Ημέρα των Αυτοχθόνων Λαών, «ζωντανή κραυγή» για σεβασμό προς την φύση

5

Ημέρα των Αυτοχθόνων Λαών,  «ζωντανή κραυγή» για σεβασμό προς την φύση

Φτώχια, διακρίσεις, αποκλεισμός των πολιτικών και οικονομικών διαδικασιών λήψης αποφάσεων, εκμετάλλευση: και τόσα άλλα προβλήματα που πλήττουν τους αυτόχθονες πληθυσμούς του κόσμου, που σήμερα μαστίζονται και από την πανδημία του κορονοϊού που τους βρίσκει απροετοίμαστους και εύθραυστους.

Οι ευάλωτοι του πλανήτη μας
Αυτό αποτελεί το επίκεντρο της Διεθνούς Ημέρας των Αυτοχθόνων Λαών, που καθιερώθηκε από την Γενική Συνέλευση του Ο.Η.Ε., κάθε 9 Αυγούστου, από το 1994, για την προώθηση των δικαιωμάτων των γηγενών κοινοτήτων του πλανήτη. Διανεμημένοι σε 70 διαφορετικές χώρες, είναι πάνω από 370 εκατομμύρια – το 6% του πληθυσμού του πλανήτη μας – και μιλούν πάνω από 5 χιλιάδες γλώσσες, από τις οποίες το 25% είναι ακόμη άγνωστο. Δυστυχώς, οι αυτόχθονες αντιπροσωπεύουν επίσης το 15% των φτωχών του κόσμου. Κατοικούν σε δάση, σε λιβάδια, σε ερήμους, αλλά και ανάμεσα σε πολυετείς πάγους. Ορισμένοι, σήμερα, δεν διακρίνονται πλέον από τις κοινωνίες γύρω τους. Πολλοί από την άλλη πλευρά, διατηρούν πλήρως τη διακριτική ταυτότητά τους, παρόλο που ζουν εδώ και αιώνες σε επαφή ή δίπλα με τους αποικιστές. Άλλοι πάλι, αντιπροσωπεύουν σίγουρα τις πλέον ευάλωτες κοινωνίες του πλανήτη μας και εξακολουθούν να μην έχουν καμία σχέση με τον έξω κόσμο. Είναι μικρές φυλές – αριθμούν τουλάχιστον 100 σε όλο τον κόσμο – που κινδυνεύουν να χάσουν, ακόμη και μόνο με την επαφή, τη ζωή τους και το μέλλον τους. Δεν έχουν αναπτύξει – για παράδειγμα – ανοσολογική αντίσταση κατά των πιο κοινών ασθενειών που θα μπορούσαν να τους εξοντώσουν.

Η πανδημία και οι αυτόχθονες λαοί
Σήμερα περισσότερο από ποτέ άλλοτε αυτό ισχύει με την πανδημία Covid-19. Υπό αυτή την έννοια, επαναλαμβανόμενες είναι οι προσπάθειες επίστησης της προσοχής από την Εκκλησία, από τις Μ.Κ.Ο. και από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, που καταγγέλλουν με επίσημα στοιχεία τον αντίκτυπο της πανδημίας του κορονοϊού, εφόσον επηρεάζει άτομα κάθε κοινωνικού στρώματος, επιτίθεται ιδιαίτερα στους φτωχότερους και στους πλέον ευάλωτους. Μόνο τον μήνα Ιούλιο, μεταξύ των αυτοχθόνων λαών της Αμερικής, έχουν αναφερθεί από τον Π.Ο.Υ., πάνω από 70 χιλιάδες περιπτώσεις με Covid-19 και πάνω από δύο χιλιάδες θάνατοι. Πρόσφατα, εντοπίστηκαν τουλάχιστον έξι περιπτώσεις μεταξύ του λαού Nahua, που ζει στην περιοχή της Αμαζονίας στο Περού. Μια κατάσταση ανησυχητική η οποία συνδέεται με ζητήματα οικονομικής και περιβαλλοντικής εκμετάλλευσης των περιοχών όπου ζουν, τόσο, ώστε να ωθήσει την Articolazione dei popoli indigeni del Brasile (Apib) να μιλήσει για «έναν πραγματικό κίνδυνο γενοκτονίας».
Σεβασμός, προστασία της αξιοπρέπειάς τους και συμμετοχή σε σπουδαία έργα που αφορούν τους χώρους τους. Αυτό είναι που δεν σταμάτησε ποτέ να ζητά ο Πάπας για τους αυτόχθονες πληθυσμούς, ιδιαίτερα μέσα από την Εγκύκλιο Laudato si’ όπου αναγνωρίζει τον ισχυρό δεσμό τους με την περιοχή, όχι ως οικονομικό πλεονέκτημα «αλλά ως δώρο του Θεού και των προγόνων τους που σε αυτή αναπαύονται, ένας ιερός χώρος με τον οποίο έχουν την ανάγκη να αλληλεπιδρούν για να τροφοδοτούν την ταυτότητά τους και τις αξίες τους». «Όταν παραμένουν στην επικράτειά τους – γράφει ο Φραγκίσκος – είναι εκείνοι που την φροντίζουν καλύτερα. Ωστόσο, σε διάφορα μέρη του κόσμου, αποτελούν αντικείμενο καταπιέσεων ώστε να εγκαταλείψουν τη γη τους και να την αφήσουν ελεύθερη για έργα εξόρυξης, γεωργίας ή κτηνοτροφίας που δεν δίνουν καμία προσοχή στην υποβάθμιση της φύσης και του πολιτισμού».

Η σχέση με τη γη και η σοφία των προγόνων
Συναντώντας τον Φεβρουάριο του 2019, στην έδρα του Fao στη Ρώμη, με την ευκαιρία της τελετής έναρξης της 42ης συνόδου του Συμβουλίου των κυβερνόντων του Ifad, τους συμμετέχοντες στο Διεθνές Φόρουμ για τους αυτόχθονες λαούς, ο Φραγκίσκος συζήτησε με μια εκπρόσωπο 31 διαφορετικών αυτοχθόνων λαών προερχόμενων από την Αμερική, την Αφρική, την Ασία και την περιοχή του Ειρηνικού. Με αυτή την ευκαιρία τους αποκάλεσε ως «ζωντανή κραυγή» υπέρ της ελπίδας, εκείνοι που μας υπενθυμίζουν την «κοινή ευθύνη μας για την φροντίδα του κοινού μας σπιτιού», εκείνοι που ξέρουν να κάνουν διάλογο με τη γη που σήμερα υποφέρει, που ξέρουν να την ακούνε, να την βλέπουν, να την αγγίζουν. Γνωρίζουν την τέχνη της αρμονικής ζωής με αυτήν: και αυτό θα πρέπει να το μάθουν ακόμη και εκείνοι που μπαίνουν στον πειρασμό από ένα είδος προοδευτικής ψευδαίσθησης εις βάρος της γης. Ο Φραγκίσκος με αυτή την ευκαιρία υπενθυμίζει το ρητό των παππούδων και των γιαγιάδων: «Ο Θεός συγχωρεί πάντα, οι άνθρωποι συγχωρούν μερικές φορές, η φύση δεν συγχωρεί ποτέ», αναφορικά με τη σύγχρονη κακομεταχείριση και εκμετάλλευση, καθώς και με τους αυτόχθονες λαούς στους οποίους αναθέτει το καθήκον να μεταδώσουν αυτήν την προγονική σοφία. Αυτό που χρειάζεται, τονίζει ο Πάπας, είναι να ενώσουμε τις δυνάμεις μας σε έναν «υπομονετικό και γενναιόδωρο» διάλογο.

Δίνοντας στην Εκκλησία μια Σύνοδο αφιερωμένη στην Αμαζονία και ένα τελικό έγγραφο όπως η Μετα-Συνοδική Παραίνεση, ο Φραγκίσκος εφιστά ακόμη περισσότερο την προσοχή της ανθρωπότητας για ζητήματα όπως «η διαπολιτισμική συνάντηση», η απόρριψη «ενός εντελώς κλειστού ιθαγενισμού» και οι «απειλούμενοι πολιτισμοί και λαοί που κινδυνεύουν». Για όλα αυτά η σύστασή του είναι η εξής: «Είναι απαραίτητο να ληφθεί υπόψη η προοπτική των δικαιωμάτων των λαών» που «δύσκολα μπορούν να διατηρηθούν αβλαβείς» εάν το περιβάλλον στο οποίο γεννήθηκαν και αναπτύχθηκαν, «επιδεινωθεί».

Καταμεσής της πανδημίας, όταν τα πρώτα στοιχεία σχετικά με τον αντίκτυπο στους ανυπεράσπιστους πληθυσμούς, άρχισαν να φθάνουν, η προσευχή του Πάπα αφιερώθηκε κυρίως για την Αμαζονία. Αξέχαστη θα παραμείνει η επίκληση του Φραγκίσκου κατά την Πεντηκοστή:

«Επικαλούμενος την Μαρία, την Μητέρα της Αμαζονίας, προσεύχομαι για τους φτωχότερους και τους ανυπεράσπιστους αυτής της αγαπημένης περιοχής, αλλά και για εκείνους όλου του κόσμου, και απευθύνω έκκληση ώστε να μην απολείπει από κανέναν η υγειονομική περίθαλψη. Να φροντίζουμε τους ανθρώπους, να μην εξοικονομούμε χρήματα για την οικονομία. Να φροντίζουμε τους ανθρώπους οι οποίοι είναι πιο σημαντικοί από την οικονομία. Εμείς οι άνθρωποι αποτελούμε τον ναό του Αγίου Πνεύματος και όχι η οικονομία».
Οικονομία και ανθρώπινα συμφέροντα που δεν βλέπουν το μέλλον της δημιουργίας και μετατρέπονται σε απειλή για τους αυτόχθονες, αλλά και για ολόκληρο τον πλανήτη: από αυτό ξεκινά και η σκέψη του σεβασμιότατου Piero Conti επισκόπου της βραζιλιάνικης διοίκηση Macapá, ο οποίος μίλησε για την Παγκόσμια Ημέρα των Αυτοχθόνων Λαών που σηματοδοτείται από την έκτακτη ανάγκη λόγω του κορονοϊού:

Απ. – Η Παγκόσμια Ημέρα των Αυτοχθόνων Λαών δικαίως μας ρωτά για το τι κάνουμε γνωρίζοντας ότι ο κορονοϊός και η πανδημία έχουν φτάσει και στα χωριά των αυτοχθόνων. Ποιος έφερε τον κορονοϊό στα πιο απομακρυσμένα χωριά; Δυστυχώς ήταν εκείνοι που ονομάζουμε garimperos, οι χρυσοθήρες. Αυτοί είναι που συναντούνται με τους Ινδιάνους, που έρχονται σε επαφή μαζί τους. Ο έλεγχος αυτών των καταστάσεων είναι δύσκολος. Γι αυτό, στο βαθμό που μπορούμε να το πούμε, η απομόνωση είναι απαραίτητη και δεδομένου ότι τα χωριά είναι απόμακρα, όταν κάποιος είναι άρρωστος, πρέπει να καταφύγουμε σε ελικόπτερα ή μερικές φορές και σε αεροπλάνα. Επομένως, είναι σημαντικό να απαιτήσουμε από την κυβέρνηση, το Υπουργείο Υγείας και τον Οργανισμό Υγείας των Ινδιάνων να κάνουν ό,τι είναι δυνατόν.

Τι μπορεί να γίνει σήμερα υπό το φως των αποτελεσμάτων της Συνόδου που ήταν αφιερωμένη στην Αμαζονία, αλλά και των επανειλημμένων εκκλήσεων του Πάπα αναφορικά με την προστασία των αυτοχθόνων λαών;
Απ. – Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να υπερασπιστούμε αυτό που εκφράσαμε μέσα από το έγγραφο «Querida Amazonia», να πείσουμε τους ανθρώπους ότι αυτή είναι η πορεία που θα σώσει τη Δημιουργία και ότι μόνο με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσουμε να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές ένα κοινό σπίτι που θα είναι κατοικήσιμο, επειδή από την άλλη πλευρά, το βάρος είναι πάντα εκείνο των έργων που ονομάζεται «Πρόοδος». Μιλάμε για κατοχή της γης, για τον μετασχηματισμό δυστυχώς του δάσους, της φύσης, του κοινού μας σπιτιού για φυτείες, ειδικά για σόγια. Τα πλεονεκτήματα πολλά και είναι οικονομικά, ενώ ξεχνάμε τα μειονεκτήματα που παράγονται με αυτόν τον τρόπο, όχι μόνο για τους αυτόχθονες λαούς που κατοικούν μέσα στο δάσος, αλλά και για το παγκόσμιο κλίμα του πλανήτη. Πιστεύουμε ότι μπορούμε να αλλάξουμε τη φύση σύμφωνα με τις προτιμήσεις μας, αλλά αυτό δεν ισχύει.

Ποια είναι η σχέση, αλλά κυρίως, ποια είναι η πιθανή αλληλεπίδραση σήμερα με τα θεσμικά όργανα γι αυτά τα θέματα;
Απ. – Δεν είναι εύκολο να παρέμβουμε, αλλά εκείνο που μπορούμε να κάνουμε, ως κοινή γνώμη και ως Εκκλησία, είναι να προσπαθήσουμε να γνωρίσουμε, να δούμε, να καταγγείλουμε, ώστε η κατάσταση να μην είναι τόσο πολύ τραγική. Διαφορετικά, δυστυχώς, τις συνέπειες θα τις δούμε μέσα στους ερχόμενους μήνες ή σίγουρα μέσα στα επόμενα χρόνια.

Μετάφραση:ρφ

κοινοποίηση άρθρου:

Περισσότερα

Διαβάστε ακόμη

Πρόγραμμα Θείων Λειτουργιών 15-16.2.2025

Οικισμός Ενορία 15-16 Φεβρουαρίου 2025 Αγάπη Agapi Αγίου Αγαπητού 16/2 Κυριακή 17:30 Θεία Λειτουργία  Αετοφωλιά Aetofolia Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου – Άνδρος Andros Καθεδρικού Ναού

10 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ μνήμη της Αγίας Σχολαστικής

Το όνομα της Σχολαστικής, αδελφής του Αγίου Βενεδίκτου, είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την αρχή του κοινοβιακού δυτικού μοναχισμού. Ο Βενέδικτος προέτρεπε η διακονία προς το