γράφει ο Δρ Δημήτρης Κεραμιδάς
Εβδομάδα προσευχής και περισυλλογής για τους χριστιανούς του κόσμου – Σε πνεύμα αγάπης και συμφιλίωσης
Όπως κάθε χρόνο, η «Εβδομάδα Προσευχής για την Ενότητα των Χριστιανών» (18-25 Ιανουαρίου) καλεί τους χριστιανούς ν’ αφιερώσουν λίγο πνευματικό χρόνο υπέρ του ιερού σκοπού της χριστιανικής ενότητας, κατά το γνωστό αίτημα του Κυρίου «να είναι όλοι ένα, όπως εσύ, Πατέρα, είσαι ενωμένος μ’ εμένα κι εγώ μ’ εσένα. Να είναι κι αυτοί ενωμένοι μ’ εμάς, κι έτσι ο κόσμος να πιστέψει ότι μ’ έστειλες εσύ» (Ιω 17,21) και να συναντηθούν προσευχητικά, ανεξάρτητα από την εκκλησιαστική ή ομολογιακή τους ταυτότητα. Υπενθυμίζουμε στον αναγνώστη πως η ιδέα μιας σειράς ημερών προσευχής υπέρ της ενότητας ανήκει στον πρεσβυτεριανό ποιμένα Paul Wattson (1863-1940) και για πρώτη φορά τελέστηκε το 1908. Βρήκε σύντομα απήχηση στο χώρο της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, ενώ σήμερα προθύμως συμμετέχουν σ’ αυτήν Ορθόδοξοι σε όλο τον κόσμο.
Η συγκεκριμένη εβδομάδα επελέγη για τον έντονο συμβολισμό της· κατά το δυτικό εορτολόγιο, στις 18 Ιανουαρίου (πλέον στις 22 Φεβρουαρίου) τιμoύνταν η αντιοχειανή επισκοπική έδρα του Αποστόλου Πέτρου (ιδρυτή της ομόνυμης Εκκλησίας, όπως και της Εκκλησίας της Ρώμης), ενώ στις 25 Ιανουαρίου εορτάζεται με επισημότητα η μεταστροφή του Αποστόλου Παύλου στον Χριστό. Δύο πρωταγωνιστές, Απόστολοι της Μιας Εκκλησίας και με παγκόσμια ακτινοβολία: από την μία ο Πέτρος, ιδρυτής της Εκκλησίας της Ρώμης· από την άλλη ο Παύλος, ιδρυτής, διδάσκαλος και πνευματικός πατέρας πολλών ανατολικών Εκκλησιών. Έτσι, Ανατολή και Δύση συναντιώνται νοερά σ’ ένα κοινό αποστολικό ταξίδι. Η πορεία αυτή ξεκίνησε 2000 χρόνια πριν από τις πατρογονικές εστίες της Μέσης Ανατολής για να κηρύξει το ιερό Ευαγγέλιο σε όλο τον κόσμο για να καταλήξει πάλι σε αυτές, αυτή τη φορά όμως εξαγνιστικά, μέσα από τη μαρτυρία των χριστιανών που δοκιμάζονται μόνο και μόνο για το ότι ομολογούν τον Χριστό. Από την αρχαία και μαρτυρική αντιοχειανή Εκκλησία έως το πάντοτε επίκαιρο αίτημα της παύλειας μεταστροφής: του καθενός στο Χριστό και των χριστιανών στην ενότητα, στην μία και κοινή ομολογία της αλήθειας Του.
Αρχικά το αίτημα της «Εβδομάδας Προσευχής» αφορύσε την επιστροφή των χριστιανών στη Ρώμη και εντασσόταν σε μια κλειστή, θα λέγαμε, θεώρηση της χριστιανικής ενότητας. Σήμερα η λογική αυτή έχει ευτυχώς αντικατασταθεί από το αίτημα για μεταστροφή των χριστιανών στο αίτημα του Χριστού για ενότητα αυτών που πιστεύουν στο όνομά Του. Η προσευχητική εβδομάδα δεν ζητάει από τους χριστιανούς να βάλουν σε παρένθεση την ιδιαίτερη ταυτότητά τους, ούτε να υποδείξει συγκεκριμένα μοντέλα ενότητας. Η επιδίωξη είναι πρωτίστως πνευματική: ζητείται από την ανθρώπινη καρδιά ν’ ανοιχθεί στο θέλημα του Θεού, ο Οποίος «είναι» ενότητα – και μάλιστα ενότητα εν κοινωνία, δηλαδή ενότητα κινητική, δυναμική, σε διαρκή πληρότητα και εξέλιξη, με άλλα λόγια ενότητα Τριαδική. Είναι ο Θεός, λοιπόν, κι όχι ο άνθρωπος, που θα εμπνεύσει την ενότητα και θα φανερώσει την οδό που θα πρέπει ν’ ακολουθηθεί, ώστε όλοι όσοι Τον ομολογούν να μπορούν να πατήσουν στα ίχνη Του που οδηγούν στη σύγκλιση όλων στο φως Του. Κι αυτή είναι η μεγάλη πρόκληση: να οικειωθεί ο καθένας, στο δικό του πνευματικό χώρο το αίτημα της ενότητας, να στοχαστεί πάνω σ’ αυτό, να εντάξει τις δυνάμεις του στην υλοποίησή αυτού του καθήκοντος.
***
Ασφαλώς, για την συνοδικά, και άρα αυθεντικά και αγιοπνευστικά εμπνευσμένη Ορθοδοξία (κι όχι την Ορθοδοξία…των ατομικών γνωμών και «ιδεών) η πορεία προς την ενότητα έχει ένα σαφή περιεχόμενο:
1/ Η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει πλήρη συνείδηση ότι αποτελεί την αυθεντική συνέχεια της «Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας», ότι ομολογεί το Σύμβολο της Πίστεως και ότι διαφυλάσσει την πατερική και συνοδική διδασκαλία των 7 Οικουμενικών Συνόδων, πίστη την οποία διαχρονικά βιώνει στη μυστηριακή ζωή με επίκεντρο την ευχαριστία (Εγκύκλιος Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας, §2). Η Ορθοδοξία ανταποκρίνεται στο χρέος που της έχει δοθεί από τον Κύριο να δίδει «ἀξιόπιστονμαρτυρίαν τῆςγνησίαςπαραδόσεωςτῆςμιᾶς, ἁγίας, καθολικῆςκαίἀποστολικῆςἘκκλησίας»(Εγκύκλιος, §20).
2/ Η συμμετοχή της Ορθοδοξίας στην κίνηση για την αποκατάσταση της χριστιανικής ενότητας «οὐδόλως τυγχάνει ξένη πρός τήν φύσιν καί τήν ἱστορίαν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἀλλ’ ἀποτελεῖ συνεπῆ ἔκφρασιν τῆς ἀποστολικῆς πίστεως καί παραδόσεως, ἐντός νέων ἱστορικῶν συνθηκῶν». Γι’ αυτό και η ίδιααδιαλείπτως προσεύχεται « ὑπέρ τῆς τῶν πάντων ἑνώσεως » και πρωτοστάτησε « εἰς τήν σύγχρονον ἀναζήτησιν ὁδῶν καί τρόπων τῆς ἀποκαταστάσεως τῆ ἑνότητος τῶν εἰς Χριστόν πιστευόντων » ( «Σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον λοιπόν χριστιανικόν κόσμον »). Είναι αυτονόητο, λοιπόν, πως οι ορθόδοξοι δέονται και εργάζονται διαρκώς «ὥστε νά ἀποβῇ ἐγγύς ἡ ἡμέρα, καθ’ ἥν ὁ Κύριος θά ἐκπληρώσῃ τήν ἐλπίδα τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί «γενήσεται μία ποίμνη, εἷς ποιμήν »(ό.π.).
***
Όχι τυχαία, το θέμα της φετινής Εβδομάδας Προσευχής είναι το ακόλουθο: «Η αγάπη του Χριστού μας ωθεί στην καταλλαγή», που έχει ως σημείο αναφοράς το 5ο κεφάλαιο της β΄ προς Κορινθίους επιστολής (στ. 14-20). Η επιλογή έχει υπόψη της την 500η επέτειο από την εμφάνιση του Λουθηρανισμού (οι 95 «θέσεις» που δημοσίευσε ο Λούθηρος το 1517 στη Βυτεμβέργη) και είναι προσαρμοσμένο στις ιδιαιτερότητες της Μεταρρύθμισης – αλλά όχι μόνο σ’ αυτές, αφού το παύλειο αυτό απόσπασμα είναι παγχριστιανικό. Δεν θα μπούμε στο σημείωμα αυτό σε λεπτομερείς αναλύσεις· ας μας επιτραπεί από τους αναγνώστες μια μόνο σκέψη.
Έχουμε από την μία την «αγάπη» ως ένα θείο χάρισμα, αλλά και καθήκον για όσους πιστεύουν. Από την άλλη πλευρά υπάρχει η πραγματικότητα της καταλλαγής, της συμφιλίωσης που είναι η κατεξοχήν αρετή του Χριστιανισμού. Η αγάπη δεν είναι απλά ένα έμφυτο στον άνθρωπο ταλέντο ή κάτι που ο άνθρωπος αποκτά καθ’οδόν. Η αγάπη είναι θείο δώρο, εντολή και κόσμημα, τρόπος ζωής που ο πιστός σε κάθε εποχή οφείλει να φυλάσσει και να προτείνει με ελπίδα, ώστε να ξεπεραστούν οι πληγές του παρελθόντος και να συναντήσει τον άλλον στο επίπεδο της εν Χριστώ καταλλαγής. Επεκτείνοντας το γνωστό βιβλικό χώριο «γιατί όπου είναι συναγμένοι δύο ή τρεις στο όνομά μου, εκεί είμαι κι εγώ ανάμεσά τους» (Μτθ. 18,20) θα μπορούσαμε να πούμε πως: όπου υπάρχει κίνηση συμφιλίωσης, εκεί βρίσκεται ο Χριστός, εκεί ενεργείται η αγάπη, εκεί παίρνει σάρκα και οστά η θεία πράξη της καταλλαγής. Αγάπη δίχως κίνηση συνάντησης μένει ανενεργής, γίνεται άπρακτη ιδέα. Οι ιδέες, όμως, όσο ευγενείς κι αν είναι, αφορούν αυτό που μπορεί να κατακτήσει το ανθρώπινο πνεύμα (τα κάθε λογής φιλοσοφικά, πολιτικά κτλ. εγχειρίδια). Η αγάπη ως τρόπος πρόσληψης του θείου τρόπου ύπαρξης δεν μπορεί να είναι ακίνητη, προφυλαγμένη σε εγχειρίδια. Χρειάζεται να είναι ενσαρκωμένη, σε διαρκή κινητικότητα έως τα έσχατα της γης και σε κάθε περιφέρεια της ανθρώπινης δραστηριότητας. Η αγάπη δεν είναι ιδέα που αυτοεπιβεβαιώνεται θεωρητικά, αλλά τρόπος ύπαρξης που συμφιλιώνει την αλήθεια του Χριστού καταρχήν με όσους Τον ομολογούν, εν συνεχεία δε με όλο τον κόσμο. Τελικά, αγάπη δίχως καταλλαγή και συμφιλίωση γίνεται εωσφορική έπαρση.
Με αυτές τις σύντομες σκέψεις ευχόμαστε καλή εβδομάδα προσευχής.
