Γιατί ο γάμος είναι Ιερό Μυστήριο (6)
Ιστορικοί και θεολογικοί προβληματισμοί
(του Αρχιεπισκόπου Ιωάννη Σπιτέρη)
6ο

ΠΟΙΑ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΣΥΝΑΙΝΕΣΕΩΣ;

Για την Καθολική Εκκλησία ο γάμος είναι εκ φύσεως απόλυτα αδιάλυτος Αυτό προκύπτει από το βασικό σκοπό του γάμου, την τεκνοποίηση και τη διαπαιδαγώγηση των τέκνων. O νόμος αυτός γίνεται θετικός (voluntas Dei positiva) σύμφωνα με τη Γένεση 2:24 «και θέλουσι είσθε οι δύο εις σάρκα μίαν» και αποκαταστάθηκε από το Χριστό (Ματθαίος 19,9, Μάρκος 10,11-12, Λουκάς 16,18).
Αυτή η αδιάλυτη ένωση παραμένει ακόμη και όταν οι δύο σύζυγοι δεν αγαπιούνται πια. Πρόκειται για ένα δεσμό του γάμου που καμία επίσημη αρχή δεν μπορεί να λύσει. Μόνον ο θάνατος μπορεί να λύσει τη συμφωνία του γάμου.
Επειδή βρισκόμαστε σ’ ένα Ορθόδοξο περιβάλλον και επειδή το θέμα του διαζυγίου είναι ένα από τα πιο σοβαρά που πρέπει να αντιμετωπίσει η Οικουμενική κίνηση, θα μου επιτρέψετε να επεκταθώ λίγο περισσότερο γύρω απ’ αυτό το θέμα, προσπαθώντας να εξηγήσω με δυτικές αναφορές, αυτό που η Ορθόδοξη Εκκλησία εννοεί όταν υποστηρίζει, στη θεωρία και στην πράξη, ότι «κατ’ οικονομίαν» μπορεί να επιτρέψει τη διάλυση ενός γάμου.
Καθολικοί και Ορθόδοξοι συμφωνούν ότι ο χριστιανικός γάμος πρέπει να αντικατοπτρίζει την απόλυτη πιστότητα του Χριστού για την Εκκλησία του. Εάν το Μυστήριο του γάμου είναι Ιερό Μυστήριο, ακριβώς επειδή φανερώνει τη Συμφωνία αγάπης μεταξύ του Χριστού και της Εκκλησίας, όχι μόνο ως εικόνα, αλλά και ως πραγματικότητα, δεν μπορεί παρά να συμμετέχει στα χαρακτηριστικά αυτής της θεϊκής Συμφωνίας, δηλαδή πρέπει να είναι αδιάλυτος.
Εκεί που οι δύο παραδόσεις δεν συμφωνούν, είναι στην απάντηση της ακόλουθης ερώτησης: Όταν η ανθρώπινη συναίνεση δεν εκφράζει πια τη θεϊκή Συμφωνία, μπορεί ακόμη αυτή η κατεστραμμένη συναίνεση να διατηρήσει τη μυστηριακή της σημασία; Με άλλα λόγια, εάν το μυστήριο του γάμου συνίσταται πρωτίστως όχι σε μία ιερολογία αλλά στην ελεύθερη πράξη δύο ανθρώπων, πώς μπορεί αυτή η ανθρώπινη πράξη (εκ φύσεως ασταθής) να εκφράσει την αμετάβλητη αγάπη του Θεού για τον αμαρτωλό άνθρωπο; Εξ άλλου, όπως ήδη διευκρινίσαμε, ο βασικός σκοπός του γάμου και η αξία του δεν είναι μόνο η τεκνοποίηση, αλλά και η αμοιβαία αγάπη. Όταν αυτή η κοινωνία αγάπης έχει καταστραφεί οριστικά, πώς μπορεί το μυστήριο του γάμου να εκφράζει στη διαπροσωπική σχέση των συζύγων, το δόσιμο του Χριστού για την Εκκλησία του; Βέβαια, όποιος καταστρέφει αυτό το μυστηριακό σημείο του γάμου και δεν φανερώνει πια με τη ζωή του τη θεϊκή Συμφωνία, δεν μπορεί παρά να θεωρηθεί ένοχος.
Για την Ορθόδοξη Εκκλησία πρόκειται για μια αμαρτία που μπορεί η Εκκλησία να συγχωρήσει και να επιτρέψει και δεύτερο και τρίτο γάμο. Οι Ορθόδοξοι υποστηρίζουν ότι ο γάμος, αυτός καθαυτός, είναι αδιάλυτος, ωστόσο έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους αμαρτωλούς, και η συγκεκριμένη σωτηρία του ανθρώπου βρίσκεται πάνω απ’ όλα.
Αυτό σημαίνει το «κατ’ οικονομία».

(συνεχίζεται)