Δημιουργούμε πολιτισμό διαλόγου και αμοιβαίου σεβασμού
Μια αναμενόμενη συνάντηση, αφιερωμένη στην εμβάθυνση ενός κειμένου που σηματοδοτεί την ιστορία των σχέσεων μεταξύ χριστιανών και μουσουλμάνων και υποδεικνύει σε όλους τους μη πιστούς της τρίτης χιλιετίας την οδό ώστε να αναγνωρίσουν ο ένας τον άλλο ως αδελφό μέσα στην ανθρωπότητα
Ελευθερία πίστης, σκέψης και έκφρασης
Η Διακήρυξη για την Ανθρώπινη Αδελφοσύνη, η οποία υπογράφηκε στις 4 Φεβρουαρίου στο Αμπού Ντάμπι, από τον Πάπα Φραγκίσκο και από τον Μεγάλο Ιμάμη του Al-Azhar, Al-Tayyeb, σφραγίζει πράγματι μια συμμαχία μεταξύ χριστιανών και ισλαμιστών οι οποίοι δεσμεύονται με σαφή λόγια, χωρίς σκιές αμφίβολης ερμηνείας, να υπερασπιστούν την ελευθερία να είμαστε πολίτες του κόσμου και να εξασκούμε «την ελευθερία της πίστης, της σκέψης και της έκφρασης». Επισημαίνουν επίσης, τα δεινά της σύγχρονής κοινωνίας τα οποία υφίστανται από το βορρά έως και το νότο του κόσμου, βασανίζουν τους πολιτισμούς της ανατολής και της δύσης και υπονομεύουν τις θρησκείες και την ηθική των κρατών.
Για να ωριμάσει ο πολιτισμός της αδελφοσύνης
Εξ ου και η σημασία – η οποία υπογραμμίστηκε κατά την έναρξη της συνάντησης που διοργάνωσε η ακαδημαϊκή κοινότητα του Ποντιφικού Πανεπιστημίου Salesianum- να δοθεί αμέσως συνέχεια σε αυτό που ζήτησε ο Φραγκίσκος και ο Al-Tayyeb δηλαδή να σκεφτούμε και να ερευνήσουμε «μέσα στα σχολεία, στα πανεπιστήμια, στα ινστιτούτα εκπαίδευσης και κατάρτισης» αυτό που έχει τεθεί επί χάρτου και υπογράφηκε στο όνομα της Καθολικής Εκκλησίας και της Ισλαμικής Κοινότητας του Al -Azhar, διότι η ελπίδα εναπόκειται σε μέγιστο βαθμό σε μια πολιτιστική ωρίμανση αυτής της αδελφοσύνης μεταξύ των λαών, δεδομένου του επείγοντος χαρακτήρα ορισμένων δραματικών θεμάτων, όπως η διάδοση της τρομοκρατίας και του θρησκευτικού και εθνικιστικού φονταμενταλισμού.
Η σύγκριση από δύο μελετητές, ενός καθολικού και ενός ισλαμιστής
Σε αυτές τις εγκαταστάσεις ήρθαν αντιμέτωποι οι δύο καλεσμένοι που έδωσαν ζωή στον διάλογο: ο don Valentino Cottini, λέκτορας για τις σχέσεις μεταξύ Ισλαμιστών–Χριστιανών στο Ποντιφικό Ινστιτούτο Αραβικών και Ισλαμικών Σπουδών (Pisai) του οποίου είναι ο πρόεδρος, και ο Ιμάμης Sergio Yahe Yahya Pallavicini, πρόεδρος της ιταλικής θρησκευτικής ισλαμικής κοινότητας (Co.re.is.)
Η καινοτομία ενός κειμένου το οποίο σκέφτηκαν και έγραψαν από κοινού
«Η πραγματική καινοτομία της Διακήρυξης» – παρατήρησε ο καθηγητής Cottini – είναι ότι για πρώτη φορά «το έγγραφο σχεδιάστηκε και γράφηκε από κοινού, γι αυτό αντιπροσωπεύει τη μοναδική οδό για έναν πραγματικό εποικοδομητικό θρησκευτικό διάλογο. Καθολικοί και Σουνίτες θεωρούν τους εαυτούς τους ως μέρος της ίδιας ιστορίας, έχουν επίγνωση ότι μοιράζονται ένα ενιαίο πεπρωμένο που είναι αυτό του ανθρώπου και αποκηρύσσουν την αντίληψη του άλλου ως εχθρού».
Οι διαφορές παραμένουν αλλά αποτελούν πλούτο
Ο don Cottini υπενθύμισε πως με την πάροδο των χρόνων έγιναν αμέτρητες συναντήσεις μεταξύ ισλαμιστών και χριστιανών «αλλά καμιά – παρατήρησε – δεν ήταν σε θέση να επηρεάσει τον τρόπο πορείας, του κοινού λαού…». Η Διακήρυξη «προωθεί την παραδειγματική αλλαγή, κοιτάζοντας το μέλλον και εξετάζοντας τις καταστάσεις έκτακτης ανάγκης του σύγχρονου κόσμου και ειδικότερα την εκπαίδευση των νέων γενεών». Για το λόγο αυτό, το Έγγραφο δεν επιμένει σε ανθρωπολογικά, θεολογικά και φιλοσοφικά ερωτήματα – οι διαφορές παραμένουν και αποτελούν πλούτο – τα οποία πλέον δεν αντιπροσωπεύουν στοιχεία απομόνωσης και διαίρεσης.
Οι καρποί θα προέρθουν εργαζόμενοι στον τομέα της εκπαίδευσης
Προκαταλήψεις – υποστήριξε ο donCottini– συνεχίζουν να υφίστανται. Τίποτα δεν θα αλλάξει μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, το έγγραφο για την ανθρώπινη αδελφοσύνη είναι προγραμματιστικό, η αληθινή πρόκληση είναι ότι αυτό το έγγραφο εμπλέκει μια νέα διαδικασία εκπαίδευσης, διότι τίποτα από αυτό που είναι ανθρώπινο δεν μπορεί να παραμείνει ξένο. Ως θεολόγος και μελετητής της Βίβλου – είπε – ομολογώ ότι έμαθα πάρα πολλά από τα μουσουλμανικά κείμενα, τόσα ώστε δεν μπορούσα πλέον να διαβάσω τη Βίβλο χωρίς να σκέφτομαι το Κοράνι και το αντίστροφο».
Ένας άνευ προηγουμένου εναγκαλισμός μεταξύ Ανατολής και Δύσης
Το καινοτόμο πεδίο του Εγγράφου που «περικλείει την Ανατολή και τη Δύση, τον Σουνίτικο κόσμο και την Καθολική Εκκλησίας σε έναν άνευ προηγουμένου εναγκαλισμό» υπογράμμισε και ο Ιμάμης Pallavicini, υπενθυμίζοντας την ιδιαίτερη συμμετοχή του ισλαμικού κόσμου κατά τις ημέρες που προηγήθηκαν της υπογραφής: «στο Αμπού Ντάμπι είχαν συγκεντρωθεί θεολόγοι, πνευματικοί δάσκαλοι, κινήματα, προκειμένου να προβληματιστούν σχετικά με το θέμα της αδελφοσύνης με διαπολιτισμικό και διαθρησκειακό τρόπο.
Μιλάμε στον κόσμο με κοινή γλώσσα
Ο Ιμάμης Pallavicini δεν έκρυψε τις επιφυλάξεις του, τις αντιθέσεις του και τήρησε αποστάσεις από τη Διακήρυξη στο πλαίσιο του μουσουλμανικού κόσμου για όσους δεν ανήκουν στην σουνιτική αρχή του Al – Azhar. Ένα Έγγραφο του οποίου την ομορφιά επαίνεσε, όχι μόνο από στιλιστικής απόψεως, αλλά για την πρόθεση να είναι διαπερατό από μια «αόρατη μήτρα βιβλικών διδασκαλιών και δογμάτων του Κορανιού ταυτόχρονα». «Δεν επιθυμούσαμε – παρατήρησε ο Ιμάμης Pallavicini – να θέσουμε έναν απολογητικό πλεονασμό για τις διαφορές, αλλά να μιλήσουμε σε όλο τον κόσμο με μια κοινή γλώσσα».
Η καταδίκη οποιασδήποτε κατάχρησης στο όνομα του Θεού
Υπό αυτή την έννοια, «η ανώτατη εξουσία της Χριστιανικής, Καθολικής Εκκλησίας και μιας από τις πλέον διακεκριμένες προσωπικότητες όσο αφορά στο Σουνιτικό Ισλαμικό δόγμα και στη Σουνιτική Ισλαμική θεολογία, όπως το shaykh του al – Azhar, καταδικάζουν από κοινού οποιαδήποτε κατάχρηση εξουσίας ή πολιτική ασάφεια που χειραγωγούν τις θρησκείες στο όνομα του Θεού για να νομιμοποιήσουν τη βία. Επομένως, όλες οι μορφές που αναφέρονται ρητά ως τρομοκρατία, φονταμενταλισμός, ολοκληρωτισμός, κακομεταχείριση, πολιτική χρήση και οτιδήποτε άλλο προδίδει την αυθεντική θρησκευτική διάσταση».
Συμμαχία μεταξύ πιστών ενάντια στην ηθική παρακμή
Το έγγραφο αναφέρεται επίσης και στην πολιτισμική και ηθική παρακμή που πλήττει τον σύγχρονο κόσμο και εντοπίζει τα δεινά που διασχίζουν τον κόσμο από το Βορρά μέχρι το Νότο και τους πολιτισμούς της Ανατολής και της Δύσης, προσβλέποντας σε ένα είδος συμμαχίας μεταξύ των πιστών προκειμένου να τα αντιμετωπίσουν.
Μετάφραση: ρφ