Η προσευχή διδάσκεται
Σε όλες τις θρησκείες (ακόμα και όσοι λένε ότι είναι άθεοι!) υφίσταται η προσευχή, ως εκείνη προσπάθεια ενός ανθρώπου να έρθει σε άμεση επαφή με τον Θεό: να του μιλήσει με την ελπίδα να εισακουστεί στις ανάγκες του. Αυτό είναι απολύτως φυσικό και βρίσκεται έμφυτο σε κάθε άνθρωπο, αφού πάντα ο πιο αδύνατος καταφεύγει στον ισχυρότερο για να ζητήσει βοήθεια, όταν αντιλαμβάνεται ότι οι δικές του δυνάμεις δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα σε μια δυσκολία.
Η προσευχή, λοιπόν, τουλάχιστο εκείνη που εκφράζει αιτήματα, είναι ένα βασικό χαρακτηριστικό της φυσικής θρησκευτικότητας. Ενίοτε, σ’ αυτή την ίδια κατηγορία βρίσκεται και ένα είδος προσευχής που εκφράζει θαυμασμό, μπροστά σε κάτι το υπέροχο.
Στο Ευαγγέλιο έχουμε τους μαθητές να ζητούν από τον Ιησού να τους διδάξει να προσεύχονται και εκείνος τους διδάσκει το «Πάτερ ημών» (στο Ευαγγέλιο κατά Λουκάν το έχουμε σε μια πιο συνοπτική μορφή απ’ ότι στο κατά Ματθαίον). Είναι περίεργο που οι μαθητές, εβραίοι όντες, ζητούν από τον Ιησού να τους διδάξει τον τρόπο προσευχής. Ο κάθε καλός εβραίος από τη νηπιακή του ηλικία έχει διδαχτεί να προσεύχεται με τους ψαλμούς και με άλλα κείμενα της Παλαιάς Διαθήκης. Εκτός αυτού ήταν συνεχής ο σύνδεσμός με τη λατρεία του ναού του Σολομώντα, έτσι ώστε αυτό το αίτημα να φαίνεται παράξενο στο στόμα ενός εβραίου θρησκευόμενου. Όμως οι μαθητές έχουν αντιληφθεί πως ο Ιησούς έχει ένα δικό του τρόπο να προσεύχεται και του ζητούν να τους τον διδάξει. Δεν πρόκειται για αποστήθιση κειμένων που απαγγέλλονται το ένα πίσω από το άλλο, ελπίζοντας να εισακουστούν μέσα στην πολυλογία τους (Μτ 6,5).
Ο χριστιανός είναι μαθητής του Χριστού και έχει ανάγκη να διδαχτεί από εκείνον τον σωστό τρόπο προσευχής. Πριν απ’ αυτό μας έδωσε και το κείμενο αυτής της προσευχής, που όπως λένε οι Πατέρες της Εκκλησίας, περιέχει όλα εκείνα τα οποία θα μπορούσαμε να ζητήσουμε για το σώμα και για την ψυχή μας. Εκτός αυτού, την προσευχή αυτή τη διακρίνει η αξιοπρέπεια. Ο Θεός όντας Πατέρας δεν θέλει τα παιδιά του ζητιάνους, αλλά γι’ αυτό που θέλησε να είναι, δηλ. τέκνα του και συνεργάτες του. Η προσευχή του χριστιανού δεν είναι ποτέ «ατομική», αλλά εκκλησιακή, δηλ. αγκαλιάζει όλη την Εκκλησία και κατ’ επέκταση όλο τον κόσμο.
Ο Θεός δεν είναι ο Πατέρας μου, αλλά ο «Πάτερ ημών». Μέσα στο «ημών» οφείλουμε να περικλείουμε όλο τον κόσμο και να μην μετατρέπουμε την προσευχή μας σε μια σειρά εγωιστικών αιτημάτων. Είναι, λοιπόν, απαραίτητο, αφού δεν ξέρουμε πώς πρέπει να προσευχόμαστε, να απευθυνόμαστε αρχικά στο Άγιο Πνεύμα ώστε να εμπνεύσει και τον τρόπο και τα λόγια της προσευχής μας. Σίγουρα πράγματα!
