Για να αγαπάμε θα πρέπει  να είμαστε απαλλαγμένοι από είδωλα

Ο Πάπας Φραγκίσκος κατά την κατήχησή του στην γενική ακρόαση, ένα ραντεβού που επαναλήφθηκε σήμερα μετά από τις καλοκαιρινές διακοπές, εστίασε στην ειδωλολατρία, ένα τρέχον θέμα μεγάλης σημασίας. «Ο κόσμος – δηλώνει ο Ποντίφικας – προσφέρει το «σούπερ μάρκετ» των ειδώλων, τα οποία μπορεί να είναι αντικείμενα, ιδέες, ρόλοι».

Το να θεοποιούμε αυτό που δεν είναι ο Θεός αποτελεί έναν «συχνό πειρασμό της πίστης» και δεν αφορά «μόνο στις ψευδείς λατρείες του παγανισμού». Η ανάπτυξη μιας ειδωλολατρίας – εξηγεί ο Πάπας Φραγκίσκος κατά τη διάρκεια της γενικής ακρόασης – συνδέεται πρωτίστως με ένα «όραμα που τείνει να γίνει καθοριστικό, μια εμμονή».

Το είδωλο στην πραγματικότητα είναι μια προβολή του εαυτού μας σε αντικείμενα ή έργα. Αυτή τη δυναμική χρησιμοποιεί για παράδειγμα, η διαφήμιση: δεν βλέπω το ίδιο το αντικείμενο αλλά αντιλαμβάνομαι ότι αυτό το αυτοκίνητο, αυτό το smartphone, αυτός ο ρόλος – ή άλλα πράγματα – ως μέσα επίτευξης και ανταπόκρισης στις βασικές μου ανάγκες. Και τα αναζητώ, μιλώ γι αυτά, τα σκέφτομαι. Η ιδέα της κατοχής ενός αντικειμένου ή της πραγματοποίησης ενός έργου, της απόκτησης μιας θέσης, φαίνεται ένας θαυμάσιος δρόμος για την ευτυχία, ένας πύργος για να φτάσουμε στον ουρανό (βλ. Γεν. 11, 1-9) και όλα λειτουργούν γι αυτόν τον στόχο.

Τα είδωλα κλέβουν τη ζωή

Η δεύτερη φάση της εξέλιξης της ειδωλολατρίας είναι καταστροφική: τα είδωλα απαιτούν μια λατρεία και – προσθέτει ο Πάπας – υποτασσόμαστε σ΄ αυτά και τα θυσιάζουμε όλα:

Στην αρχαιότητα, έκαναν ανθρωποθυσίες στα είδωλα, αλλά και σήμερα: για την σταδιοδρομία θυσιάζουν τα παιδιά τους, παραμελώντας τα ή απλά δεν κάνουν παιδιά. Η ομορφιά απαιτεί ανθρώπινες θυσίες. Πόσες ώρες μπροστά σε έναν καθρέφτη! Ορισμένα άτομα, ορισμένες γυναίκες πόσα δαπανούν για το μακιγιάζ;! Ακόμη και αυτό αποτελεί ένα είδος ειδωλολατρίας. Δεν είναι κακό το μακιγιάζ, αλλά σε φυσιολογικά πλαίσια, όχι για να γίνει κάποια μια θεά. Η ομορφιά απαιτεί ανθρώπινες θυσίες. Η φήμη απαιτεί την απομόνωση του ίδιου του εαυτού μας από την αθωότητα και την αυθεντικότητα.

Τα είδωλα – υπογραμμίζει στη συνέχεια ο Φραγκίσκος – «ζητάνε αίμα»:

Το χρήμα κλέβει τη ζωή και την ευχαρίστηση και οδηγεί στην μοναξιά. Οι οικονομικές δομές θυσιάζουν ανθρώπινες ζωές για μεγαλύτερα κέρδη. Ας σκεφτούμε τόσο κόσμο χωρίς εργασία. Γιατί; Επειδή μερικές φορές συμβαίνει οι επιχειρηματίες αυτής της επιχείρησης, αυτής της εταιρείας, να αποφασίσουν να απολύσουν κόσμο, για να κερδίσουν περισσότερα χρήματα. Το είδωλο του χρήματος. Ζουν μέσα στην υποκρισία, κάνοντας και λέγοντας αυτό που οι άλλοι περιμένουν να ακούσουν, γιατί ο θεός της αυτοεπιβεβαίωσης το επιβάλλει. Και ισοπεδώνονται ζωές, καταστρέφονται οικογένειες και εγκαταλείπουν τους νέους στα χέρια καταστροφικών προτύπων, μόνο για την αύξηση των κερδών. Ακόμη και τα ναρκωτικά αποτελούν ένα είδωλο. Πόσοι νέοι καταστρέφουν την υγεία τους, ακόμη και τη ζωή τους, λατρεύοντας αυτό το είδωλο των ναρκωτικών.

Τα είδωλα υποβιβάζουν τους ανθρώπους σε σκλάβους

Το τρίτο στάδιο της ανάπτυξης μιας ειδωλολατρίας είναι και το πιο τραγικό:

Τα είδωλα υποδουλώνουν. Υπόσχονται ευτυχία αλλά δεν τη δίνουν και έτσι βρισκόμαστε να ζούμε για εκείνο το αντικείμενο ή για εκείνο το όραμα, παγιδευμένοι σ’ έναν αυτοκαταστροφικό στροβιλισμό, περιμένοντας ένα αποτέλεσμα που δεν έρχεται ποτέ.

Τα είδωλα υποδουλώνουν. Υπόσχονται την ευτυχία αλλά δεν την δίνουν, και βρισκόμαστε να ζούμε γι αυτό το αντικείμενο ή για εκείνο το όραμα, παγιδευμένοι σ’ έναν αυτοκαταστροφικό στροβιλισμό, περιμένοντας το αποτέλεσμα που δεν έρχεται ποτέ. Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, τα είδωλα υπόσχονται τη ζωή αλλά στην πραγματικότητα την παίρνουν. Ο αληθινός Θεός δεν ζητά τη ζωή αλλά τη δίνει, τη δωρίζει. Ο αληθινός Θεός δεν προσφέρει ένα σχέδιο επιτυχίας, αλλά διδάσκει τον τρόπο να αγαπάμε. Ο αληθινός Θεός δεν ζητά παιδιά, αλλά δίνει τον Υιό Του για εμάς. Τα είδωλα κάνουν σχέδια για το μέλλον και περιφρονούν το παρόν. Ο αληθινός Θεός διδάσκει πώς να ζούμε την καθημερινή πραγματικότητα, συγκεκριμένα, όχι με ψευδαισθήσεις για το μέλλον: σήμερα και αύριο και μεθαύριο προχωρώντας προς το μέλλον.

«Tο να αναγνωρίσουμε τις ειδωλολατρίες μας – καταλήγει ο Πάπας – αποτελεί μια αρχή χάριτος και μας θέτει στον δρόμο της αγάπης». Πράγματι, η αγάπη είναι ασυμβίβαστη με την ειδωλολατρία:

Για να ακολουθήσουμε τα είδωλα, για ένα είδωλο, μπορεί να αρνηθούμε ακόμη και τον πατέρα, τη μητέρα, τα παιδιά, τη σύζυγο, τον σύζυγο, την οικογένεια… ό,τι πιο αγαπητό έχουμε. Η προσκόλληση σε ένα αντικείμενο ή σε μια ιδέα μάς κάνει να μη βλέπουμε την αγάπη. Πάντα να έχετε το εξής μέσα στην καρδιά σας: τα είδωλα μας κλέβουν την αγάπη, τα είδωλα μας κάνουν να μη βλέπουμε την αγάπη και για να αγαπάμε πραγματικά πρέπει να είμαστε όντα ελεύθερα από κάθε είδωλο. Ποιο είναι το είδωλό μου; Κόψτε το και πετάξτε το από το παράθυρο!

Τέλος, ο Πάπας Φραγκίσκος απευθυνόμενος προς τους προσκυνητές που μιλούν την ιταλική γλώσσα, υπενθύμισε ότι σήμερα η λειτουργία τελείται στη μνήμη του Αγίου Αλφόνσο Μαρία ντε Λιγκουόρι, «έναν ποιμένα γεμάτο ζήλο ο οποίος κατέκτησε τις καρδιές του κόσμου με την ευγένεια και την τρυφερότητα»: «το παράδειγμά του να σας βοηθά να βιώνετε την πίστη σας με χαρά μέσα από απλές καθημερινές πράξεις»

Μετάφραση: ρφ