Ο Επίσκοπος Ρώμης ερμηνεύει και εφαρμόζει τη μεταρρύθμιση της εκδίκασης ακυρότητας γάμου
Είναι πρώτη φορά στην ιστορία που ο Πάπας, Ανώτατος Νομοθέτης της Καθολικής Εκκλησίας, ερμηνεύει προσωπικά τον Νόμο που ο ίδιος έκδωσε, και τον εφαρμόζει ως Επίσκοπος Ρώμης, με δικαστική του απόφαση. Πρόκειται για τη μεταρρύθμιση της διαδικασίας ακυρότητας γάμου βάσει της ισχύος του διπλού Ιδιοβούλου «Πράος Δικαστής ο Κύριος Ιησούς» και«Πράος και Εύσπλαχνος Ιησούς» της 15 Αυγούστου 2015.
Ο Πάπας Φραγκίσκος, στις 26 Νοεμβρίου 2017, δέχθηκε τους 200 περίπου δικαστικούς λειτουργούς, κληρικούς και λαϊκούς, από όλο τον κόσμο, που έλαβαν μέρος στο μορφωτικό Σεμινάριο που οργάνωσε το Ανώτατο Δικαστήριο της Αγίας Έδρας (Romana Rota) αναφορικά με την πρόσφατη μεταρρύθμιση για την εκδίκαση υποθέσεων ακυρότητας γάμου. Προς τους παρόντες κλήθηκε και απηύθυνε χαιρετισμό και ο επίσκοπος Δημήτριος Σαλάχας.
Στην ομιλία του ο Πάπας αναφέρθηκε ιδιαίτερα στη συντομότερη διαδικασία (processus brevior), οσάκις η ακυρότητα είναι πασίδηλη, πασιφανής, και εφόσον και οι δύο σύζυγοι ζητούν ομόφωνα να κηρυχθεί η ακυρότητά του. Στην περίπτωση αυτή, αφού κατατεθεί η αγωγή με τη συναίνεση και των δύο, ο επιχώριος Επίσκοπος αναθέτει στον δικαστικό Βικάριο ή σε άλλο πρόσωπο, κληρικό ή λαϊκό, να εξετάσει, υπό την ιδιότητα του ανακριτή-εισηγητή την υπόθεση, και στη συνέχεια να προτείνει στον επιχώριο Επίσκοπο να εκδώσει την απόφαση της ακυρότητας ή να παραπέμψει σε τακτική διαδικασία στο Πρωτοβάθμιο Δικαστήριο σε περίπτωση που η ακυρότητα δεν είναι σαφής και πασίδηλη, και υπάρχει αντιδικία μεταξύ των διαδίκων.
Ο επιχώριος Επίσκοπος, δυνάμει της επισκοπικής του εξουσίας, που πηγάζει από την επισκοπική χειροτονία, είναι αποκλειστικά αρμόδιος να εκδώσει θετική απόφαση στην περίπτωση της συντομότερης αυτής διαδικασίας (processus brevior), αφού ακούσει τον Συνήγορο του Δεσμού και τον ανακριτή-εισηγητή. Ο Εκκλησιαστικός Προϊστάμενος μιας επαρχίας (π.χ. Εξαρχίας ή Τοποτηρητής) που δεν είναι Επίσκοπος, δεν έχει αυτό το δικαίωμα, μπορεί όμως να εφαρμόσει την τακτική διαδικασία και να παραπέμψει την υπόθεση σε Διεπαρχιακό Δικαστήριο, αν βέβαια υπάρχει, ή στην Αγία Έδρα, δηλ. στο Ανώτατο Δικαστήριο της Romana Rota. Έφεση κατά της απόφασης του επιχώριου Επισκόπου μπορεί να κάνει ο Συνήγορος του Δεσμού του Γάμου στον Μητροπολίτη, αν υπάρχει, ή στην Αγία Έδρα, δηλ. στον Προϊστάμενο της Romana Rota, σε περίπτωση που δεν τηρήθηκαν οι όροι του νόμου.
Στη φάση της τακτικής δίκης, το Πρωτοβάθμιο τακτικό Δικαστήριο, που αποτελείται από ένα δικαστή κληρικό και δυο παρέδρους, λαϊκούς ή κληρικούς, εκδικάζει την υπόθεση, και η απόφασή του δεν υπόκειται πλέον σε επικύρωση από το Δευτεροβάθμιο Δικαστήριο.
Τέλος να σημειωθεί ότι είναι πρώτη φορά στην ιστορία που ο Πάπας, ως Επίσκοπος Ρώμης, με δικαστική του προσωπική απόφαση, στις 13 Ιουλίου 2017, κηρύττει άκυρο το γάμο ενός ζεύγους, κατοίκων στη Ρώμη, εφαρμόζοντας τη νέα αυτή συντομότερη διαδικασία (processus brevior).
+ ΔημήτριοςΣαλάχας
