Mια Εκκλησία της περιφέρειας, μια δυναμική μειονότητα
Λίγες ημέρες πριν από την επίσκεψη του Πάπα στα Σκόπια, ο καρδινάλιος της δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας ετοιμάζεται για το γεγονός αυτό. Οι 22 ιερείς, οι μοναχοί, οι μοναχές της Χώρας εργάστηκαν τους τελευταίους μήνες για να διασφαλίσουν ότι αυτή η σύντομη στάση του Πάπα Φραγκίσκου θα είναι μια έντονη στιγμή για τη μικρή καθολική κοινότητα της χώρας.
Οι Καθολικοί της Βόρειας Μακεδονίας αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 1% του συνολικού πληθυσμού, αποτελούμενου κατά δύο τρίτα από Ορθοδόξους και κατά ένα τρίτο από Μουσουλμάνους. Αλλά οι Χριστιανοί βρέθηκαν εδώ από παλιά, μετά τον ευαγγελισμό από τους αγίους Κύριλλο και Μεθόδιο τον 9ο αιώνα, σε συνδυασμό με τον εκχριστιανισμό του Βασιλείου της Βουλγαρίας. Πριν από αυτό, τον 4ο αιώνα, είχε ήδη λάβει χώρα ένας πρώτος ευαγγελισμός, αλλά οι εισβολές των βαρβάρων που ακολούθησαν έσβησαν σχεδόν κάθε ίχνος του. Το πρώτο μισό του εικοστού αιώνα, η Καθολική εκκλησία, παρά το γεγονός ότι το γιουγκοσλαβικό σύνταγμα επικύρωνε την ισότητα μεταξύ των θρησκειών, υφίστατο διάφορους περιορισμούς και διακρίσεις, ιδιαίτερα στον εκπαιδευτικό τομέα. Μετά το 1945 και μέχρι την ανεξαρτησία του 1991, η κατάσταση για την Καθολική Εκκλησία σε ολόκληρη την Γιουγκοσλαβία υπέστη έντονη επιδείνωση με την άνοδο των Κομμουνιστών του στρατάρχη Τίτο στην εξουσία, συνέπεια της οποίας ήταν η ρήξη των διπλωματικών σχέσεων με την Αγία Έδρα, η οποία αποκαταστάθηκε το 1966. Με την ανακήρυξη της ανεξαρτησία, η Εκκλησία ξανάρχισε τις δραστηριότητές της και το νέο κράτος σταθεροποίησε τις διπλωματικές σχέσεις του με την Αγία Έδρα. Σήμερα οι Καθολικοί είναι περίπου 20.000, εκ των οποίων οι 15.000 βυζαντινού ρυθμού, και οι 5.000 λατινικού ρυθμού. Την μικρή και δυναμική αυτή μειονότητα θα παρουσιάσει ο επίσκοπος των Σκοπίων και της Επαρχίας της Κοίμησης της Θεοτόκου στη Strumica – Skopje, σεβασμιότατος Kiro Stojanov:
Απ. – Η Καθολική Εκκλησίας στη Βόρεια Μακεδονία αποτελείται από δύο επισκοπικές διοικήσεις. Την επισκοπική διοίκηση των Σκοπίων, μια αρκετά αρχαία επισκοπική διοίκηση, η οποία υπήρξε από τους πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού. Στη συνέχεια υπάρχει και η νέα επαρχεία των καθολικών βυζαντινού ρυθμού η οποία συστάθηκε από την Αυτού Αγιότητα τον Πάπα Φραγκίσκο πέρσι. Συνεπώς υφίστανται δύο επισκοπικές διοικήσεις και ως αριθμός αποτελούμε μια μειοψηφία ή όπως προτιμώ να λέω, είμαστε «μια διασπορά». Παρ’ όλα αυτά, η Εκκλησία είναι αρκετά ζωντανή, επειδή υπάρχουν και νέοι ιερείς οι οποία εργάζονται πραγματικά πολύ με όλους τους πιστούς είτε είναι ηλικιωμένοι, είτε νέοι ή παιδιά. Εδώ στη Βόρεια Μακεδονία αισθανόμαστε σαν μια οικογένεια. Αν και αυτές οι δύο επισκοπές ακολουθούν δύο διαφορετικούς ρυθμούς, υπάρχει μόνο ένας υπεύθυνος επίσκοπος. Είμαστε όλοι ενωμένοι σαν μια οικογένεια είτε ανήκουμε στον λατινικό είτε στον βυζαντινό ρυθμό. Η συνεργασία μεταξύ ιερέων, μοναχών και πιστών είναι πραγματικά πολύ μεγάλη. Ακόμα και σήμερα αποτελούμε πράγματι ένα παράδειγμα, ένα σημάδι στην κοινωνία μιας ζωντανής Εκκλησίας.
Ο Πάπας Φραγκίσκος έρχεται να επισκεφτεί αυτή την ζωντανή Εκκλησία. Θα είναι μια σύντομη επίσκεψη – μια ημέρα – αλλά αισθανόμαστε ότι όλη η κοινότητα, ολόκληρη η καθολική οικογένεια, λατινική και βυζαντινή, προσβλέπει σε αυτό το ταξίδι. Πώς βλέπουν οι άλλες κοινότητες αυτή την επίσκεψη
Απ. – Πριν απ’ όλα θα ήθελα να πω κάτι. Ο Πάπας Φραγκίσκος ήθελε πάρα πολύ να επισκεφθεί την Καθολική Εκκλησία της Βόρειας Μακεδονίας. Γνωρίζετε πολύ καλά ότι στην αρχή, όταν ο Πάπας ανήλθε τον ποντιφικό θρόνο, ο στόχος του ήταν να επισκεφθεί τις εκκλησίες της περιφέρειας. Μια από αυτές είμαστε και εμείς. Στις 7 Μαΐου, ο Πάπας θα έρθει πράγματι να επισκεφθεί αυτή την εκκλησία που βρίσκεται στην περιφέρεια. Η επίσκεψή του εδώ θα είναι εξαιρετικά σύντομη, μια ημέρα, αλλά πολύ περιεκτική. Έχουν προγραμματιστεί πολλές συναντήσεις. Πρώτα απ’ όλα, σύμφωνα με το πρωτόκολλο, θα συναντηθεί με τις αρχές του κράτους. Αμέσως μετά θα συναντήσει τους θρησκευτικούς αρχηγούς της Βόρειας Μακεδονίας, των εκκλησιών και των θρησκευτικών κοινοτήτων που περιλαμβάνονται στο Σύνταγμα της Βόρειας Μακεδονίας. Ο Πάπας θα έχει αυτή τη συνάντηση με την ορθόδοξη κοινότητα η οποία αντιπροσωπεύει την πλειοψηφία, την ισλαμική κοινότητα που υπάρχει στη χώρα, την εβραϊκή κοινότητα και την κοινότητα των Μεθοδιστών. Η συνάντηση θα πραγματοποιηθεί στο Memorial Center της Μητέρας Τερέζας αφού ο Πάπας θα επισκεφθεί τον χώρο όπου η Μητέρα Τερέζα γεννήθηκε εδώ στα Σκόπια. Το Memorial Center της Μητέρας Τερέζας χτίστηκε στο χώρο όπου έως το 1963, πριν τον σεισμό, βρισκόταν ο καθεδρικός ναός της επισκοπικής διοίκησης των Σκοπίων. Εδώ θα συναντηθεί με τους θρησκευτικούς αρχηγούς των άλλων εκκλησιών και των εκκλησιαστικών κοινοτήτων. Νομίζω ότι είναι το σωστό μέρος για να φιλοξενήσουμε τη συνάντηση αυτή, σύμφωνα με το χάρισμα της Μητέρας Τερέζας η οποία αγαπούσε όλους τους λαούς. Ακριβώς δίπλα σε αυτό το κέντρο, ο Πάπας θα συναντηθεί με τους φτωχούς οι οποίοι σχεδόν καθημερινά λαμβάνουν ένα γεύμα από τις αδελφές της Μητέρας Τερέζας που βρίσκονται εδώ στα Σκόπια. Μου φαίνεται ότι οπουδήποτε πηγαίνει, ο Άγιος Πατέρας δεν εγκαταλείπει το μέρος χωρίς να συναντήσει τους φτωχούς, τους νέους, ακόμη και τους νέους διαφορετικών εθνοτικών ομάδων και ομολογιών. Και εδώ θα πραγματοποιηθούν συναντήσεις με τους θρησκευτικούς ηγέτες και με τους φτωχούς, στη συνέχεια θα τελεστεί η Θεία Λειτουργία η οποία θα πραγματοποιηθεί στην κεντρική πλατεία των Σκοπίων. Νομίζω ότι αυτό θα αποτελέσει το κεντρικό σημείο της επίσκεψής του εδώ, στη Βόρεια Μακεδονία. Περιμένουμε την άφιξη των πιστών μας γι αυτή την περίσταση, όπως επίσης και την άφιξη πιστών από τις γειτονικές Καθολικές χώρες. Κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας θα παραστούν οι αρχές του κράτους, οι εκκλησιαστικοί ηγέτες και άλλοι επισκέπτες. Μετά από μια σύντομη ανάπαυση θα υπάρξει μια συνάντηση με νέους Ορθοδόξους, Μουσουλμάνους και Καθολικούς οι οποίοι θα μοιραστούν μαζί του τις μαρτυρίες τους. Αυτό είναι που θέλουμε να δείξουμε, δηλαδή ότι σε αυτή την ποικιλομορφία εθνοτικών ομάδων και ομολογιών, ζούμε πολύ αδελφικά όλοι μαζί. Θα πραγματοποιηθεί και η συνάντηση με την Εκκλησία του, όπως συμβαίνει σε κάθε μέρος όπου μεταβαίνει. Αυτή η συνάντηση θα είναι μια υποστήριξη για όλους εμάς που εργαζόμαστε σε αυτό το μέρος, στην Βόρεια Μακεδονία, για την Καθολική Εκκλησία. Είμαι ευγνώμων στην Αγιότητά Του για την αποδοχή αυτής της συνάντησης με όλους τους ιερείς. Θα επιθυμούσα να πω κάτι ενδιαφέρον: σε αυτή την συνάντηση θα παραστούν ιερείς λατινικού ρυθμού και βυζαντινού ρυθμού με τις οικογένειές τους, επειδή οι περισσότεροι από τους ιερείς βυζαντινού ρυθμού είναι παντρεμένοι. Επομένως, ο Πάπας θα συναντηθεί επίσης με τις οικογένειές τους. Ένας από τους ιερείς βυζαντινού ρυθμού θα προσφέρει τη μαρτυρία του ως παντρεμένος ιερέας, με την οικογένειά του και ως υπεύθυνος της ενορίας του για τους πιστούς του.
Αισθάνομαι μια μεγάλη χαρά γι αυτή την προετοιμασία, γι αυτό το ταξίδι. Είμαστε σε μια χώρα όπου το ένα τρίτο του πληθυσμού είναι Μουσουλμάνοι. Ο Πάπας Φραγκίσκος πήγε πρόσφατα στα Εμιράτα, όπου με τον Ιμάμη του al–Azharυπέγραψε ένα κοινό έγγραφο. Εδώ στη Βόρεια Μακεδονία, το 2001, υπήρξαν στιγμές υψηλής ενδοκοινοτικής έντασης. Κατά τη γνώμη σας τα βήματα που πραγματοποίησε ο Πάπας Φραγκίσκος με το Ισλάμ μπορούν να έχουν θετικές επιπτώσεις και για τα Σκόπια;
Απ.– Ξέρετε ότι είμαστε ένα κράτος, μια νέα δημοκρατία και επίσης ξέρετε ότι τα προηγούμενα χρόνια υπήρξαν ταραγμένες καταστάσεις και έλλειψη ειρήνης, αλλά θα ήθελα επίσης να πω ότι τέτοιου είδους συγχύσεις στη Βόρεια Μακεδονία δεν συνέβηκαν ποτέ με βάση την πίστη (δεν συνέβησαν ποτέ εξαιτίας της πίστης). Στην πραγματικότητα, ήταν οι θρησκευτικοί αρχηγοί που ηρέμησαν την κατάσταση εδώ στη Βόρειο Μακεδονία. Αντίθετα, θεωρήθηκε ότι υπήρξε μια κατάσταση σύγχυσης, πολέμου ή απουσίας ηρεμίας ακριβώς λόγω της παρουσίας των διαφόρων θρησκειών και των εθνοτικών ομάδων. Θα έλεγα ότι αυτό δεν είναι αλήθεια. Οι σχέσεις είναι αληθινά πολύ καλές. Έχουμε θεσπίσει ένα διαθρησκειακό συμβούλιο και συχνά συναντιόμαστε με τους ηγέτες. Όταν μίλησα για την επίσκεψη της Αυτού Αγιότητας, όλοι συμφώνησαν και μας έδωσαν την υποστήριξή τους, ευχαριστώντας τον Θεό για τον Πάπα που θα έρθει να τους επισκεφθεί, γιατί με την έλευσή του θα φέρει ειρήνη και ευλογία στη χώρα μας.
Για μια ημέρα, ολόκληρος ο κόσμος θα έχει στραμμένο το βλέμμα του σε αυτή την μικρή χώρα, τη Βόρεια Μακεδονία. Αυτή η οπτική είναι σημαντική για όλους;
Απ.– Σίγουρα. Ένα πράγμα που θεωρώ πολύ σημαντικό είναι ότι ο Πάπας θα θελήσει να κάνει γνωστό το γεγονός ότι η Μητέρα Τερέζα γεννήθηκε στα Σκόπια, στη Βόρειο Μακεδονία, και ότι και εμείς έχουμε το πνεύμα της Μητέρας Τερέζας: έχουμε μια μεγάλη ευαισθησία προς τους φτωχούς, και ούτω καθεξής. Αλλά και ως μικρή Εκκλησία, ως μικρό κράτος και επίσης ως γενέτειρα της Μητέρας Τερέζας: αυτό θα έχει μεγάλη σημασία και για όλο τον κόσμο και για όλους τους δημοσιογράφους που θα έρθουν εδώ. Μιλώντας γι αυτή την μικρή Εκκλησία εδώ στη Βόρεια Μακεδονία, θα επιθυμούσα επίσης να αναφερθώ στο γεγονός ότι, χάρη σε αυτή την ζωντάνια, η Εκκλησία, με το έργο των ιερέων, τα τελευταία χρόνια, εκτός από το έντυπο που κυκλοφορεί περιοδικά, πρόσφατα λάβαμε άδεια να εκπέμπουμε στα FM για το Radio Maria. Μέχρι στιγμής είχαμε ένα web radio αλλά τώρα είμαστε πολύ χαρούμενοι γιατί τουλάχιστον για μια περιοχή (Strumica, ndr) αποκτήσαμε συχνότητα. Και ελπίζω ότι, πέρα από τον ιστοχώρο πληροφόρησης για την Καθολική Εκκλησία – συνήθως με όλα αυτά που λέει η Αγιότητά Του – τώρα οι πιστοί και όλος ο κόσμος καλής θέλησης θα μπορούν μέσω αυτής της συχνότητας, να ακούσουν και με μια άλλη φωνή αυτό που συμβαίνει στην Εκκλησία στον κόσμο, αυτά που λέει η Αυτού Αγιότητα καθημερινά, αλλά και αυτό που συμβαίνει καθημερινά στην Καθολική Εκκλησία εδώ στη Βόρεια Μακεδονία.
Αυτές είναι οι πρώτες συχνότητες που δόθηκαν για ένα ραδιόφωνο μιας ομολογίας…
Απ.– Ναι, αυτές είναι οι πρώτες συχνότητες για μια θρησκευτική κοινότητα εδώ στη Βόρειο Μακεδονία. Μέχρι τώρα δεν υπήρχε παρόμοιος ραδιοφωνικός σταθμός, με θρησκευτικό πρόγραμμα. Με την επίσκεψη της Αυτού Αγιότητας, αυτά αποτελούν τα πρώτα βήματα, και είμαι πραγματικά πολύ χαρούμενος και για την παρουσία μας τώρα πια με τη μακεδονική γλώσσα στο Vatican News, έτσι ώστε τα νέα της Καθολικής Εκκλησίας και της Βόρειας Μακεδονίας να μπορούν να διαβαστούν μέσα από την ιστοσελίδα της Αγίας Έδρας.
Μετάφραση: ρφ
