Εντυπωσιάστηκα από την πίστη του κόσμου
Συγκινημένος από τη θέρμη του λαού, από την ικανότητα απολύτρωσης εκείνων που βρίσκονται στην πλέον μειονεκτική θέση.
Η πίστη του κόσμου; Κάτι το «απίστευτο». Ο Πάπας θέτει τη σφραγίδα του στη συνέντευξη τύπου κατά την πτήση που τον μεταφέρει από το Περού πίσω στη Ρώμη, εμπιστευόμενος στους δημοσιογράφους αυτό που τον «συγκίνησε» περισσότερο, κατά την εβδομάδα που πέρασε στη δυτική πλευρά της ηπείρου του.
Τόσες πολλές στιγμές συγκίνησης
Πρώτα απ’ όλα αναφέρθηκε στη Λίμα επειδή, έχει περάσει μία ώρα από την απογείωση και ακόμη λάμπει στα μάτια και στην καρδιά του το θέαμα του ενός εκατομμυρίου 300 χιλιάδων πιστών στην απέραντη έκταση της Αεροπορικής Βάσης LasPalmas, για την Θεία Λειτουργία της ολοκλήρωσης του ταξιδιού, μια Λειτουργία που πλαισιωνόταν από τον απίστευτο ενθουσιασμό του πλήθους. Και όμως, παραδέχεται ο Φραγκίσκος, παρόμοιο αντίκτυπο είχε σε αυτόν και η μαρτυρία της τρυφερότητας των κατοίκων της Χιλής – η οποία γίνεται αντιληπτή παντού, είπε – στους δρόμους της πρωτεύουσας καθώς και στις οδούς του Temucoκαι του Iquique. Όλη αυτή η επίδειξη της πίστης, συνοδευομένη με τη «ζεστασιά του κόσμου», δηλώνει, «με εντυπωσίασε» μέσα σε λίγες στιγμές.
«Τη φυλακή γυναικών… την έχω μέσα στην καρδιά μου, εκεί. Πάντα είμαι πολύ ευαίσθητος όσον αφορά στις φυλακές και στους φυλακισμένους(…). Κοιτάξτε αυτές τις γυναίκες, κοιτάξτε τη δημιουργικότητα αυτών των γυναικών, την ικανότητα να αλλάξουν και να επιθυμούν να αλλάξουν τρόπο ζωής, να επανενταχθούν στην κοινωνία με τη δύναμη του Ευαγγελίου… Ένας από εσάς μου είπε: «Είδα τη χαρά του Ευαγγελίου» (…) πράγματι ήμουν πολύ συγκινημένος κατά αυτή τη συνάντηση (…). Αλλά συγκινήθηκα και στο HogarPincipito: να βλέπω αυτά τα μικρά παιδιά, στην πλειοψηφία τους εγκαταλελειμμένα, εκείνους τους νέους και τις νέες που τα κατάφεραν να προχωρήσουν στην εκπαίδευση – να είναι επαγγελματίες εκεί – αυτό με συγκίνησε πάρα πολύ».
Στην πραγματικότητα με αυτά τα λόγια και με μερικές σκέψεις που είπε στα ισπανικά λίγο πριν, συνοψίζονται οι εντυπώσεις του Πάπα για ένα ταξίδι που από την αρχή χαρακτηρίστηκε «παστεριωμένο», λόγω των σημαντικών θερμικών εκδρομών που καταγράφηκαν από το αστικό καλοκαίρι του Σαντιάγκο έως την ξηρή και γήινη ατμόσφαιρα του Iquiqueκαι την σχεδόν υγρή ζέστη του περουβιανού Αμαζονίου.
Η περίπτωση Barros
Το υπόλοιπο της συνέντευξης τύπου, ουσιαστικά βασίζεται στην ιστορία του σεβασμιότατου Juan Barros, επισκόπου του Osorno, ο οποίος βρίσκεται στο επίκεντρο πολεμικών και κατηγοριών που θα τον ήθελαν συνεργό της σιωπής για να καλύψουν τις καταχρήσεις που διεπράχθησαν στο παρελθόν από τον πατέρα Karadima.
«Είμαι πεπεισμένος ότι είναι αθώος»
Ο Φραγκίσκος συνοψίζει την ιστορία στα ισπανικά και στα ιταλικά, εξηγώντας πώς η εκτίμηση που τρέφει για τον ιεράρχη και κυρίως η έλλειψη στοιχείων, τον έπεισαν να αρνηθεί επανειλημμένα την παραίτησή του:
«Όταν διορίστηκε, ξεκίνησε όλο αυτό το κίνημα διαμαρτυρίας και εκείνος μου έδωσε την παραίτησή του για δεύτερη φορά: «Όχι, θα πας. Μίλησα για μεγάλο χρονικό διάστημα μαζί του, και άλλοι μίλησαν για μεγάλο χρονικό διάστημα μαζί του… «Θα πας» και εσείς ξέρετε τι συνέβη εκεί, την ημέρα της κατοχής… Συνεχίστηκε η έρευνα για τον Barros: δεν έχουμε αποδεικτικά στοιχεία (…). Δεν μπορώ να τον καταδικάσω, επειδή δεν έχω αποδεικτικά στοιχεία. Αλλά είμαι πεπεισμένος ότι είναι αθώος».
«Ζητώ συγγνώμη»
Ο όρος «αποδεικτικά στοιχεία» γίνεται για λίγο ο πρωταγωνιστής της συνέντευξης τύπου. Επειδή ο Πάπας ειλικρινά αναγνωρίζει ότι χρησιμοποίησε έναν λανθασμένο όρο όταν είπε ότι, ελλείψει αποδείξεων δεν θα ελάμβανε μέτρα εναντίον του σεβασμιότατου Barros. Μια έκφραση που έχει θίξει την ευαισθησία των θυμάτων κακοποίησης και ο Φραγκίσκος το αναγνωρίζει με ευθύτητα, βοηθούμενος, όπως λέει, και από τη δήλωση που κυκλοφόρησε από τον καρδινάλιο O’Malley σχετικά με το θέμα:
«Τι θα αισθάνονται οι κακοποιημένοι: γι αυτό θα πρέπει να ζητήσω συγγνώμη επειδή η λέξη «απόδειξη» πλήγωσε πολλούς κακοποιημένους… Ζητάω συγγνώμη εάν τους πλήγωσα χωρίς να το καταλάβω, έγινε χωρίς να το θέλω (…). Αντιλαμβάνομαι ότι αυτό που εξέφρασα δεν ήταν ευχάριστο… Ο Barros θα παραμείνει εκεί, δεν μπορώ να τον καταδικάσω εφόσον δεν έχω στοιχεία (…). Σκέφτηκα αυτά που είπε ο καρδινάλιος O’Malley, τον ευχαριστώ για την δήλωση γιατί ήταν πολύ σωστή, είπε όλα αυτά που εγώ έκανα και κάνω και που η Εκκλησία κάνει».
Η Επιτροπή κατά της κακοποίησης συνεχίζει
Μια δημοσιογράφος ρωτά αν η λήξη της θητείας ορισμένων μελών της Επιτροπής του Βατικανού για την προστασία των κακοποιημένων σημαίνει ότι αυτός ο οργανισμός δεν θεωρείται πλέον ως «προτεραιότητα». Ο Πάπας σχεδόν τη διέκοψε για να τη διαβεβαιώσει ότι, όπως και με τον Βενέδικτο 16ος πριν από αυτόν, παραμένει η γραμμή της «μηδενικής ανοχής». Επομένως, η Επιτροπή θα συνεχίσει τις εργασίες που κάνει μέχρι τώρα, τις οποίες ο Φραγκίσκος αξιολογεί ως θετικές και αυτό που συμβαίνει σε αυτή τη φάση είναι η ανανέωση μέρους των μελών, γεγονός που χρειάζεται ορισμένο χρόνο για να ολοκληρωθεί.
Γάμοι σε μεγάλο υψόμετρο: «Ήταν προετοιμασμένοι»
Δεν θα μπορούσε να παραλειφθεί η ερώτηση για το γεγονός εκτός προγράμματος ίσως η πιο ιδιαίτερη στιγμή του ταξιδιού, ο γάμος του ζευγαριού από τη Χιλή που τελέστηκε από τον Φραγκίσκο εν πτήση προς το Iquique. Και εδώ ο Φραγκίσκος διηγείται ότι το ζευγάρι είχε ήδη αποφασίσει να παντρευτεί αλλά οι συνθήκες της ζωής – και κυρίως ο σεισμός του 2010 – το οδήγησαν στην αναβολή:
«Τους εξέτασα για λίγο. Και οι απαντήσεις τους ήταν σαφείς: «Για όλη τη ζωή…» – «και πώς το γνωρίζετε αυτό; Έχετε καλή μνήμη; (…)» – «Όχι, όχι: είχαμε κάνει τα προγαμιαία μαθήματα εκείνη την εποχή». Ήταν προετοιμασμένοι (…). Μου το είχαν ζητήσει. Τα Μυστήρια είναι για τους ανθρώπους… Όλες οι προϋποθέσεις ήταν σαφείς. Γιατί να μην κάνουμε σήμερα αυτό που θα μπορούσαμε να κάνουμε σήμερα, χωρίς να το αναβάλουμε για αύριο, αφού αυτό το αύριο μπορεί να είναι μετά από 10, 8 χρόνια…».
Κάποια στιγμή, ανακοινώθηκαν αναταραχές κατά τη διάρκεια της πτήσης, αλλά ο Πάπας αποφάσισε να μην διακόψει τη συνέντευξη με τα Μ.Μ.Ε.. Κάθεται σε μια πολυθρόνα για λίγα λεπτά και αστειεύεται λέγοντας ότι παραμένει «στο λάκκο με τα λιοντάρια».
Φιλελευθερισμός; Εξαρτάται
Μια άλλη ερώτηση επαναφέρει τη συζήτηση σε αυτό που εξέφρασε ο Πάπας κατά τη διάρκεια της συνάντησής του με τους πληθυσμούς του Αμαζονίου, την ύπαρξη περιβαλλοντικών πολιτικών που αντιπαραβάλλουν την προστασία της φύσης με αυτή των ανθρώπων. Ο Φραγκίσκος επαναλαμβάνει ότι, ναι, δυστυχώς συνέβη αυτό, «για να προστατευθεί το δάσος κάποιοι πληθυσμοί εκδιώχθηκαν και στη συνέχεια το ίδιο το δάσος αποτέλεσε αντικείμενο εκμετάλλευσης». Και επαναλαμβάνει, κατόπιν αιτήματος ενός περουβιανού δημοσιογράφου, ότι είναι επείγον, η Λατινική Αμερική να αποτινάξει από πάνω της το ενδημικό φαινόμενο της διαφθοράς. Μια πανούκλα, αυτή «της διπλής ζωής», την οποία και η Εκκλησία γνώρισε και γνωρίζει και η οποία κάνει τον Φραγκίσκο να υποφέρει.
Μια χρονογράφος ζητά ένα σχόλιο για την ιστορία του καρδιναλίου Maradiaga, ο οποίος κατηγορείται σύμφωνα με μια δημοσιογραφική έρευνα, για αδικαιολόγητη χρήση χρηματικών ποσών. Αλλά ο Πάπας ισχυρίζεται ότι δεν έχει τίποτα περεταίρω να πει, πέρα από αυτά που ο ίδιος ο ιεράρχης έχει δηλώσει, δηλαδή ότι τα χρήματα αυτά χρησιμοποιούνται για ποιμαντικές ανάγκες της Εκκλησίας της Ονδούρας. Σχετικά με τη Χιλή η οποία μέσα σε 20 χρόνια μείωσε το επίπεδο της φτώχειας από 40% σε 11% και για τον προβληματισμό σχετικά με το εάν είναι καλή ή όχι η φιλελεύθερη πολιτική, ο Φραγκίσκος το αντιμετωπίζει με τον εξής τρόπο:
«Αυτό που θα πω είναι ότι πρέπει να μελετήσουμε καλά τις περιπτώσεις της φιλελεύθερης πολιτικής. Υπάρχουν άλλες χώρες στη Λατινική Αμερική με φιλελεύθερες πολιτικές που τις έχουν οδηγήσει σε μεγαλύτερη φτώχεια. Γι αυτό πραγματικά, δεν ξέρω τι να απαντήσω γιατί δεν είμαι ειδικός, αλλά γενικά, μια φιλελεύθερη πολιτική που δεν περιλαμβάνει όλους τους ανθρώπους είναι επιλεκτική και υποβιβάζει».
Μετάφραση: ρφ
