yaoundé να επιβάλει μόνο τη γαλλική γλώσσα στα αγγλόφωνα δικαστήρια και στα σχολεία. Το 2017, η διακήρυξη της ανεξαρτησίας από τους αυτονομιστές επιδείνωσε περαιτέρω τη βία και τις συγκρούσεις.
Μετάφραση: π. Ιωάν. Σκλ
