ΠΑΠΑΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ

ΓΕΝΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ

Πλατεία Αγίου Πέτρου

Τετάρτη, 9 Οκτωβρίου 2024 

 

Το Πνεύμα και η Νύμφη. Το Άγιο Πνεύμα καθοδηγεί τον λαό του Θεού να συναντήσει τον Ιησού, την ελπίδα μας. 

8. «Όλοι πλημμύρισαν από Πνεύμα Άγιο». Το Άγιο Πνεύμα στις Πράξεις των Αποστόλων

 

Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές καλημέρα!

Στις κατηχήσεις μας για το Άγιο Πνεύμα και την Εκκλησία, σήμερα θα αναφερθούμε στο Βιβλίο των Πράξεων των Αποστόλων.

Η αφήγηση της καθόδου του Αγίου Πνεύματος την Πεντηκοστή ξεκινά με την περιγραφή ορισμένων προπαρασκευαστικών σημείων –την ισχυρή βοή του ανέμου και τις πύρινες γλώσσες‒αλλά βρίσκει την ολοκλήρωσή της στη δήλωση: «Και όλοι πλημμύρισαν από Πνεύμα Άγιο» (Πραξ 2,4). Ο Άγιος Λουκάς ‒ο οποίος έγραψε τις Πράξεις των Αποστόλων– τονίζει ότι το Άγιο Πνεύμα είναι Αυτό που διασφαλίζει την καθολικότητα και την ενότητα της Εκκλησίας. Το άμεσο αποτέλεσμα ότι «πλημμύρισαν από Πνεύμα Άγιο» είναι πως οι Απόστολοι «άρχισαν να μιλούν σε άλλες γλώσσες» και εξήλθαν από το υπερώο για να αναγγείλουν τον Ιησού Χριστό στο πλήθος (βλ. Πραξ 2,4 κ.ε).

Κάνοντας έτσι, ο Λουκάς θέλησε να αναδείξει την καθολική αποστολή της Εκκλησίας, ως σημείο μιας νέας ενότητας μεταξύ όλων των λαών. Με δύο τρόπους βλέπουμε το Πνεύμα να εργάζεται για την ενότητα. Αφενός ωθεί την Εκκλησία προς τα έξω, ώστε να μπορεί να υποδεχτεί έναν ολοένα αυξανόμενο αριθμό ανθρώπων και λαών· αφετέρου, τη συνάζει προς τα έσω για να εδραιώσει την επιτευθχείσα ενότητα. Της διδάσκει να επεκτείνεται στην καθολικότητα και να συνάζεται στην ενότητα. Καθολική και μία: αυτό είναι το μυστήριο της Εκκλησίας.

Την πρώτη από τις δύο κινήσεις ‒την καθολικότητα‒ τη βλέπουμε να λαμβάνει χώρα στο δέκατο κεφάλαιο των Πράξεων, στο επεισόδιο της μεταστροφής του Κορνηλίου. Την ημέρα της Πεντηκοστής οι Απόστολοι είχαν αναγγείλει τον Χριστό σε όλους τους Ιουδαίους και τους τηρητές του Μωσαϊκού Νόμου, σε όποιον λαό κι αν ανήκαν. Χρειάζεται μια άλλη «Πεντηκοστή», πολύ παρόμοια με την πρώτη, εκείνη στην οικία του εκατόνταρχου Κορνηλίου, για να παρακινήσει τους Αποστόλους να διευρύνουν τον ορίζοντα και να καταρρίψουν το τελευταίο φράγμα, αυτό μεταξύ Ιουδαίων και ειδωλολατρών (βλ. Πραξ 10-11).

Σε αυτή την εθνοτική επέκταση προστίθεται και η γεωγραφική επέκταση. Ο Παύλος ‒διαβάζουμε πάντα στις Πράξεις των Αποστόλων (βλ. 16,6-10)‒ ήθελε να αναγγείλει το Ευαγγέλιο σε μια νέα περιοχή της Μικράς Ασίας· αλλά, είναι γραμμένο, «εμποδίστηκε από το Άγιο Πνεύμα»· ήθελε να περάσει στη Βιθυνία «πάλι όμως το Πνεύμα του Ιησού δεν το επέτρεψε». Ανακαλύπτεται αμέσως το γιατί αυτών των εκπληκτικώναπαγορεύσεων του Πνεύματος: το επόμενο βράδυ ο Απόστολος λαμβάνει σε όνειρο την εντολή να περάσει στη Μακεδονία. Έτσι το Ευαγγέλιο εξερχόταν από την πατρίδα του την Ασία καιεισερχόταν στην Ευρώπη.

Τη δεύτερη κίνηση του Αγίου Πνεύματος ‒εκείνη που δημιουργεί την ενότητα‒ τη βλέπουμε να λαμβάνει χώρα στο δέκατο πέμπτο κεφάλαιο των Πράξεων, στην διεξαγωγή της λεγόμενης Συνόδουτων Ιεροσολύμων. Το πρόβλημα είναι πώς θα διασφαλιστεί ότι η επιτευχθείσα καθολικότητα δεν θα διακυβεύσει την ενότητα της Εκκλησίας. Το Άγιο Πνεύμα δεν επιφέρει πάντοτε την ενότητα ξαφνικά, με θαυματουργές και αποφασιστικές παρεμβάσεις, όπως στην Πεντηκοστή. Το κάνει επίσης ‒και στην πλειονότητα των περιπτώσεων‒ με διακριτική εργασία, που σέβεται τους καιρούς και τις ανθρώπινες διαφορές, περνώντας μέσα από πρόσωπα και θεσμούς, προσευχή και συζήτηση. Κατά τρόπο, θα λέγαμε σήμερα, συνοδικό. Μάλιστα, αυτό συνέβη στη Σύνοδο των Ιεροσολύμων για το ζήτημα των υποχρεώσεων του Μωσαϊκού Νόμου, αν θα έπρεπε να επιβληθούν στους προερχόμενους  από τον παγανισμό. Η λύση του ανακοινώθηκε σε όλη την Εκκλησία με τα γνωστά λόγια: «Αποφασίστηκε ως σωστό από το Άγιο Πνεύμα και από εμάς…» (Πραξ 15,28).

Ο Ιερός Αυγουστίνος εξηγεί την ενότητα που επιφέρει το Άγιο Πνεύμα με μια εικόνα που έγινε κλασική: «Ό,τι είναι η ψυχή για το ανθρώπινο σώμα, το Άγιο Πνεύμα είναι για το σώμα του Χριστού που είναι η Εκκλησία» [1]. Η εικόνα μας βοηθά να καταλάβουμε κάτι σημαντικό. Το Άγιο Πνεύμα δεν επιφέρει την ενότητα της Εκκλησίας από έξω· δεν περιορίζεται να μας προστάζει να είμαστε ενωμένοι. Είναι Αυτό το ίδιο ο «δεσμός της ενότητας». Είναι Αυτό που δημιουργεί την ενότητα της Εκκλησίας.

Όπως πάντα, ολοκληρώνουμε με μια σκέψη που μας βοηθά να περάσουμε από την Εκκλησία ως σύνολο στον καθένα μας. Η ενότητα της Εκκλησίας είναι η ενότητα μεταξύ των ανθρώπων και δεν επιτυγχάνεται σε ένα εργαστήριο, αλλά στη ζωή. Γίνεται πραγματικότητα στη ζωή. Όλοι θέλουμε την ενότητα, όλοι την επιθυμούμε από τα βάθη της καρδιάς μας· κι όμως, αυτή είναι τόσο δύσκολο να επιτευχθεί, ώστε, ακόμη και μέσα στον γάμο και την οικογένεια, η ένωση και η αρμονία είναι από τα πιο δύσκολα να επιτευχθούν και ακόμη περισσότερο να διατηρηθούν.

Ο λόγος ‒για τον οποίο είναι δύσκολη η ενότητα μεταξύ μας‒είναι ότι ο καθένας θέλει, ναι, να υπάρχει η ενότητα, αλλά γύρω από τη δική του οπτική γωνία, χωρίς να σκέφτεται ότι ο άλλος απέναντί ​​του σκέφτεται ακριβώς το ίδιο από το “δικό του” πρίσμα. Με αυτόν τον τρόπο, η ενότητα απλώς απομακρύνεται. Η ενότητα της ζωής, η ενότητα της Πεντηκοστής, σύμφωνα με το Πνεύμα, επιτυγχάνεται όταν αγωνιζόμαστε να βάλουμε στο κέντρο τον Θεό, όχι τον εαυτό μας. Και η ενότητα των Χριστιανών χτίζεται με αυτόν τον τρόπο: όχι περιμένοντας να μας φτάσουν οι άλλοι εκεί όπου εμείς είμαστε, αλλά κινούμενοι μαζί προς τον Χριστό.

Ας ζητήσουμε από το Πνεύμα το Άγιο να μας βοηθήσει ναείμαστε όργανα ενότητας και ειρήνης.

_________________________

[1] Λόγοι, 267, 4

————————-

Μετάφραση: π.Λ