Σημείωμα του Αποστολικού Πνευματικού Δικαστηρίου σχετικά με το Ιερό Μυστήριο της Συμφιλίωσης κατά την παρούσα κατάσταση πανδημίας
«Εγώ είμαι μαζί σας όλες τις ημέρες» (Mτ 28,20).
Η σοβαρότητα της παρούσας κατάστασης απαιτεί μια ιδιαίτερη περίσκεψη σχετικά με τον επείγοντα χαρακτήρα και την κεντρικότητα του Ιερού Μυστηρίου της Συμφιλίωσης, μαζί με ορισμένες απαραίτητες διευκρινίσεις, τόσο προς τους λαϊκούς πιστούς, όσο και προς τους λειτουργούς οι οποίοι καλούνται να τελέσουν αυτό το Ιερό Μυστήριο.
Ακόμη και στην εποχή του Covid-19, το Ιερό Μυστήριο της Συμφιλίωσης χορηγείται σύμφωνα με τους κανόνες του Κανονικού Δικαίου και σύμφωνα με ό,τι καθορίζεται στο Ordo Penitentiae.
Η ατομική εξομολόγηση αποτελεί τον τακτικό τρόπο για την τέλεση αυτού του Ιερού Μυστηρίου (βλ. καν. 960 ΚΚΔ), ενώ η συλλογική απόλυση των αμαρτιών, χωρίς να έχει προηγηθεί η ατομική εξομολόγηση, δεν μπορεί να δίνεται παρά μόνο εκεί όπου συντρέχει ο επικείμενος κίνδυνος θανάτου, και εφόσον δεν επαρκεί ο χρόνος για την ακρόαση των εξομολογήσεων των μεμονωμένων μετανοούντων (βλ. καν. 961, § 1 ΚΚΔ), ή μια σοβαρή ανάγκη (βλ. καν. 961, § 1, 2° ΚΚΔ), η θεώρηση της οποίας επαφίεται στον επιχώριο Επίσκοπο, λαμβάνοντας υπόψιν τα κριτήρια που συμφωνήθηκαν με τα άλλα μέλη της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας (βλ. καν. 455, § 2 ΚΚΔ) και παραμένοντας σταθερή η ανάγκη, για μια έγκυρη απόλυση των αμαρτιών, του votum sacramenti εκ μέρους του μεμονωμένου μετανοούντος, δηλαδή της πρόθεσης να εξομολογηθεί σε εύθετο χρόνο τις βαριές αμαρτίες του, τις οποίες στη συγκεκριμένη στιγμή δεν ήταν δυνατόν να εξομολογηθεί (βλ. καν. 962, § 1 ΚΚΔ).
Αυτό το Αποστολικό Πνευματικό Δικαστήριο θεωρεί ότι, προπάντων στους τόπους που πλήττονται περισσότερο από την πανδημική μόλυνση και μέχρις ότου το φαινόμενο δεν εξασθενίσει, συντρέχουν οι περιπτώσεις σοβαρούς ανάγκης, όπως γράφεται στον προαναφερθέντα καν. 961, § 2 ΚΚΔ.
Κάθε περαιτέρω εξειδίκευση μεταβιβάζεται εκ του δικαίου στους επιχώριους Επισκόπους, λαμβάνοντας πάντοτε υπόψιν το υπέρτατο καλό της σωτηρίας των ψυχών (βλ. καν. 1752 ΚΚΔ).
Αν παρουσιαστεί η αιφνίδια ανάγκη να δοθεί η ιερομυστηριακή συλλογική απόλυση των αμαρτιών σε περισσότερους πιστούς μαζί, ο ιερέας είναι υποχρεωμένος να ειδοποιήσει, εντός των πλαισίων του δυνατού, τον επιχώριο Επίσκοπο ή, αν αδυνατεί, να τον πληροφορήσει το συντομότερο (βλ. OrdoPaenitentiae, αρ. 32).
Κατά τη σημερινή έκτακτη κατάσταση πανδημίας, εναπόκειται στον επιχώριο Επίσκοπο να υποδείξει σε ιερείς και σε μετανοούντες την υιοθέτηση συνετούς προσοχής κατά την ατομική τέλεση του Ιερού Μυστηρίου της Συμφιλίωσης, όπως την τέλεσή του σε αεριζόμενο χώρο εκτός του εξομολογητηρίου, την υιοθέτηση μιας κατάλληλης απόστασης, τη χρήση προστατευτικής μάσκας, θεωρώντας δεδομένη την απόλυτη προσοχή στη διαφύλαξη του μυστικού (sigillum) του Ιερού Μυστηρίου και στην απαραίτητη διακριτική ευχέρεια.
Επιπλέον, επαφίεται πάντοτε στον επιχώριο Επίσκοπο να καθορίσει, στο έδαφος της εκκλησιαστικής του επαρχίας και σε σχέση με το επίπεδο της πανδημικής μόλυνσης, τις περιπτώσεις σοβαρούς ανάγκης στις οποίες είναι νόμιμο να δοθεί η συλλογική απόλυση των αμαρτιών: παραδείγματος χάριν, στην είσοδο των νοσοκομειακών θαλάμων, όπου νοσηλεύονται οι πιστοί που έχουν μολυνθεί και βρίσκονται σε κίνδυνο θανάτου, χρησιμοποιώντας, στο μέτρο του δυνατού και με τις κατάλληλες προφυλάξεις, τα μέσα ενίσχυσης της φωνής, ώστε η απόλυση των αμαρτιών να ακουστεί.
Ας αξιολογηθεί η αναγκαιότητα και η δυνατότητα να συγκροτηθούν, σε συμφωνία με τις υγειονομικές αρχές, εκεί όπου είναι απαραίτητο, ομάδες “έκτακτων νοσοκομειακών ιερέων”, ακόμη και σε εθελοντική βάση και με σεβασμό στους κανόνες προστασίας από τη μόλυνση, για να εγγυηθούν την απαραίτητη πνευματική συμπαράσταση στους ασθενείς και τους ψυχορραγούντες.
Εκεί όπου οι μεμονωμένοι πιστοί βρίσκονται στην επώδυνη αδυναμία να λάβουν την ιερομυστηριακή απόλυση των αμαρτιών, υπενθυμίζεται ότι η τέλεια συντριβή, προερχόμενη από την αγάπη του Θεού τον οποίο ο πιστός αγαπά πάνω από καθετί, εκφραζόμενη από μια ειλικρινή αίτηση συγχώρησης (αυτή την οποία τη συγκεκριμένη στιγμή ο μετανοών είναι σε θέση να εκφράσει) και συνοδευόμενη από το votumconfessionis, δηλαδή από τη σταθερή απόφαση να προστρέξει, μόλις καταστεί δυνατό, στην ιερομυστηριακή εξομολόγηση, επιτυγχάνει τη συγχώρηση των αμαρτιών, ακόμη και των θανάσιμων (βλ. ΚΚΕ, αρ. 1452).
Ποτέ όσο αυτή την περίοδο η Εκκλησία δεν βίωσε τη δύναμη της κοινωνίας των Αγίων, και ανυψώνει προς στον Εσταυρωμένο και Αναστημένο Κύριό της προσευχές και δεήσεις, προσφέροντας ιδιαιτέρως τη Θυσία της Θείας Λειτουργίας, η οποία καθημερινά τελείται, ακόμη και χωρίς λαό, από τους ιερείς. Ως καλή μητέρα, η Εκκλησία ικετεύει τον Κύριο ώστε η ανθρωπότητα να ελευθερωθεί από αυτή τη μάστιγα, επικαλούμενη τη μεσιτεία της Μακαρίας Αειπαρθένου Μαρίας, Μητέρας του Ελέους και Σωτηρίας των ασθενών, και του Αγίου Ιωσήφ του Μνήστορος, υπό την προστασία του οποίου η Εκκλησία ανέκαθεν πορεύεται στον κόσμο.
Η Παναγία Θεοτόκος και ο Άγιος Ιωσήφ ας επιτύχουν για εμάς αφθονία χαρίτων συμφιλίωσης και σωτηρίας, σε προσεκτική ακρόαση του Λόγου του Κυρίου, ο οποίος επαναλαμβάνει σήμερα στην ανθρωπότητα: «Σταματήστε και αναγνωρίστε πως εγώ είμαι ο Θεός» (Ψαλ 46,11), «Εγώ είμαι μαζί σας όλες τις ημέρες» (Μτ 28,20).
Δόθηκε στη Ρώμη, εκ της έδρας του Αποστολικού Πνευματικού Δικαστηρίου, την 19η Μαρτίου 2020, πανήγυρη του Αγίου Ιωσήφ, Μνήστορος της Μακαρίας Αειπαρθένου Μαρίας, Προστάτου της Καθολικής Εκκλησίας.
Mauro Καρδ. Piacenza
Μείζων Πνευματικός Δικαστής
Πανοσιολ/τατος Krzysztof Nykiel
Γραμματέας
