Πάπας Φραγκίσκος, Επίσκοπος Ρώμης αλλά όχι μόνο
Δημοσιεύθηκε πρόσφατα από τον Εκδοτικό Οίκο του Βατικανού η Ποντιφική Επετηρίδα (Δίπτυχα της Καθολικής Εκκλησίας), ο γνωστός ογκώδης τόμος σε κόκκινο καμβά που περιέχει όλο το “οργανόγραμμα” της Αγίας Έδρας και της Καθολικής Εκκλησίας σε όλο τον κόσμο. Η παρούσα έκδοση του 2020 περιέχει, στις πρώτες σελίδες, μια μικρή αλλά όχι δευτερεύουσα διαφοροποίηση σε σχέση με τις προηγούμενες εκδόσεις.
Η αλλαγή αφορά ακριβώς το μέρος που αφιερώνεται στον Πάπα. Ο Φραγκίσκος εξακολουθεί να ορίζεται προπάντων ως “Επίσκοπος Ρώμης”. Όμως, όσον αφορά τους άλλους τίτλους που παραδοσιακά αποδίδονται στον Πάπα, υπάρχει μια γραφική διαφοροποίηση και όχι μόνο.
Προηγουμένως αυτοί οι τίτλοι αναγράφονταν πάνω από τη σύντομη εκκλησιαστική βιογραφία του εκάστοτε Πάπα. Στην κορυφή και με μεγαλύτερους γραφικούς χαρακτήρες υπήρχε ο τίτλος “Βικάριος Ιησού Χριστού”, και από κάτω οι υπόλοιποι: “Διάδοχος του Κορυφαίου των Αποστόλων», “Άκρως Αρχιερεύς της Καθολικής Εκκλησίας”, “Προκαθήμενος Ιταλίας”, “Αρχιεπίσκοπος και Μητροπολίτης της Ρωμαϊκής Επαρχίας”, “Πρωτάρχων του Κράτους της Πόλεως του Βατικανού” και “Δούλος των Δούλων του Θεού ".
Τώρα στη νέα Ποντιφική Επετηρίδα, αυτοί οι τίτλοι τοποθετούνται κάτω από τη βιογραφία του Πάπα Φραγκίσκου, χωρισμένοι από αυτήν με μια μικρή διαχωριστική γραμμή, όλοι με τον ίδιο μικρότερο γραφικό χαρακτήρα, και κυρίως εισάγονται με τον προσδιορισμό: “Ιστορικοί τίτλοι”.
Ερωτηθείς από την εφημερίδα Avvenire, ο διευθυντής του Γραφείου Τύπου της Αγίας Έδρας Matteo Bruni εξηγεί ότι η έκφραση “ιστορικοί τίτλοι” δηλώνει “τον υφιστάμενο σύνδεσμο με την ιστορία του παπικού θεσμού”. Πράγματι, “αυτοί οι ιστορικοί τίτλοι – υπογραμμίζει ο Bruni – θεωρούνται ιστορικά συνδεδεμένοι με τον τίτλο του Eπισκόπου Ρώμης, διότι τη στιγμή που αυτός εκλέγεται από το Κονκλάβιο των Καρδιναλίων για να ηγηθεί της Εκκλησίας της Ρώμης, ο εψηφισμένος αποκτά τους τίτλους που συνδέονται με αυτή την εκλογή”.
Βάσει αυτής της εξήγησης, λοιπόν, οι παραδοσιακοί τίτλοι που αποδίδονται στον Πάπα δεν είναι “ιστορικά απολιθώματα”, αλλά διατηρούν ανέπαφη την επικαιρότητά τους. Διαφορετικά, θα είχαν ακυρωθεί, όπως συνέβη στην αρχή της ποντιφικής διακονίας του Βενεδίκτου ΙΣΤ’, όταν ο τίτλος “Πατριάρχης της Δύσεως” εξαλείφθηκε από την Ποντιφική Επετηρίδα 2006. Με την ευκαιρία εκείνη, ένα Σημείωμα του Ποντιφικού Συμβουλίου για την προώθηση της ενότητας των Χριστιανών εξηγούσε ότι η διαγραφή του τίτλου εκείνου από την Επετηρίδα ήθελε “να εκφράσει έναν ιστορικό και θεολογικό ρεαλισμό και, ταυτοχρόνως, να είναι παραίτηση από μια αξίωση, μια αποποίηση που θα μπορούσε να είναι προς όφελος του οικουμενικού διαλόγου”.
Για του λόγου το αληθές, ο Πάπας Φραγκίσκος είχε ήδη επέμβει σ’ αυτό το σημείο της Ποντιφικής Επετηρίδας. Πράγματι, ενώ μέχρι τον Βενέδικτο ΙΣΤ’ η σελίδα η αφιερωμένη στον Ποντίφικα ήταν μία, αναγράφοντας στην πρώτη γραμμή το όνομά του, έπειτα τον τίτλο “Επίσκοπος Ρώμης” και ακολούθως τους άλλους τίτλους, ο Πάπας Φραγκίσκος θέλησε να τη διαχωρίσει έτσι ώστε να υπάρχει πρώτα μια κενή σελίδα με μόνο γραμμένο σε δύο σειρές “Φραγκίσκος / Επίσκοπος Ρώμης” και μόνο στην επόμενη σελίδα να αναφέρονται οι άλλοι τίτλοι μαζί με το βιογραφικό σημείωμα. Αυτός είναι ένας τρόπος να υπογραμμιστεί και γραφικά η ιδιαίτερη σημασία που ο Φραγκίσκος αποδίδει στον τίτλο “Επίσκοπος Ρώμης” σε σχέση με τους άλλους, οι οποίοι συνδέονται με τη μορφή του οικουμενικού Ποιμένα της Εκκλησίας.
Πηγή: Avvenire
Μετάφραση: π.Λ
