Εξομολόγηση σημαίνει μετάβαση από τη δυστυχία στην ευσπλαχνία
Και εφέτος ο Φραγκίσκος θα προΐσταται στην Τελετή μετανοίας στον Άγιο Πέτρο, που αρχίζει με την πρωτοβουλία «24 ώρες για τον Κύριο». Στιγμή της κορύφωσης η Εξομολόγηση: ο Πάπας γονατίζει μετανοών πριν ξεκινήσει το μυστήριο για 11 πιστούς. Στο επίκεντρο της ομιλίας, η συγχώρεση του Θεού, ένα σημάδι μιας αγάπης πολύ μεγαλύτερης από κάθε αμαρτία που διαπράττεται από τον άνθρωπο.
«Ο Ιησούς και η μοιχαλίδα, η ευσπλαχνία και η δυστυχία»: είναι οι λέξεις κλειδιά με τις οποίες ο Πάπας Φραγκίσκος, ο οποίος προΐσταται στην Λειτουργία Μετανοίας σήμερα το απόγευμα στον Άγιο Πέτρο, αναφέρεται και πάλι με την ομιλία του, στη σχέση αγάπης που μας συνδέει με τον Θεό και η οποία έχει ως κλειδί πέρασμα την Εξομολόγηση. Το μυστήριο είναι, σύμφωνα με τα λόγια του Ποντίφικα, «η συνάντηση της σωτηρίας» με εκείνον που «μας γνωρίζει, μας αγαπά, μας ελευθερώνει» επιτρέποντάς μας να «ξεκινήσουμε και πάλι ανανεωμένοι», «εκεί διαβάζουμε κάθε φορά ότι είμαστε πολύτιμοι στα μάτια του Θεού».
Άνθρωπος πριν από αμαρτωλός
Και δεν υπάρχει πιο εκφραστική εικόνα από εκείνη που διηγείται το Ευαγγέλιο του Ιωάννη, στο οποίο κορυφώνεται το πρώτο μέρος της Λειτουργίας Μετανοίας: ο Ιησούς στέκεται μπροστά στην αμαρτωλή, την μοιχαλίδα που πιάστηκε επ’ αυτοφώρω και καταδικάζεται από τους γραμματείς και τους φαρισαίους σε λιθοβολισμό, όπως όριζε ο Νόμος. Αλλά στο τέλος, δεν μένει κανείς από το πλήθος, καμιά πέτρα δεν της πέταξαν, καμιά καταδίκη δεν της αποδίδεται: μόνο ο Ιησούς παραμένει μπροστά στη γυναίκα. Και ιδού η πρώτη παρατήρηση του Πάπα:
Παραμένει εκεί, γιατί μπροστά στα μάτια του έχει μείνει αυτό που είναι πολύτιμο: αυτή η γυναίκα, αυτό το άτομο. Για Εκείνον πριν από την αμαρτία υπάρχει ο αμαρτωλός. Εγώ, εσύ, ο καθένας μας στην καρδιά του Θεού ερχόμαστε πρώτοι: πριν από τα λάθη, τους κανόνες, τις κρίσεις και τις πτώσεις μας. Ζητάμε τη χάρη ενός παρόμοιου βλέμματος με εκείνο του Ιησού, ζητάμε να έχουμε το χριστιανικό πλαίσιο της ζωής, όπου πριν από την αμαρτία να βλέπουμε με αγάπη τον αμαρτωλό, πριν από το λάθος εκείνον που το έπραξε, πριν από την ιστορία του το ίδιο το άτομο.
Ο Ιησούς είναι εκείνος που ελευθερώνει από το κακό, όχι ο Νόμος
Και μέσα στην καρδιά του ανθρώπου εγγράφεται μια λέξη ελπίδας. Αυτό διαβάζουμε στη σελίδα του κατά Ιωάννη Ευαγγελίου. Ο Φραγκίσκος πράγματι επισημαίνει την εικόνα του Ιησού που μπροστά στην γυναίκα γράφει σιωπηλός «με το δάκτυλο στη γη». Είναι μια μυστηριώδης κίνηση – όπως λέει – που υπενθυμίζει την υπόσχεση του Θεού να γράφει «όχι πλέον πάνω σε πέτρα τον Νόμο», αλλά «στη σάρκα της καρδιάς μας»:
Με τον Ιησού, την ενσαρκωμένη ευσπλαχνία του Θεού, έφτασε η στιγμή να γράψουμε στην καρδιά του ανθρώπου, να δώσουμε μια ελπίδα στην ανθρώπινη δυστυχία: να μην δίνουμε τόσους πολλούς εξωτερικούς νόμους, που συχνά αφήνουν απόμακρους τον Θεό και τον άνθρωπο, αλλά τον νόμο του Πνεύματος, που εισέρχεται στην καρδιά και την ελευθερώνει. Αυτό συνέβη με εκείνη την γυναίκα που συνάντησε τον Ιησού και ξεκίνησε εκ νέου να ζει.
Η εξομολόγηση, γραφή του Θεού στην καρδιά
Μόνο ο Θεός με την αγάπη του, αφαιρεί την αμαρτία από την καρδιά μας και μας επιτρέπει να επιστρέψουμε στη ζωή, όπως συνέβη και με την μοιχαλίδα. Λοιπόν, ας δώσουμε χώρο τον Κύριο που «συγχωρεί και θεραπεύει» από το κακό που «αποπλανεί και προσελκύει», και ας το κάνουμε αυτό κυρίως μέσω της Εξομολόγησης:
Η Εξομολόγηση είναι το πέρασμα από την δυστυχία στην ευσπλαχνία, είναι η γραφή του Θεού στην καρδιά. Εκεί διαβάζουμε κάθε φορά ότι είμαστε πολύτιμοι στα μάτια του Θεού και ότι Εκείνος είναι Πατέρας και ότι μας αγαπά πολύ περισσότερο από ότι εμείς αγαπάμε τον εαυτό μας.
Η συγχώρεση δεν είναι φωτοτυπία αλλά πάντα μια νέα εμπειρία
Μέσω της Εξομολόγησης επομένως αναγεννάται μέσα μας η ελπίδα: με τη συγχώρεση που λάβαμε κατά το Βάπτισμα γεννιόμαστε ως Χριστιανοί και ξαναγεννιόμαστε κάθε φορά που «αισθανόμαστε καταπιεσμένοι», που «δεν ξέρουμε πια πώς να ξεκινήσουμε και πάλι». «Μόνο μέσω της συγχώρεσης του Θεού συμβαίνουν πράγματα αληθινά νέα για εμάς»:
Η συγχώρεση του Θεού δεν είναι μια φωτοτυπία που αναπαράγεται πανομοιότυπα κάθε φορά που πηγαίνουμε στο εξομολογητήριο. Η αποδοχή της συγχώρεσης των αμαρτιών μέσω του ιερέα αποτελεί μια εμπειρία που είναι πάντα νέα, πρωτότυπη και απαράμιλλη. Μας κάνει να περάσουμε από τη μοναξιά της δυστυχίας μας και των κατηγόρων μας, όπως η γυναίκα του Ευαγγελίου, στην ανάσταση και στην ενθάρρυνση από τον Κύριο που μας ωθεί να ξεκινήσουμε και πάλι.
Όντας κατ’ εξακολούθηση παραβάτες του καλού και στο να ζητάμε την ευσπλαχνία
Μετά την Εξομολόγηση – παρατηρεί ο Πάπας Φραγκίσκος – όλες οι δυστυχίες μας ρέουν στην ευσπλαχνία του Θεού, όλες μας οι αμαρτίες βρίσκονται μέσα Του. Θα ήταν καλό, παρατηρεί, να παραμείνουμε σιωπηλοί μετά την Εξομολόγηση, ακριβώς για να θυμηθούμε όλη αυτή την τρυφερότητα, για να «γευτούμε εκ νέου την ειρήνη και την ελευθερία» που βιώσαμε, επειδή η «καρδιά της Εξομολόγησης» είναι η αγάπη που έχουμε λάβει και όχι οι αμαρτίες που αναφέραμε:
Μπορεί να δημιουργηθεί ακόμη μια αμφιβολία: «η εξομολόγηση δεν χρησιμεύει σε τίποτα, πάντα κάνω τις συνηθισμένες αμαρτίες». Αλλά ο Κύριος μας γνωρίζει, ξέρει ότι ο εσωτερικός αγώνας είναι σκληρός, ότι είμαστε αδύναμοι και επιρρεπείς στην πτώση, συχνά κατ’ εξακολούθηση παραβάτες του καλού και στο να ζητάμε ευσπλαχνία. Εκείνος είναι που θα μας αναστήσει και που θα μας κάνει νέα πλάσματα. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από την Εξομολόγηση, ας ξαναδώσουμε σε αυτό το μυστήριο τη θέση που αξίζει στη ζωή και στη ποιμαντική!
Ας εισέλθουμε λοιπόν στην «συνάντηση της σωτηρίας» που αντιπροσωπεύει η εξομολόγηση
Ας εισέλθουμε λοιπόν στην «συνάντηση της σωτηρίας» που αντιπροσωπεύει η Εξομολόγηση, επαναλαμβάνει ο Πάπας στο τέλος της ομιλίας του, και ας ζητήσουμε τη «χάρη της ανακάλυψής της». Και έτσι η σιωπή περιβάλλει τη Βασιλική και ανοίγει εκείνο τον εσωτερικό χώρο που είναι απαραίτητος για μια εξέταση της συνείδησης. Εξ ου και η αρχή της Λειτουργικής Ιεροτελεστίας της Συμφιλίωσης, και στη συνέχεια οι Εξομολογήσεις, το επίκεντρο της τελετής και προνομιούχος στιγμή για τον ίδιο τον Ποντίφικα, όπως πολλές φορές έχει δείξει κατά τη διάρκεια των ταξιδιών ή των ποιμαντικών επισκέψεων στις ενορίες. Ο Φραγκίσκος είναι ο πρώτος που γονατίζει, ενώ 80 ιερείς διασκορπίζονται στη Βασιλική καλωσορίζοντας τους πιστούς στα εξομολογητήρια. Ως εκ τούτου ο Φραγκίσκος από μετανοών γίνεται εξομολόγος για 11 άτομα που προέρχονται από το Βιετνάμ, την Ιταλία, την Πολωνία και την Κολομβία, δείχνοντάς τους το δρόμο, με αυτή την πρωτοβουλία – που προωθείται από το Ποντιφικό Συμβούλιο για τον Νέο Ευαγγελισμό – κατά την οποία πολλές Εκκλησίες παραμένουν με ανοιχτές τις πόρτες για «24 ώρες» για Προσκύνηση και Συμφιλίωση.
Μετάφραση: ρφ