ΠΑΠΑΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ

ΑΓΓΕΛΟΣ ΚΥΡΙΟΥ

Πλατεία Αγίου Πέτρου
Κυριακή, 22 Οκτωβρίου 2023

Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, καλημέρα!

Το Ευαγγέλιο της σημερινής Θείας Λειτουργίας μας λέει ότι μερικοί Φαρισαίοι ενώθηκαν με τους Ηρωδιανούς για να στήσουν παγίδα στον Ιησού. Συνεχώς προσπαθούσαν να του στήνουν παγίδες. Πηγαίνουν κοντά Του και τον ρωτούν: «Επιτρέπεται να πληρώνουμε φόρο στον Καίσαρα ή όχι;». (Μτ 22,17). Πρόκειται για εξαπάτηση: αν ο Ιησούς νομιμοποιήσει τον φόρο, τάσσεται με μια πολιτική εξουσία η οποία δύσκολα είναι ανεκτή από τον λαό, ενώ αν πει να μην τον πληρώσουν μπορεί να κατηγορηθεί για εξέγερση κατά της αυτοκρατορίας. Μια πραγματική παγίδα. Αυτός, ωστόσο, ξεφεύγει από αυτή την παγίδα. Ζητά να του δείξουν ένα νόμισμα, που φέρει χαραγμένη την εικόνα του Καίσαρα, και τους λέει: «Αποδώστε λοιπόν στον Καίσαρα ό,τι ανήκει στον Καίσαρα, και στον Θεό ό,τι ανήκει στον Θεό» (στ. 21). Τι σημαίνει αυτό;

Αυτά τα λόγια του Ιησού έχουν γίνει ευρέως χρησιμοποιούμενα, αλλά μερικές φορές έχουν χρησιμοποιηθεί εσφαλμένα –ή τουλάχιστον αναγωγικά– για να μιλήσουν για τις σχέσεις μεταξύ Εκκλησίας και Κράτους, μεταξύ Χριστιανών και πολιτικής. Συχνά γίνονται κατανοητά σαν να ήθελε ο Ιησούς να χωρίσει τον «Καίσαρα» και τον «Θεό», δηλαδή τη γήινη και πνευματική πραγματικότητα. Μερικές φορές σκεφτόμαστε κι εμείς έτσι: άλλο η πίστη με τις πρακτικές της και άλλο η καθημερινότητα. Και αυτό δεν είναι σωστό. Αυτό είναι «σχιζοφρένεια», σαν η πίστη να μην είχε καμία σχέση με τη συγκεκριμένη ζωή, με τις προκλήσεις της κοινωνίας, με την κοινωνική δικαιοσύνη, με την πολιτική, κ.ο.κ.

Στην πραγματικότητα, ο Ιησούς θέλει να μας βοηθήσει να βάλουμε τον «Καίσαρα» και τον «Θεό» τον καθένα στη σπουδαιότητά τους. Στον Καίσαρα –δηλαδή στην πολιτική, στους πολιτικούς θεσμούς, στις κοινωνικές και οικονομικές διαδικασίες– ανήκει η φροντίδα της επίγειας τάξης. Και εμείς, που είμαστε βυθισμένοι σε αυτή την πραγματικότητα, πρέπει να αποδώσουμε στην κοινωνία ό,τι μας προσφέρει μέσω της συνεισφοράς μας ως υπεύθυνοι πολίτες, προσέχοντας ό,τι μας εμπιστεύεται, προάγοντας το δίκαιο και τη δικαιοσύνη στον κόσμο της εργασίας, πληρώνοντας έντιμα τους φόρους, δεσμευόμενοι για το κοινό καλό, και ούτω καθεξής. Ταυτόχρονα, όμως, ο Ιησούς επιβεβαιώνει τη θεμελιώδη πραγματικότητα: ότι στον Θεό ανήκει ο άνθρωπος, ολόκληρος ο άνθρωπος και κάθε άνθρωπος. Και αυτό σημαίνει ότι εμείς δεν ανήκουμε σε καμία επίγεια πραγματικότητα, σε κανέναν «Καίσαρα» της στιγμής. Ανήκουμε στον Κύριο και δεν πρέπει να είμαστε σκλάβοι καμίας εγκόσμιας δύναμης. Στο νόμισμα, λοιπόν, υπάρχει η εικόνα του αυτοκράτορα, αλλά ο Ιησούς μας υπενθυμίζει ότι στη ζωή μας είναι αποτυπωμένη η εικόνα του Θεού, την οποία τίποτα και κανείς δεν μπορεί να επισκιάσει. Τα πράγματα αυτού του κόσμου ανήκουν στον Καίσαρα, αλλά ο άνθρωπος και ο ίδιος ο κόσμος ανήκουν στον Θεό: ας μην το ξεχνάμε αυτό!

Τότε καταλαβαίνουμε ότι ο Ιησούς επαναφέρει τον καθένα από εμάς στη δική του προσωπική ταυτότητα: στο νόμισμα αυτού του κόσμου υπάρχει η εικόνα του Καίσαρα, αλλά εσύ –εγώ, ο καθένας μας– τι εικόνα κουβαλάς μέσα σου; Ας θέσουμε αυτό το ερώτημα: εγώ, τι εικόνα κουβαλάω μέσα μου; Εσύ, ποιανού είσαι εικόνα στη ζωή σου; Θυμόμαστε ότι ανήκουμε στον Κύριο ή αφήνουμε τον εαυτό μας να διαμορφωθεί από τη λογική του κόσμου και κάνουμε την εργασία, την πολιτική και το χρήμα τα είδωλά μας που τα λατρεύουμε;

Είθε η Αγία Παρθένος να μας βοηθήσει να αναγνωρίσουμε και να τιμήσουμε τη δική μας αξιοπρέπεια και την αξιοπρέπεια κάθε ανθρώπου.

_____________________________

Μετά το Άγγελος Κυρίου

Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές,

Για άλλη μια φορά οι σκέψεις μου στρέφονται σε αυτό που συμβαίνει στο Ισραήλ και την Παλαιστίνη. Ανησυχώ πολύ, στεναχωριέμαι, προσεύχομαι και είμαι κοντά σε όλους όσους υποφέρουν, τους ομήρους, τους τραυματίες, τα θύματα και τις οικογένειές τους. Σκέφτομαι τη σοβαρή ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα και με λυπεί που το Αγγλικανικό νοσοκομείο και η Ελληνορθόδοξη ενορία χτυπήθηκαν επίσης τις τελευταίες ημέρες. Ανανεώνω την έκκλησή μου να ανοίξουν οι χώροι, να συνεχίσει να φθάνει η ανθρωπιστική βοήθεια και να απελευθερωθούν οι όμηροι.

Ο πόλεμος, κάθε πόλεμος στον κόσμο –σκέφτομαι και την βασανισμένη Ουκρανία– είναι μια ήττα. Ο πόλεμος είναι πάντοτε μια ήττα, είναι μια καταστροφή της ανθρώπινης αδελφοσύνης. Αδελφοί, σταματήστε! Σταματήστε!

Υπενθυμίζω ότι για την επόμενη Παρασκευή, 27 Οκτωβρίου, έχω ζητήσει μια ημέρα νηστείας, προσευχής και μετάνοιας, και ότι εκείνο το απόγευμα στις 6.00 μ.μ. στον Άγιο Πέτρο θα βιώσουμε μια ώρα προσευχής για να εκλιπαρήσουμε την ειρήνη στον κόσμο.

—————-

Μετάφραση:

π.Λ