Στην αρρώστια μου έμαθα να εμπιστεύομαι τον Κύριο
Ο π. Μαυρίκιος Chiodi, θεολόγος ηθικής, μέλος της Ποντιφικής Ακαδημίας για τη Ζωή, αφηγείται την εμπειρία του ως ασθενής με κορωνοϊό.
Να αφήσεις τον εαυτό σου να διδαχθεί από αυτό που υπέστης, να ξεκινήσεις από την επίγνωση του επισφαλούς της επιστήμης, της ανάγκης των δεσμών αδελφοσύνης και των αντιφάσεων της παγκοσμιοποίησης. Μετά από μια αναπάντεχη ανάρρωση, ο π. Μαυρίκιος Chiodi, Καθηγητής Ηθικής Θεολογίας, μέλος της Ποντιφικής Ακαδημίας για τη Ζωή, μιλάει μαζί μας για την εμπειρία του ως ασθενούς του Covid-19. Ένα αίσθημα απόλυτης μοναξιάς, η ευγνωμοσύνη για τους επαγγελματίες της υγείας και η πίστη ως σύντροφος για να περάσει μέσα από τον πόνο, όχι να τον αποφύγει. Απαντώντας στο τηλέφωνο από το Μπέργκαμο, όπου ζει, ο π. Μαυρίκιος μιλάει πρώτα απ’ όλα τι σημαίνει για έναν ιερέα η δοκιμασία μιας άγνωστης και δυνητικά θανατηφόρας νόσου.
Απ: -Η εμπειρία της νόσου Covid-19 είναι η εμπειρία μιας αξέχαστης περιόδου, πρώτα απ’ όλα για το μέρος όπου γίνεται η θεραπεία. Θυμάμαι το Νοσοκομείο Spallanzani, τον επικεφαλής ιατρό, τον Δρ. Petrosillo, με όλες τις νοσοκόμες και τους κοινωνικούς και υγειονομικούς λειτουργούς, το προσωπικό καθαρισμού, ακόμη κι αν τους έβλεπα μόνο μέσω της μάσκας. Είναι μια αξέχαστη στιγμή γιατί είναι μια δύσκολη στιγμή, μια περίοδος δοκιμασίας και απόλυτης μοναξιάς. Αυτή η ασθένεια σε αναγκάζει αμέσως να απομονωθείς: είσαι μόνος με τον εαυτό σου, με τη συνοδεία εκείνων που σε φροντίζουν. Είναι μια ασθένεια που σε εκθέτει στον κίνδυνο του θανάτου: ποτέ δεν ξέρεις πότε θα θεραπευτείς και αν θα θεραπευτείς. Η δοκιμασία πιστεύω συνίσταται κυρίως σε αυτό το αίσθημα εναλλαγής καταστάσεων και συναισθημάτων, στα ψυχολογικά σκαμπανεβάσματα που νιώθεις, στη μάχη ανάμεσα στο σκοτάδι και το φως, η αίσθηση ότι η ζωή σου τερματίζεται. Και το πιο ριζοσπαστικό ερώτημα αφορά την πίστη στον Θεό. Πού είναι τα οφέλη της; Η ασθένεια σε αναγκάζει να έρθεις αντιμέτωπος με τον θάνατο και σε βάζει μπροστά στα μεγάλα ερωτήματα της ζωής.
Είναι δηλαδή μια εμπειρία που βάζει σε κρίση την πίστη;
Απ: -Βάζει την πίστη σε κρίση όχι με την έννοια ότι προκαλεί θεωρητικά ερωτήματα για τον Θεό, αλλά με την ετυμολογική έννοια. Η λέξη “κρίση” στα ελληνικά περιγράφει εκείνη τη στιγμή που αναγκάζεσαι να αποφασίσεις, να κρίνεις. Και αυτή είναι μια ασθένεια που όπως όλες οι άλλες – αλλά ίσως με έναν ιδιαίτερο τρόπο – σου ζητά για άλλη μια φορά να έχεις εμπιστοσύνη. Η εμπιστοσύνη στον Κύριο δεν είναι ποτέ δεδομένη άπαξ διαπαντός. Επίσης επειδή η πίστη δεν είναι ότι λύνει όλα τα προβλήματα, όλες τις θεωρητικές ερωτήσεις. Η πίστη είναι μια επιλογή που σε εισάγει σε ένα ταξίδι και σε υποστηρίζει όταν πρέπει να διασχίσεις δυσκολίες και δοκιμασίες. Υπό αυτήν την έννοια, σού επιτρέπει να περάσεις μέσα από την κρίση, όχι να την αποφύγεις ή να δραπετεύσεις.
Είναι δυνατόν να αναγνώσουμε αυτή την προσωπική σας εμπειρία υπό το φως του Πάσχα;
Απ: -Περιορίζομαι σε μία μόνο πτυχή από τις πολλές που θα μπορούσα να αναφέρω. Ο Ιησούς, στην Επιστολή προς τους Εβραίους, στο 5ο κεφάλαιο, στίχος 8, λέει ότι ο Ιησούς “αν και ήταν Υιός, έμαθε μέσα από τα παθήματά του την υπακοή”. Πιστεύω ότι ο Covid-19, σε μια Πασχαλινή ανάγνωση της ασθένειας, είναι ένα είδος πρόσκλησης να αφήσουμε τον εαυτό μας να διδαχθεί από αυτό που παθαίνουμε. Για όποιον ήταν άρρωστος, είναι σημαντικό ν’ αφήσει τον εαυτό του να διδαχτεί από αυτό το πάθημα: να μην το ξεχάσει, να μην το εξοβελίσει σαν να μην είχε συμβεί ποτέ, σαν να το είχε κλείσει μέσα σε μια παρένθεση και στη συνέχεια να ξαναρχίσει να κάνει τα πράγματα όπως πριν. Και τι σημαίνει αυτό; Να θυμηθεί το καλό που έλαβε και την αγωνία μέσα από την οποία πέρασε και βγήκε νικητής. Κατά βάθος αυτό είναι το Πάσχα του Ιησού που πεθαίνει αφήνοντας τον εαυτό του να διδαχθεί από αυτό που υπέφερε, από τα Πάθη Του, και σε αυτό το σημείο ανοίγει η ελπίδα για ένα “μετά” που γεννιέται από τη δωρεά του Θεού: το “μετά” του Πάσχα.
Μετά το Άουσβιτς, ο άνθρωπος αναρωτήθηκε πού ήταν ο Θεός. Σήμερα, μπροστά σε αυτήν την πανδημία, θα ήταν φυσικό να τεθεί ηίδια ερώτηση…
Απ: -Θα έλεγα ότι είναι σημαντικό να αναρωτηθούμε για ποιον Θεό μιλάμε. Ο Θεός δεν είναι αυτός που λύνει τα προβλήματά σου, κλείνοντας τις τρύπες σου, κάνοντάς σε να αποφεύγεις τις δυσκολίες. Σε τελική ανάλυση, αυτό είναι το ερώτημα της συζύγου του Ιώβ προς τον Ιώβ: “Πού είναι ο Θεός σου; Εσύ που τον εμπιστεύτηκες τόσο πολύ, τώρα κοίταξε πώς έχεις καταντήσει”. Ο Ιώβ εμπλέκεται σε έναν αγώνα με τον Θεό, σ΄έναν διάλογο στον οποίο διαμαρτύρεται, κάνει ερωτήσεις. Φτάνει στο σημείο να κατηγορήσει τον Θεό, να τον αμφισβητήσει. Είναι σαν να μας έλεγε ο Ιώβ ότι ο πόνος, ο Covid-19 στην περίπτωσή μας, θέτει πραγματικά το ριζοσπαστικό ερώτημα: γιατί ο πόνος; Και αυτό το ερώτημα κάνει να γεννηθεί το ζήτημα της πίστης: είναι αξιόπιστος αυτός ο Θεός; Στο τέλος ο Θεός απαντά στον Ιώβ θέτοντάς του κάποιες ερωτήσεις. Του ζητά να σηκώσει τα μάτια του και να κοιτάξει τον κόσμο: τις συναρπαστικές ομορφιές του κι επίσης αυτό που του προκαλεί ανησυχία. Ο Ιώβ βάζει το χέρι στο στόμα του, δηλαδή καταλαβαίνει ότι έπρεπε να είχε σιωπήσει. Πιστεύω ότι η εκπληκτική απάντηση του Θεού στον Ιώβ είναι η απάντηση του Ιησού. Η απάντηση του Θεού στον πόνο και τον θάνατο είναι εκείνο το σώμα εκεί πάνω στον σταυρό, το σώμα του Ιησού που είναι Θεός. Ένας Θεός που υποφέρει μαζί μας και για εμάς, αγαπά ως το τέλος και ανοίγει ένα φως ελπίδας το Πάσχα.
Ο Πάπας Φραγκίσκος είπε ότι στη δοκιμασία που περνάμε, βρεθήκαμε ευάλωτοι. Αυτή η επίγνωση μπορεί να είναι σημείο μιας νέας αφετηρίας;
Απ: -Πιστεύω ότι αυτή η πανδημία έβαλε σε κρίση τρεις μύθους της δυτικής κοινωνίας και ειδικότερα του πολιτισμού μας. Πρώτα απ’ όλα τον μύθο της αήττητης τεχνολογίας και της επιστήμης, διότι η επιστήμη δεν μας προστάτεψε από αυτήν την πανδημία και δεν μπορούσε να το κάνει. Ο μύθος του ακατάβλητου των τεχνικών-επιστημονικών γνώσεων έχει τεθεί σίγουρα σε δοκιμασία. Αλλά έβαλε σε κρίση και μια άλλη ιδέα που εύκολα διαδίδεται στον πολιτισμό μας: το ατομικιστικό “εγώ” μου, το ότι “εγώ” είμαι ατομικιστικά αρκετός για τον εαυτό μου. Αντίθετα, αυτή η ασθένεια δείχνει αποτελεσματικά τον δεσμό μας με τους άλλους: όταν γινόμαστε θετικοί στη νόσο ή όταν είναι οι άλλοι που μας φροντίζουν, όταν υποφέρουμε από μοναξιά. Τέλος, αυτή η ασθένεια έχει αναδείξει κάπως τις αμφισημίες της παγκοσμιοποίησης. Αυτό που φαινόταν τόσο μακρινό – ένας ιός από την Κίνα – το ανακαλύψαμε μόνο όταν είχε διεισδύσει σε μας ως αόρατος εχθρός. Πιστεύω ότι μπορούμε να ξεκινήσουμε ακριβώς από εδώ: από το να μην ξεχάσουμε αυτήν την ευθραυστότητα, να αφήσουμε τον εαυτό μας να διδαχθεί, ακριβώς όπως και ο Ιησούς, από αυτά που έχουμε υποφέρει.
Η Εκκλησία μπορεί να εξέλθει ανανεωμένη από αυτή την κρίση;
Απ: -Η αρχή της Φιλανθρωπίας θα έλεγα ότι είναι η μαρτυρία που εμείς οι Χριστιανοί μπορούμε να δώσουμε σε αυτή τη δύσκολη περίοδο ευθραυστότητας. Δηλαδή, να δείξουμε πώς η δύναμη των μεταξύ μας δεσμών, η ικανότητα να συγχωρούμαστε αμοιβαία, να υπερβαίνουμε τις συγκρούσεις, η αμοιβαία φροντίδα, είναι ο δρόμος για να βαδίσουμε ως Εκκλησία και επίσης ως κοινωνία των πολιτών. Ξεπερνώντας ένα πολύ εγωκεντρικό όραμα, στο οποίο ο καθένας σκέφτεται να λύσει τα πράγματα μόνος του. Το να ανακτήσουμε τη δύναμη των δεσμών είναι βασικά αυτό που ο Ιησούς ζητά από τη χριστιανική κοινότητα: να αγαπάτε ο ένας τον άλλον όπως, και επειδή, εγώ αγάπησα εσάς.
Πηγή: Vatican News
Μετάφραση: π.Λ
