«Ο ιός μας ενώνει, εάν διαιρεί την πληρώνουν οι λαοί»

Η πανδημία ως καθρέφτης που επιστρέφει την εικόνα μιας ταλαιπωρημένης, ευάλωτης ανθρωπότητας, αποσπασμένη από τον σεβασμό προς τις ανάγκες των φτωχών, αλλά η οποία, ταυτόχρονα, είναι ένα κάλεσμα να φροντίσει τον πλησίον, στην τέχνη της συνάντησης, ειδικά στην πολιτική. Υπάρχουν πολλά νήματα που συνδέονται στις σκέψεις του Πάπα Φραγκίσκου στα ισπανικά οι οποίες περιέχονται στο βίντεο μήνυμα που στάλθηκε στους συμμετέχοντες στο εικονικό σεμινάριο «Λατινική Αμερική: Εκκλησία, Πάπας Φραγκίσκος και τα σενάρια της πανδημίας». Μια πρωτοβουλία που στοχεύει στην ανάλυση της κατάστασης λόγω της έκτακτης ανάγκης του κορωνοϊού, για να περιγράψει τις συνέπειες και τις πιθανές γραμμές δράσης «που πρέπει να αναπτυχθούν – εξηγεί ο Πάπας – από όλους εκείνους που συμμετέχουν και υφαίνουν την ομορφιά και την ελπίδα της ηπείρου».

Οι ορατή τρωτότητα
Το βλέμμα του Φραγκίσκου στηρίζεται στους φτωχούς, στους αποκλεισμένους, στους κατοίκους της «κάθε ανθρώπινης περιφέρειας». Είναι αυτοί που ένιωσαν από πρώτο χέρι, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, «τα κοινωνικοοικονομικά προβλήματα και τις αδικίες που πλήττουν ήδη σοβαρά όλη τη Λατινική Αμερική». Ανισότητες, διακρίσεις στις οποίες πρέπει να προσθέσουμε την πραγματική δυσκολία του να έχουμε μέτρα κατά του Covid-19: «μια ασφαλή στέγη», μια εγγύηση αποστάσεως, «τα προϊόντα για την απολύμανση», «μια ασφαλή δουλειά» για να επιβιώσουμε. Ο Πάπας δεν ξεχνάει εκείνους που πλήττονται από την καταστροφή του οικοσυστήματος, ιδίως εκείνους που ζουν στις περιοχές Pantanal και στον Αμαζόνιο, «τους πνεύμονες της Λατινικής Αμερικής και του κόσμου», που κινδυνεύουν από πυρκαγιές.

Μια κοινή συνύπαρξη
Ο Πάπας Φραγκίσκος υπενθυμίζει τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας, λέει πως όλοι μας είμαστε καλεσμένοι, «ατομικά και συλλογικά, να εκτελέσουμε το έργο ή την αποστολή μας με υπευθυνότητα, διαφάνεια και ειλικρίνεια» γιατί «στη Βασιλεία του Θεού, το ψωμί φτάνει για όλους και περισσεύει, η κοινωνική οργάνωση βασίζεται στη συμβολή, στο μοίρασμα και τη διανομή, και όχι στην κατοχή, τον αποκλεισμό και τη συσσώρευση». Υπάρχει επίσης ανάγκη για μια «γενναιόδωρη απάντηση» και σε άλλες κοινωνικές παθήσεις που είναι «η έλλειψη στέγης, η έλλειψη γης και η έλλειψη εργασίας, τα τρία διάσημοι Τ» (σπίτι, techo, γη, tierra, εργασία, trabajo)».
Η πανδημία έχει δείξει το καλύτερο και το χειρότερο από τους λαούς μας και το καλύτερο και το χειρότερο του κάθε ατόμου. Τώρα περισσότερο από ποτέ είναι απαραίτητο να ξανακερδίσουμε την κοινή συνύπαρξη. Ο ιός μας υπενθυμίζει ότι ο καλύτερος τρόπος για να φροντίσουμε τον εαυτό μας είναι να μάθουμε να φροντίζουμε και να προστατεύουμε όσους βρίσκονται κοντά μας: ευαισθητοποίηση στις γειτονιές, ευαισθητοποίηση των ανθρώπων, γνωριμία του νομού, κοινή συνειδητοποίηση του κοινού σπιτιού.

Αλληλεγγύη και κοινό καλό
Η κρίση είναι μια ευκαιρία για επανεκκίνηση, η ψυχή του λατινοαμερικάνικου λαού την χαρακτηρίζει πάντα το θάρρος και για αυτόν τον λόγο δεν πρέπει να αφήσουμε τους εαυτούς μας να τους κλέψουν την ελπίδα.
Ο δρόμος της αλληλεγγύης ως δικαιοσύνη είναι η καλύτερη έκφραση αγάπης και εγγύτητας.
Είναι η κλίση προς την αδελφότητα, η «πρόοδος προς μια κοινωνική και πολιτική τάξη της οποίας η ψυχή είναι κοινωνική φιλανθρωπία» επειδή η πολιτική, επαναλαμβάνει ο Πάπας, «είναι ένα πολύ υψηλό κάλεσμα», στην πραγματικότητα, επιδιώκει το κοινό καλό.

Μην εκμεταλλευτείτε την κρίση
Ένα πολύ ισχυρό σημείο του μηνύματος αφορά την πολιτική το οποίο, ενόψει της πανδημίας, καλείται ο Πάπας επισημαίνει, να κάνει ένα άλμα προς τα εμπρός, για να «αυξήσει το βλέμμα μας και να καθοδηγήσει και να προσανατολίσει τις νόμιμες διαφορές στην αναζήτηση βιώσιμων λύσεων για τους λαούς μας».
Αυτό απαιτεί από όλους εμάς που έχουμε πρωταγωνιστικό ρόλο να μάθουμε την τέχνη της συνάντησης και να μην ευνοούμε ή να υποστηρίζουμε ή να χρησιμοποιούμε μηχανισμούς που καθιστούν αυτή τη σοβαρή κρίση ένα εκλογικό και κοινωνικό εργαλείο.

Η ζημιά προς τους φτωχούς
Ο Πάπας Φραγκίσκος δεν κρύβει το γεγονός ότι στη Λατινική Αμερική υπάρχει μια τάση να δυσφημίζουν τον πλησίον, «υπονομεύοντας τη δυνατότητα εξεύρεσης συμφωνιών που βοηθούν στην ανακούφιση των επιπτώσεων της πανδημίας στις κοινότητές μας, αλλά ειδικά για τις πιο αποκλεισμένες». Είναι οι άνθρωποι που πληρώνουν περισσότερο, λέει.
Είναι καιρός το διακριτικό γνώρισμα εκείνων που έχουν επιλεγεί από τους λαούς τους για να τους κυβερνήσουν είναι να τεθούν στην υπηρεσία του κοινού καλού και όχι το κοινό καλό να τεθεί στην υπηρεσία των συμφερόντων τους. Όλοι γνωρίζουμε τη δυναμική της διαφθοράς που πηγαίνει προς αυτή την κατεύθυνση. Και αυτό ισχύει επίσης για τους άνδρες και τις γυναίκες της Εκκλησίας. Γιατί τα εσωτερικά εκκλησιαστικά είναι μια πραγματική λέπρα που κάνει άρρωστο και σκοτώνει το Ευαγγέλιο.

Ένας νέος πολιτισμός
Η τελική προτροπή είναι να βγουν σε αναζήτηση εκείνων που χρειάζονται βοήθεια, ακολουθώντας το παράδειγμα του Καλού Σαμαρείτη, για να χτιστεί ένας «νέος πολιτισμός» που χαρακτηρίζεται από καλοσύνη, αγάπη και αλληλεγγύη. Μια πορεία που πρέπει να ανατεθεί στην Παναγία της Γουαδελούπης, η μητέρα που, τονίζει ο Πάπας, μπορεί να βοηθήσει στην ενίσχυση του «πλουραλισμού» που μας κάνει «αδελφούς και παιδιά του ίδιου Πατέρα» γιατί, καταλήγει, «η ενότητα είναι ανώτερη από τη σύγκρουση» .

Μετάφραση: π Ιωάν. Σκλ.