Από την κρίση βγαίνουμε καλύτεροι ακούγοντας τους τελευταίους των ανθρώπων: η επικουρικότητα

Όλοι καλούνται να αναλάβουν τις ευθύνες τους «στις διαδικασίες για τη θεραπεία της κοινωνίας». Αυτή είναι η διέξοδος που υποδείχθηκε στην Γενική Ακρόαση της Τετάρτης, 23 Σεπτεμβρίου, από τον Πάπα Φραγκίσκο για να εξέλθουμε καλύτεροι από μια κατάσταση όπως η παρούσα, η οποία αποτελεί «μια υγειονομική κρίση και ταυτόχρονα μια κρίση κοινωνική, πολιτική και οικονομική». Για να συμμετάσχουν «στη μέριμνα και την αναγέννηση των λαών, είναι σωστό να έχουν όλοι επαρκείς πόρους». «Συχνά, ωστόσο, πολλοί άνθρωποι δεν μπορούν να συμμετάσχουν στην ανοικοδόμηση του κοινού αγαθού, επειδή περιθωριοποιούνται, αποκλείονται ή παραγκωνίζονται. Ορισμένες κοινωνικές ομάδες δεν μπορούν να συμβάλουν σε αυτό, επειδή πνίγονται οικονομικά ή πολιτικά. Σε ορισμένες κοινωνίες, πολλοί άνθρωποι δεν είναι ελεύθεροι να εκφράσουν την πίστη τους και τις αξίες τους. Αλλού, ειδικά στον δυτικό κόσμο, πολλοί αυτο-καταπιέζουν τις ηθικές ή θρησκευτικές τους πεποιθήσεις».

Ας γίνει σεβαστή η αρχή της επικουρικότητας
Κάνοντας μια αναδρομή στην ιστορία, ο Ποντίφικας υπενθύμισε ότι «μετά τη μεγάλη οικονομική ύφεση του 1929, ο Πάπας Πίος ΙΑ’ εξήγησε πόσο ήταν σημαντική η αρχή της επικουρικότητας για μια πραγματική ανοικοδόμηση». Είναι μια κοινωνική αρχή που ωθείται από έναν διπλό δυναμισμό: «από πάνω προς τα κάτω και από κάτω προς τα πάνω». Πρέπει να συμμετέχουν και τα υψηλότερα επίπεδα του κοινωνικού σώματος, όπως το κράτος, τα ενδιάμεσα ή τα χαμηλότερα επίπεδα. «Η συμβολή ατόμων, οικογενειών, ενώσεων, επιχειρήσεων, όλων των ενδιάμεσων φορέων και ακόμη και των Εκκλησιών είναι καθοριστική». «Οι φωνές των αυτόχθονων λαών, των πολιτισμών τους και ο τρόπος που βλέπουν τον κόσμο – είπε ο Πάπας – δεν λαμβάνονται υπόψη». Αλλά σήμερα, τόνισε ο Άγιος Πατέρας «εξαπλώθηκε σαν ιός η έλλειψη σεβασμού προς την αρχή της επικουρικότητας». Και συνεχίζει:
«Ας σκεφτούμε τα μεγάλα μέτρα οικονομικής βοήθειας που εφαρμόζουν τα κράτη. Οι μεγάλες χρηματοοικονομικές εταιρείες ακούγονται περισσότερο από τους ανθρώπους ή από εκείνους που κινούν την πραγματική οικονομία. Οι πολυεθνικές εταιρείες ακούγονται περισσότερο από τα κοινωνικά κινήματα. Αυτό σημαίνει στη γλώσσα των απλών ανθρώπων: οι ισχυροί ακούγονται περισσότερο από τους αδύναμους και αυτός δεν είναι ο δρόμος, δεν είναι ο ανθρώπινος δρόμος, δεν είναι ο δρόμος που μας δίδαξε ο Ιησούς, δεν εφαρμόζεται η αρχή της επικουρικότητας».
Στη συνέχεια, ο Πάπας αναφερόμενος στην πανδημία πρόσθεσε:
«Ή ας σκεφτούμε επίσης τον τρόπο αντιμετώπισης του ιού: ακούγονται περισσότερο οι μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες παρά οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας, που εργάζονται στην πρώτη γραμμή στα νοσοκομεία ή στα στρατόπεδα προσφύγων. Αυτός δεν είναι ένας καλός δρόμος. Όλοι πρέπει να ακούγονται, όσοι είναι πάνω και όσοι είναι κάτω, όλοι».

Αλληλεγγύη και επικουρικότητα
Ο καλός δρόμος είναι αντιθέτως ένας άλλος. «Για να εξέλθουμε καλύτεροι από μια κρίση – είπε ο Πάπας – η αρχή της επικουρικότητας πρέπει να εφαρμοστεί, με σεβασμό στην αυτονομία και την ικανότητα πρωτοβουλίας όλων, ιδιαίτερα των τελευταίων». Ο δρόμος της αλληλεγγύης, πρόσθεσε ο Ποντίφικας, χρειάζεται την επικουρικότητα, επειδή «δεν υπάρχει πραγματική αλληλεγγύη χωρίς κοινωνική συμμετοχή, χωρίς τη συμβολή των ενδιάμεσων φορέων: των οικογενειών, των ενώσεων, των συναιτερισμών, των μικρών επιχειρήσεων, των διαφόρων εκφράσεων της πολιτικής κοινωνίας». «Μια τέτοια συμμετοχή – παρατήρησε ο Άγιος Πατέρας – βοηθά στην πρόληψη και τη διόρθωση ορισμένων αρνητικών πτυχών της παγκοσμιοποίησης και της δράσης των κρατών, όπως συμβαίνει και στη φροντίδα των ανθρώπων που χτυπήθηκαν από την πανδημία. Αυτές οι συνεισφορές “από κάτω προς τα πάνω” πρέπει να ενθαρρυνθούν».

Ας χειροκροτήσουμε τους παραπεταμένους
«Κατά τη διάρκεια του λοκντάουν, ήρθε αυθόρμητα το χειροκρότημα για τους γιατρούς, τους νοσοκόμους και τις νοσοκόμες ως ένδειξη ενθάρρυνσης και ελπίδας. Πολλοί διακινδύνευσαν τη ζωή τους και πολλοί έδωσαν τη ζωή τους. Επεκτείνουμε αυτό το χειροκρότημα σε κάθε μέλος του κοινωνικού σώματος, σε όλους, στον καθέναν, για την πολύτιμη συμβολή του, όσο μικρή και αν ήταν. “Αλλά τι μπορεί να κάνει αυτός εκεί; – Άκουσέ τον, δώσε του χώρο για να εργαστεί, συμβούλευσέ τον”. Ας χειροκροτήσουμε τους “παραπεταμένους”, εκείνους που αυτή η κουλτούρα των αποβλήτων περιγράφει ως “παραπεταμένους”, δηλαδή ας χειροκροτήσουμε τους ηλικιωμένους, τα παιδιά, τα άτομα με αναπηρία, ας χειροκροτήσουμε τους εργαζόμενους, όλους εκείνους που εξυπηρετούν τους άλλους. Όλοι συνεργάζονται για να βγούμε από την κρίση. Αλλά ας μην σταματήσουμε μόνο στο χειροκρότημα! Η ελπίδα χρειάζεται τόλμη, οπότε ας δώσουμε θαρρος ο ένας στον άλλον να ονειρευτούμε τα μεγάλα. Αδελφοί και αδελφές, ας μάθουμε να ονειρευόμαστε τα μεγάλα! Ας μην φοβόμαστε να ονειρευτούμε τα μεγάλα, επιζητώντας τα ιδανικά της δικαιοσύνης και της κοινωνικής αλληλεγγύης που γεννώνται από την ελπίδα. Ας μην δοκιμάσουμε να ανοικοδομήσουμε το παρελθόν, το παρελθόν είναι παρελθόν, νέα πράγματα μας περιμένουν».
—————————
Πηγή: Vatican News
Μετάφραση: π.Λ