ΠΑΠΑΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ

ΚΑΤΗΧΗΣΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΑΤΕΡΑ

ΓΙΑ ΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ ΤΗΣ 2ης ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2025

Τετάρτη, 2 Απριλίου 2025

 

Κύκλος – Ιωβηλαίο 2025. Ο Ιησούς Χριστός, η ελπίδα μας. IΙ. Η ζωή του Ιησού. Οι συναντήσεις. 3. Ο Ζακχαίος. «Σήμερα πρέπει να μείνω στο σπίτι σου» (Λκ 19,5). 

Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, καλημέρα!

Συνεχίζουμε να αναλογιζόμαστε τις συναντήσεις του Ιησού με κάποια πρόσωπα του Ευαγγελίου. Αυτή τη φορά θα ήθελα να εστιάσω στη μορφή του Ζακχαίου: ένα επεισόδιο που το έχω ιδιαιτέρως στην καρδιά μου, διότι έχει μια ξεχωριστή θέση στην πνευματική μου πορεία.

Το κατά Λουκάν Ευαγγέλιο μας παρουσιάζει τον Ζακχαίο ως κάποιον που φαίνεται ανεπανόρθωτα χαμένος. Ίσως κι εμείς κάποιες φορές να νιώθουμε έτσι: απελπισμένοι. Ο Ζακχαίος, όμως, θα ανακαλύψει ότι ο Κύριος τον αναζητούσε ήδη.

Ο Ιησούς πράγματι κατέβηκε στην Ιεριχώ, μια πόλη που βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας και θεωρείται εικόνα του Άδη, όπου ο Ιησούς θέλει να πάει για να αναζητήσει αυτούς που αισθάνονται χαμένοι. Και στην πραγματικότητα ο Αναστάς Κύριος συνεχίζει να κατεβαίνει στον σημερινό Άδη, στα μέρη του πολέμου, στον πόνο των αθώων, στην καρδιά των μητέρων που βλέπουν να πεθαίνουν τα παιδιά τους, στην πείνα των φτωχών.

Κατά μια έννοια, ο Ζακχαίος έχει χαθεί. Ίσως έκανε κάποιες λανθασμένες επιλογές ή ίσως η ζωή τον έβαλε σε καταστάσεις από τις οποίες δυσκολεύεται να εξέλθει. Ο Λουκάς επιμένει μάλιστα να περιγράφει τα χαρακτηριστικά αυτού του ανθρώπου: όχι μόνο είναι τελώνης, δηλαδή κάποιος που εισπράττει φόρους από τους συμπολίτες του υπέρ των Ρωμαίων εισβολέων, αλλά είναι επιπλέον ο επικεφαλής των τελώνων, σαν η αμαρτία του να πολλαπλασιάζεται.

Στη συνέχεια ο Λουκάς προσθέτει ότι ο Ζακχαίος είναι πλούσιος, αφήνοντας να εννοηθεί ότι έχει πλουτίσει εις βάρος άλλων, κάνοντας κατάχρηση της θέσης του. Όλα αυτά όμως έχουν συνέπειες: ο Ζακχαίος μάλλον νιώθει αποκλεισμένος, περιφρονημένος από όλους.

Όταν μαθαίνει ότι ο Ιησούς περνάει από την πόλη, ο Ζακχαίος νιώθει την επιθυμία να τον δει. Δεν τολμά να φανταστεί μια συνάντηση, του φτάνει να τον δει από μακριά. Οι επιθυμίες μας όμως συναντούν και εμπόδια, και δεν πραγματοποιούνται αυτόματα: Ο Ζακχαίος είναι κοντός στο ανάστημα! Είναι η πραγματικότητά μας, έχουμε περιορισμούς που πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Και μετά υπάρχουν οι άλλοι, οι οποίοι μερικές φορές δεν μας βοηθούν: το πλήθος εμποδίζει τον Ζακχαίο να δει τον Ιησού. Ίσως είναι λιγάκι και η εκδίκησή τους.

Αλλά όταν έχεις μια έντονη επιθυμία, δεν λιγοψυχάς. Μια λύση τη βρίσκεις. Πρέπει όμως να έχεις θάρρος και να μην ντρέπεσαι, χρειάζεσαι λίγη από την απλότητα των παιδιών και να μην ανησυχείς πολύ για την εικόνα σου. Ο Ζακχαίος, ακριβώς σαν παιδί, σκαρφαλώνει σε ένα δέντρο. Πρέπει να ήταν ένα καλό σημείο παρατήρησης, ειδικά για να κοιτάξει χωρίς να τον δουν, κρυμμένος πίσω από το φύλλωμα.

Αλλά με τον Κύριο συμβαίνει πάντα το απροσδόκητο: ο Ιησούς, όταν φτάνει εκεί κοντά, κοιτάζει ψηλά. Ο Ζακχαίος νιώθει ότι τον ανακάλυψαν και μάλλον περιμένει μια δημόσια επίπληξη. Ο κόσμος μπορεί να το ήλπιζε, αλλά θα απογοητευτεί: ο Ιησούς ζητά από τον Ζακχαίο να κατέβει αμέσως, σχεδόν έκπληκτος που τον είδε στο δέντρο, και του λέει: «Σήμερα πρέπει να μείνω στο σπίτι σου!» (Λκ 19,5). Ο Θεός δεν μπορεί να περάσει χωρίς να αναζητήσει αυτόν που έχει χαθεί.

Ο Λουκάς υπογραμμίζει τη χαρά στην καρδιά του Ζακχαίου. Είναι η χαρά όσων νιώθουν ότι τους βλέπουν, τους αναγνωρίζουν και προπάντων τους συγχωρούν. Το βλέμμα του Ιησού δεν είναι βλέμμα επίπληξης, αλλά ελέους. Είναι εκείνο το έλεος που μερικές φορές δυσκολευόμαστε να αποδεχτούμε, ειδικά όταν ο Θεός συγχωρεί αυτούς που πιστεύουμε ότι δεν το αξίζουν. Μουρμουρίζουμε γιατί θα θέλαμε να βάλουμε όρια στην αγάπη του Θεού.

Στη συνέχεια στο σπίτι, ο Ζακχαίος, αφού άκουσε τα λόγια συγχώρεσης του Ιησού, σηκώνεται όρθιος, σαν να έχει αναστηθεί από τη νεκρή του κατάσταση. Και σηκώνεται για να αναλάβει μια δέσμευση: να επιστρέψει το τετραπλάσιο από αυτό που έκλεψε. Δεν πρόκειται για ένα τίμημα που πρέπει να πληρώσει, διότι η συγχώρεση του Θεού είναι δωρεάν, αλλά είναι η επιθυμία να μιμηθεί Αυτόν από τον οποίο έλαβε αγάπη. Ο Ζακχαίος αναλαμβάνει μια δέσμευση για την οποία δεν ήταν υποχρεωμένος, αλλά το κάνει διότι καταλαβαίνει ότι αυτός είναι ο δικός του τρόπος να αγαπά. Και το κάνει βάζοντας μαζί τόσο τη ρωμαϊκή νομοθεσία για την κλοπή όσο και τη ραβινική νομοθεσία σχετικά με τη μετάνοια. Ο Ζακχαίος λοιπόν δεν είναι μόνο ο άνθρωπος της επιθυμίας, είναι και ένας που ξέρει να κάνει συγκεκριμένα βήματα. Ο σκοπός του δεν είναι γενικός ή αφηρημένος, αλλά ξεκινά από τη δική του ιστορία: κοίταξε τη ζωή του και εντόπισε το σημείο από το οποίο θα αρχίσει την αλλαγή του.

Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, ας μάθουμε από τον Ζακχαίο να μην χάνουμε την ελπίδα, ακόμη κι όταν νιώθουμε αποκλεισμένοι ή ανίκανοι να αλλάξουμε. Ας καλλιεργήσουμε την επιθυμία μας να δούμε τον Ιησού, και κυρίως ας αφήσουμε τον εαυτό μας να μας βρει το έλεος του Θεού που έρχεται πάντα να μας αναζητήσει, σε όποια κατάσταση κι αν έχουμε χαθεί.

——————-

Μετάφραση: π.Λ