Μακαρισμοί, ένα μήνυμα για ολόκληρη την ανθρωπότητα
Εγκαινιάζοντας έναν νέο κύκλο κατηχήσεων αναφορικά με τους Μακαρισμούς, ο Φραγκίσκος κατά τη γενική ακρόαση, εξηγεί πως ο Ιησούς μας διδάσκει ένα «νέο» νόμο, αυτόν του να είμαστε φτωχοί, πράοι και ευσπλαχνικοί. Η προτροπή του Ποντίφικα είναι να βιώσουμε την δύναμη του Κυρίου εκδηλώνοντάς τη μέσα από τα δεινά της καθημερινότητάς μας, για να φτάσουμε στην ευτυχία που μας προτείνει ο Θεός.
Για να μας δοθεί, ο Θεός συχνά επιλέγει οδούς «αδιανόητες», ίσως και μέσα από εκείνες «των ορίων μας, των δακρύων μας, της ήττας»: η χαρά του Πάσχα, για την οποία μιλούν οι ανατολικοί «αδελφοί» και η οποία πράγματι, «διαμέσου του θανάτου», μας κάνει να βιώσουμε «τη δύναμη» του Κυρίου, έχει «τα στίγματα» αλλά είναι «ζωντανή».Με αυτά τα λόγια ο Πάπας, κατά τη σημερινή γενική ακρόαση στην αίθουσα Παύλος Στ΄, εγκαινίασε τον κύκλος κατηχήσεων αναφορικά με τους Μακαρισμούς. Αναφερόμενος στο Ευαγγέλιο του Ματθαίου, ο Φραγκίσκος κάνει αναφορά στην ομιλία του Ιησού στο βουνό, η οποία λέγεται ότι «φώτισε» τη ζωή των πιστών αλλά και «πολλών» μη πιστών. Είναι «δύσκολο», δηλώνει, να μην σε αγγίξουν αυτά τα λόγια, τα οποία επιθυμούν να κατανοήσουν και να ενστερνιστούν «όλο και περισσότερο», επειδή – υπογραμμίζει – περιέχουν την «ταυτότητα» του χριστιανού, τη «δική μας»: στην πραγματικότητα, σκιαγραφούν το «πρόσωπο» του Ιησού και το «στυλ» της ζωής του.
Η αναγγελία των Μακαρισμών
Ο Ποντίφικας εξηγεί επομένως, το γεγονός της διακήρυξης του μηνύματος. Ο Ιησούς, βλέποντας το πλήθος, ανέβηκε στην πλαγιά με την «ήπια» κλίση που περιβάλλει τη λίμνη της Γαλιλαίας, κάθισε και, απευθυνόμενος προς τους μαθητές, ανήγγειλε τους Μακαρισμούς.
Το μήνυμα απευθυνόταν προς τους μαθητές, αλλά στον ορίζοντα υπήρχε και το πλήθος, δηλαδή η ανθρωπότητα. Είναι ένα μήνυμα για όλη την ανθρωπότητα.
Ένας νέος νόμος
Το «όρος», συνεχίζει ο Πάπας, μας παραπέμπει στο Σινά, όπου ο Θε-ός έδωσε στον Μωυσή τις Εντολές. Αυτή τη φορά ωστόσο, το περιβάλλον δεν είναι αυτό μιας «τρομερής καταιγίδας» αλλά, υπογραμμίζει ο Φραγκίσκος, αποπνέει την «γλυκιά δύναμη» της Καλής Είδησης.
Ο Ιησούς αρχίζει να διδάσκει ένα νέο νόμο: να είστε φτωχοί, να είστε πράοι, να είστε ευσπλαχνικοί… Αυτές οι «νέες εντολές» είναι κάτι πολύ περισσότερο από κανόνες. Πράγματι, ο Ιησούς δεν επιβάλλει τίποτα, αλλά αποκαλύπτει την οδό της ευτυχίας – τη δική του οδό – επαναλαμβάνοντας οκτώ φορές τη λέξη «μακάριοι».
Το δώρο του Θεού
Κάθε Μακαρισμός, προσθέτει ο Ποντίφικας, αποτελείται από τρία μέρη: πρώτον, υπάρχει η λέξη «μακάριοι». Στη συνέχεια η κατάσταση στην οποία βρίσκονται, όπως «η φτώχεια του πνεύματος, η θλίψη, η πείνα και η δίψα για δικαιοσύνη». Τέλος υπάρχει το «μοτίβο» του μακαρισμού, που εισάγεται με τον σύνδεσμο «διότι».
«Μακάριοι είναι αυτοί επειδή, μακάριοι εκείνοι επειδή…». Έτσι είναι οι οκτώ Μακαρισμοί και θα ήταν ωραίο να τουςαποστηθίσουμε για να τους επαναλαμβάνουμε, για να έχουμε στο μυαλό και στην καρδιά αυτό τον νόμο που μας έδωσε ο Ιησούς.Ας προσέξουμε το εξής: το μοτίβο των μα-καρισμών δεν είναι η σημερινή κατάσταση, όχι. Αλλά, εξετάζοντας την κατάσταση, ο Ιησούς λέει: «όχι», και αναφέρει τη νέα κατάσταση που οι μα-κάριοι λαμβάνουν ως δώρο από τον Θεό: «διότι σε αυτούς ανήκει η βασιλεία των ουρανών», «διότι αυτοί θα παρηγορηθούν από τον Θεό», «διότι αυτοί θα κληρονομήσουν τη γη», και ούτω καθεξής
Μια κατάσταση χάριτος
Όσο αφορά στο «μοτίβο» της ευτυχίας, ο Ιησούς – επισημαίνει ο Πάπας – συχνά χρησιμοποιεί έναν παθητικό μέλλοντα: «θα παρηγορηθούν», «θα κληρονομήσουν τη γη», «θα ικανοποιηθούν», «θα συγχωρεθούν» «θα αποκαλεστούν παιδιά του Θεού». Ο Φραγκίσκος στη συνέχεια, επικεντρώνεται στη λέξη «μακάριος».
Ο αρχικός όρος δεν υποδηλώνει κάποιον που έχει γεμάτο το στομάχι ή που καλοπερνά, αλλά είναι ένα άτομο που βρίσκεται σε μια κατάσταση χάριτος, ο οποίος εξελίσσεται μέσα από τη χάρη του Θεού και που προχωρά στην οδό του Θεού: η υπομονή, η φτώχεια, η εξυπηρέτηση των άλλων, η παρηγοριά…. Όσοι εξελίσσονται σε αυτά είναι ευτυχισμένοι και θα είναι μακάριοι.
Να διαβάζουμε τους Μακαρισμούς
Οι Μακαρισμοί, παρατηρεί ο Ποντίφικας, οδηγούν «πάντα» στη χαρά, είναι η «οδός» που οδηγεί σε αυτή.
Θα μας κάνει καλό να πάρουμε το Ευαγγέλιο του Ματθαίου, κεφάλαιο πέ-μπτο, στίχοι από ένα έως ένδεκα, και να διαβάζουμε τους Μακαρισμούς – ίσως μερικές φορές, κατά τη διάρκεια της εβδομάδας –για να καταλάβουμε αυτή την τόσο όμορφη οδό, την τόσο σίγουρη προς την ευτυχία την οποία ο Κύριος μας προτείνει.
Ας προσευχηθούμε για τις μοναχές και τους μοναχούς που αφιερώνονται στον Θεό και για τους αδελφούς και τις αδελφές που προσφέρουν καθημερινά την υπηρεσία τους, ανάλογα με το χάρισμα που διαθέτουν, ώστε να είναι πάντα πιστοί μάρτυρες της σωτήριας αγάπης του Χριστού.Ας προσευχηθούμε επίσης για νέες κλήσεις αφιερωμένης ζωής.
Μετάφραση: ρφ
