Να ενεργούμε με σοφία και φιλανθρωπία χωρίς κουτσομπολιά

Σχολιάζοντας το σημερινό απόσπασμα από το Ευαγγέλιο του Λουκά, ο Φραγκίσκος προτρέπει εκείνους που έχουν υπευθυνότητες εκπαιδευτικές ή διοικητικές να κάνουν μια  «υγιή διάκριση», πριν από οποιαδήποτε επιλογή και δράση. Στη συνέχεια υπενθυμίζει: το «μουρμούρισμα» καταστρέφει την οικογένεια, το σχολείο, τη θέση εργασίας, «με τη γλώσσα αρχίζουν οι πόλεμοι».

Μια πρόσκληση για μια υγιή διάκριση, πριν από κάθε επιλογή και πριν από κάθε ενέργεια. Με αυτά τα λόγια ξεκίνησε ο Πάπας κατά το Angelus της Κυριακής στην Πλατεία του Αγίου Πέτρου, αναφερόμενος στο σημερινό ευαγγελικό απόσπασμα του Λουκά που παρουσιάζει σύντομες παραβολές, με τις οποίες ο Ιησούς θέλει να επισημάνει στους μαθητές του «την οδό που θα πρέπει να διανύσουν για να ζήσουν με σοφία».

Ο σωστός δρόμος για να αποφευχθούν οι ζημιές

Θέτοντας το ερώτημα: «Μπορεί ένας τυφλός να οδηγήσει έναν άλλο τυφλό;», ο Ιησούς – εξηγεί ο Φραγκίσκος – «επιθυμεί να υπογραμμίζει ότι ένας οδηγός δεν μπορεί να είναι τυφλός, αλλά θα πρέπει να βλέπει καλά, δηλαδή πρέπει να διαθέτει τη σοφία, για να οδηγεί με σοφία, διαφορετικά κινδυνεύει να βλάψει τα άτομα που τον εμπιστεύονται».

Ο Ιησούς προσελκύει με αυτόν τον τρόπο την προσοχή εκείνων που έχουν την ευθύνη της εκπαίδευσης ή διοικητικές αρμοδιότητες: τους ποιμένες της ψυχής, τις δημόσιες αρχές, τους νομοθέτες, τους δασκάλους, του γονείς, προτρέποντάς τους να έχουν επίγνωση του λεπτού ρόλου τους και να διακρίνουν πάντα το σωστό δρόμο όπου θα πρέπει να οδηγούν τους ανθρώπους.

Ο Δάσκαλος και οδηγός

Για να υποδείξει «τον εαυτό του ως μοντέλο δασκάλου και οδηγού που θα πρέπει να ακολουθούμε», ο Ιησούς τονίζει: «ένας μαθητής δεν είναι καλύτερος από τον δάσκαλο. Αλλά όποιος είναι καλά προετοιμασμένος, θα γίνει σαν το δάσκαλό του».

Το παράδειγμά του είναι μια πρόσκληση που πρέπει να ακολουθήσουμε για να γίνουμε ασφαλείς και σοφοί οδηγοί. Και αυτή η διδασκαλία περιέχεται κυρίως στην ομιλία στο βουνό που εδώ και τρεις Κυριακές μας προσφέρει το Ευαγγέλιο κατά τη θεία λειτουργία, υποδεικνύοντας τη στάση της πραότητας και της ευσπλαχνίας για να γίνουμε άτομα ειλικρινή, ταπεινά και δίκαια.

Η αξιοπιστία

Υπάρχει και μια άλλη «σημαντική φράση» στο σημερινό Ευαγγέλιο, λέει με έμφαση ο Πάπας, η οποία μας προτρέπει «να μην είμαστε ματαιόδοξοι και υποκριτές»: «Γιατί κοιτάς το άχυρο που βρίσκεται στο μάτι του αδελφού σου και δεν παρατηρείς το δοκάρι στο δικό σου μάτι;».

Τόσες φορές, όλοι το γνωρίζουμε, είναι ευκολότερο ή πιο βολικό να διακρίνουμε και να καταδικάζουμε τα ελαττώματα και τις αμαρτίες των άλλων, χωρίς να καταφέρνουμε να δούμε τα δικά μας με την ίδια διαύγεια. Πάντα κρύβουμε τα λάθη μας, τα κρύβουμε ακόμη και από τον ίδιο τον εαυτό μας. Αντίθετα, είναι εύκολο να δούμε τα ελαττώματα των άλλων. Ο πειρασμός είναι να είμαστε επιεικείς με τον εαυτό μας – τα φαρδομάνικα με τον εαυτό μας – σκληροί με τους άλλους. Είναι πάντα χρήσιμο να βοηθάμε τον πλησίον με σοφές συμβουλές, αλλά ενώ παρατηρούμε και διορθώνουμε τα ελαττώματα του πλησίον μας, οφείλουμε να γνωρίζουμε ότι έχουμε και εμείς ελαττώματα. Εάν πιστεύω ότι δεν έχω, δεν μπορώ να καταδικάζω ή να διορθώνω τους άλλους. Όλοι έχουμε ελαττώματα: όλοι. Πρέπει να έχουμε επίγνωση και πριν καταδικάσουμε τους άλλους, οφείλουμε να κοιτάξουμε μέσα μας. Μπορούμε έτσι να ενεργούμε με αξιόπιστο τρόπο, με ταπεινοφροσύνη, μαρτυρώντας τη φιλανθρωπία.

Το κουτσομπολιό καταστρέφει

Ο Πάπας προτρέπει να καταλάβουμε «αν το μάτι μας είναι ελεύθερο ή αν παρεμποδίζεται από ένα δοκάρι». Ο Ιησούς λέει: «Δεν υπάρχει καλό δέντρο που παράγει καρπό κακό, ούτε υπάρχει κακό δέντρο που παράγει καλό καρπό. Κάθε δέντρο πράγματι αναγνωρίζεται από τον καρπό του».

Ο καρπός είναι οι πράξεις, αλλά και τα λόγια. Ακόμη και από τα λόγια αναγνωρίζεται η ποιότητα του δέντρου. Πράγματι, εκείνος που είναι καλός εξάγει από την καρδιά του και από το στόμα του το καλό και εκείνος που είναι κακός εξάγει το κακό, ασκώντας την πιο επιβλαβή εξάσκηση ανάμεσά μας, που είναι η μουρμούρα, το κουτσομπολιό, το να μιλάμε άσχημα για τους άλλους. Αυτό καταστρέφει. Καταστρέφει την οικογένεια, καταστρέφει το σχολείο, καταστρέφει τη θέση εργασίας, καταστρέφει τη γειτονιά. Οι πόλεμοι αρχίζουν με τη γλώσσα.

Ο τελικός χαιρετισμός

Ο Φραγκίσκος επαναλαμβάνει τη διδασκαλία του Ιησού και ελπίζει ότι όλοι θα κάνουν μια εξέταση συνείδησης, με το να αναρωτηθούμε αν μιλάμε «άσχημα για τους άλλους», προσπαθώντας να «ρίξουμε λάσπη» στον πλησίον: «θα  μας κάνει καλό» να προσπαθήσουμε να «διορθώσουμε τουλάχιστον λίγο» τα ελαττώματά μας. Κατά τον χαιρετισμό ο Ποντίφικας ενθαρρύνει το πλήθος των παρόντων πιστών, συμπεριλαμβανομένων εκπροσώπων των ενοριών, ιεροσπουδαστών, πολλούς νέους από την Cresima και άλλους από σχολεία, να «πορεύονται με χαρά, με γενναιοδωρία, μαρτυρώντας πάντα την καλοσύνη και την ευσπλαχνία του Κυρίου».