Η Θεία Λειτουργία στις κατακόμβες της Αγίας Πρισκίλλας

«Οι κατακόμβες, τόπος χριστιανικής μαρτυρίας, πίστης και τέχνης»

Ένας από τους μεγαλύτερους τόπους ταφής των πρώτων Χριστιανών της Ρώμης, το «regina catacumbarum»: αυτό ήταν το όνομα που δόθηκε σε όλα τα αρχαία τοπογραφικά και λειτουργικά έγγραφα, το νεκροταφείο των μαρτύρων που βρίσκεται στη Via Salaria, την Κατακόμβη της Santa Priscilla. Εδώ, το Σάββατο απόγευμα στις 4.00 μμ., ο Πάπας Φραγκίσκος, πήγε με αυτοκίνητο για να τελέσει την Ευχαριστία την ημέρα που η Εκκλησία αφιερώνει στην ανάμνηση των πιστών που κοιμήθηκαν.
Πέρυσι ο Ποντίφικας πέρασε αυτή τη μέρα στο νεκροταφείο Laurentino με το συγκινητικό διάλειμμα μπροστά στους τάφους των παιδιών, εκείνων που πέθαναν πρόωρα λόγω ασθενειών ή ατυχημάτων και εκείνων που δεν γεννήθηκαν ποτέ, ο αποκαλούμενος «Κήπος των Αγγέλων». Παλαιότερα για τρία συναπτά έτη, το 2013, το 2014 και το 2015, τέλεσε τη Θεία Λειτουργία στην είσοδο του μνημειώδους νεκροταφείου του Verano. Το 2016 είχε επιλέξει τον εορτασμό στην Prima Porta, ενώ το 2017 επισκέφθηκε το αμερικανικό νεκροταφείο στο Nettuno, όπου θάφτηκαν Αμερικανοί στρατιώτες που πέθαναν στην Ιταλία κατά τη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου και στη συνέχεια στο Fosse Ardeatine Memorial.

Μαρτυρία της πρωτόγονης πίστης

Φέτος το βλέμμα και η καρδιά του Φραγκίσκου πήγαν σε ένα από τα μέρη που περιέχουν τη μαρτυρία της πρωτόγονης πίστης, με όλη την ομορφιά της διακόσμησης και των συμβόλων. Σκαμμένες μέσα σε πορώδεις ηφαιστειογενούς λίθους έχουν γίνει ανασκαφές ήδη από τον δεύτερο και τον πέμπτο αιώνα – σε προϋπάρχοντα περιβάλλοντα που καταλαμβάνουν οι τάφοι της οικογένειας Acili Glabrioni στην οποία ανήκει ο ευγενής δωρητής της γης Priscilla – η κατακόμβη έφθασε στο φως τον 16ο αιώνα. Εκτείνεται για περίπου 13 χιλιόμετρα σήραγγες, σε διάφορα επίπεδα βάθους από τα οποία το παλαιότερο είναι το πρώτο. Σε αυτό βρίσκονται κόγχες και θάλαμοι, δηλαδή τάφοι πλούσιων οικογενειών ή μαρτύρων, και αρκοσόλια που είναι ένας άλλος τύπος τάφου, συχνά διακοσμημένος με πίνακες θρησκευτικού θέματος. Πολλές πολύτιμες απεικονίσεις εμπνευσμένες από βιβλικές ιστορίες της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης, που εκφράζουν την πίστη στη σωτηρία και την Ανάσταση που υποσχέθηκε ο Ιησούς. Στις επιτύμβιες στήλες υπάρχουν επίσης συχνά σύμβολα σημασίας για τους χριστιανούς, μεταξύ των οποίων το πιο γνωστό είναι η ελληνική λέξη ΙΧΘΥΣ με τα πέντε αρχικά γράμματα των λέξεων "Ιησούς Χριστός Υιός του Θεού Σωτήρ" . Ιδιαίτερα καλλιτεχνική αξία έχει το «Ελληνικό Παρεκκλήσι» και η Θέση που περιέχει την παλαιότερη εικόνα της Παναγίας με το Παιδί στα γόνατα και δίπλα σε έναν προφήτη που κρατάει μία περγαμηνή στο αριστερό του χέρι και δείχνει ένα αστέρι με το δεξί του χέρι που πιθανώς απεικονίζει την προφητεία Βαλαάμ: "ένα αστέρι ανεβαίνει από τον Ιακώβ και ένα σκήπτρο αναδύεται από τον Ισραήλ" (Αριθ. 24,15-17). Η παρουσία του προφήτη δείχνει στο παιδί ότι ο Μεσσίας αναμενόταν για αιώνες.

Η κοινωνία στην Εκκλησία και ο προβληματισμός για το θάνατο

Με την παρουσία του Πάπα σε αυτόν τον ιερό τόπο όπου η ιστορία, η πίστη και η ηρωική μαρτυρία των πρώτων Χριστιανών είναι αλληλένδετες, δεν είναι μόνο "ο δεσμός μεταξύ γης και ουρανού ενισχυμένος για άλλη μια φορά, αλλά και μεταξύ μαρτυρίου και ζωής των πρώτων Χριστιανών και του λαού του Θεού σήμερα ". Έτσι στη συνέντευξή του ο πατέρας Kolawole Chabi διευθυντής της Βιβλιοθήκης του Ινστιτούτου Patristic Augustinianum παρουσιάζει τη σημερινή αντίληψη για την πίστη μας που ομολογούμε όταν λέμε "Πιστεύω στην Αγία καθολική Εκκλησία, στην κοινωνία των Αγίων", αλλά είναι επίσης ανάγκη να δοθεί ένας ιδιαίτερος χώρος στον προβληματισμό για την αξία του θανάτου και την Ανάσταση που ήδη προσφέρει καθημερινά η τέλεση του Μυστηρίου της Ευχαριστίας.

Η ελπίδα είναι η καρδιά της σημερινής προσευχής

Το μοβ χρώμα των ιερών αμφίων την ημέρα της μνήμης όλων των κεκοιμημένων (2 Νοεμβρίου) ενσαρκώνει την έννοια της διεκδίκησης και της προσδοκίας, ενώ η θυσιαστική προσευχή, ειδικά η Συναπτή δέηση προσφέρει την ελπίδα, όπως τόνισε ο Πάπας στο tweet, που είναι ταυτόχρονα ελπίδα ότι θα φθάσουμε εκεί όπου" υπάρχει η αγάπη που μας έχει δημιουργήσει και μας περιμένει: η αγάπη του Πατέρα ".

+Ν