ΠΑΠΑΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ
ΑΓΓΕΛΟΣ ΚΥΡΙΟΥ
Πλατεία Αγίου Πέτρου
Κυριακή, 20 Φεβρουαρίου 2022
Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, καλημέρα!
Στο Ευαγγέλιο της σημερινής Θείας Λειτουργίας, ο Ιησούς δίνει στους μαθητές μερικές θεμελιώδεις ενδείξεις ζωής. Ο Κύριος αναφέρεται στις πιο δύσκολες καταστάσεις, σε εκείνες που αποτελούν το πεδίο δοκιμής για εμάς, σε εκείνες που μας βάζουν μπροστά σε αυτόν που είναι εχθρός και εχθρικός απέναντί μας, σε αυτόν που προσπαθεί πάντα να μας κάνει κακό. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο μαθητής του Ιησού καλείται να μην ενδώσει στο ένστικτο και στο μίσος, αλλά να πάει πιο μακριά, πολύ πιο μακριά. Να πάει πέρα από το ένστικτο, να πάει πέρα από το μίσος. Ο Ιησούς λέει: «Αγαπάτε τους εχθρούς σας, ευεργετείτε όσους σας μισούν» (Λκ 6,27). Και ακόμη πιο συγκεκριμένα: «Σ’ όποιον σε χαστουκίζει στο ένα μάγουλο, γύριζε και το άλλο» (στ. 29). Όταν το ακούμε αυτό, μας φαίνεται ότι ο Κύριος ζητά το αδύνατο. Εξάλλου, γιατί να αγαπάς τους εχθρούς; Εάν δεν αντιδρά κανείς στους «νταήδες», κάθε κακοποίηση έχει το πράσινο φως και αυτό δεν είναι δίκαιο. Είναι όμως όντως έτσι; Ζητάει αληθινά ο Κύριος από εμάς πράγματα που είναι αδύνατα, και μάλιστα άδικα; Είναι έτσι;
Ας αναλογιστούμε πρώτα αυτή την αίσθηση αδικίας που νιώθουμε «γυρίζοντας το άλλο μάγουλο». Και ας σκεφτούμε τον Ιησού. Κατά τη διάρκεια των Παθών, στην άδικη δίκη του ενώπιον του αρχιερέα, σε κάποια στιγμή δέχεται ένα χαστούκι στο πρόσωπο από έναν από τους φρουρούς. Και πώς συμπεριφέρεται; Δεν τον βρίζει, όχι, λέει στον φύλακα: «Αν είπα κάτι κακό, πες ποιο ήταν αυτό· αν όμως μίλησα σωστά, γιατί με χτυπάς;». (Ιω 18,23). Ζητά λογαριασμό για το κακό που του έγινε. Το να γυρίσεις το άλλο μάγουλο δεν σημαίνει να υποφέρεις στη σιωπή, να υποκύψεις στην αδικία. Με την ερώτησή του ο Ιησούς καταγγέλλει το άδικο. Αλλά το κάνει χωρίς θυμό, χωρίς βία, μάλιστα με ευγένεια. Δεν θέλει να προκαλέσει καβγά, αλλά να εκτονώσει τη δυσαρέσκεια, αυτό είναι σημαντικό: να βάλει τέλος στο μίσος και την αδικία μαζί, προσπαθώντας να ανακτήσει τον ένοχο αδελφό. Αυτό δεν είναι εύκολο, αλλά ο Ιησούς το έκανε και μας λέει να το κάνουμε κι εμείς. Αυτό σημαίνει να γυρίζεις το άλλο μάγουλο: η πραότητα του Ιησού είναι μια πιο ισχυρή απάντηση από το χτύπημα που δέχτηκε. Το να γυρίσεις το άλλο μάγουλο δεν είναι η απόσυρση του ηττημένου, αλλά η πράξη εκείνου που έχει μεγαλύτερη εσωτερική δύναμη. Το να γυρίζεις το άλλο μάγουλο σημαίνει να νικάς το κακό με το καλό, που ανοίγει μια χαραμάδα στην καρδιά του εχθρού, ξεσκεπάζοντας τον παραλογισμό του μίσους του. Και αυτή η στάση, αυτό το γύρισμα του άλλου μάγουλου, δεν υπαγορεύεται από υπολογισμούς ή μίσος, αλλά από αγάπη. Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, είναι η δωρεάν αγάπη που δεν την αξίζουμε, την οποία λαμβάνουμε από τον Ιησού και γεννά στην καρδιά μια στάση όμοια με τη δική του, που απορρίπτει κάθε εκδίκηση. Έχουμε συνηθίσει να εκδικούμαστε: «Εσύ μου έκανες αυτό, εγώ θα σου κάνω το άλλο», ή να κρατάμε αυτή τη μνησικακία στην καρδιά μας, μνησικακία που πονάει, καταστρέφει τον άνθρωπο.
Ας έρθουμε στην άλλη ένσταση: είναι δυνατόν ένας άνθρωπος να αγαπήσει τους εχθρούς του; Αν ήταν στο χέρι μας μόνο, θα ήταν αδύνατο. Ας θυμηθούμε όμως ότι όταν ο Κύριος ζητά κάτι, θέλει να το δώσει. Ο Κύριος δεν μας ζητά ποτέ κάτι που δεν μας το δίνει πριν. Όταν μου λέει να αγαπώ τους εχθρούς, θέλει να μου δώσει τη δυνατότητα να το κάνω. Χωρίς αυτή την ικανότητα δεν θα μπορούσαμε, αλλά Αυτός σου λέει «αγάπα τον εχθρό» και σου δίνει την ικανότητα να αγαπήσεις. Ο Ιερός Αυγουστίνος προσευχόταν έτσι -ακούστε τι ωραία προσευχή είναι αυτή-: Κύριε, «δώσε μου αυτό που ζητάς και ζήτησέ μου αυτό που θέλεις» (Εξομολογήσεις, Χ, 29.40), επειδή μου το έδωσες πριν. Τι να του ζητήσουμε; Τι είναι ευτυχής να μας δώσει ο Θεός; Τη δύναμη να αγαπάς, που δεν είναι ένα πράγμα, αλλά είναι το Άγιο Πνεύμα. Η δύναμη να αγαπάς είναι το Άγιο Πνεύμα, και με το Πνεύμα του Ιησού μπορούμε να απαντήσουμε στο κακό με το καλό, μπορούμε να αγαπήσουμε αυτόν που μας βλάπτει. Έτσι κάνουν οι χριστιανοί. Πόσο λυπηρό είναι όταν άνθρωποι και λαοί περήφανοι που είναι Χριστιανοί βλέπουν τους άλλους ως εχθρούς και σκέφτονται να κάνουν πόλεμο! Είναι πολύ λυπηρό.
Και εμείς, προσπαθούμε να βιώσουμε τις προσκλήσεις του Ιησού; Ας σκεφτούμε έναν άνθρωπο που μας έχει πληγώσει. Ο καθένας ας σκεφτεί έναν άνθρωπο. Είναι σύνηθες να έχουμε υποστεί κακό από κάποιον, ας σκεφτούμε αυτό το πρόσωπο. Ίσως υπάρχει κάποια μνησικακαία μέσα μας. Έτσι, δίπλα σε αυτή τη μνησικακία ας τοποθετήσουμε την εικόνα του Ιησού, πράου, κατά τη διάρκεια της δίκης, μετά το χαστούκι. Και έπειτα ας ζητήσουμε από το Άγιο Πνεύμα να ενεργήσει στην καρδιά μας. Τέλος, ας προσευχηθούμε γι’ αυτό το πρόσωπο: ας προσευχηθούμε για αυτόν που μας έκαμε κακό (βλ. Λκ 6,28). Εμείς, όταν μας έχουν κάνει κάτι κακό, πηγαίνουμε αμέσως και το λέμε στους άλλους και νιώθουμε θύματα. Ας σταματήσουμε, και ας προσευχηθούμε στον Κύριο για αυτόν τονάνθρωπο, να τον βοηθήσει, και έτσι αυτό το αίσθημα μνησικσκίας εξαφανίζεται. Η προσευχή για εκείνους που μας φέρθηκαν άσχημα είναι το πρώτο πράγμα που μεταμορφώνει το κακό σε καλό. Προσευχή. Είθε η Παναγία να μας βοηθήσει να είμαστε ειρηνοποιοί απέναντι σε όλους, ιδιαίτερα προς όποιον μας είναι εχθρικός και δεν μας αρέσει.
———————
Μετάφραση: π.Λ