Κατά πάσα πιθανότητα γεννήθηκε στη Σμύρνη από οικογένεια Ελλήνων Χριστιανών το 135 με 140. Από πολύ νέος μαθήτευσε κοντά στον Επίσκοπο Πολύκαρπο. Ήταν ο πρώτος από τους θεολόγους που προσπάθησε να επεξεργαστεί μια ολοκληρωμένη σύνθεση του πρώιμου Χριστιανισμού. Έζησε σε μια εποχή στιγματισμένη από δύο σημαντικά γεγονότα: την εμφάνιση του γνωστικισμού και του νεοπλατωνισμού. Ο Ειρηναίος μέσω των έργων του προσπάθησε να απαντήσει αποφασιστικά υπογραμμίζοντας τα λάθη του γνωστικισμού, ενώ με τον νεοπλατωνισμό άνοιξε διάλογο χρησιμοποιώντας αρχές από την ίδια τη φιλοσοφία.
Δεν είναι γνωστό πότε ταξίδεψε από την Μικρά Ασία στη Γαλλία, αλλά η μετατόπιση αυτή ίσως έχει σχέση με τη δημιουργία, και στη συνέχεια, την ανάπτυξη χριστιανικών κοινοτήτων στη Λυών, περί το 170.
Οι ίδιοι οι κάτοικοι της Γαλλίας παρουσίασαν τον Ειρηναίο στον Πάπα λέγοντας, ότι είναι ένας «ζηλωτής της παρακαταθήκης του Χριστού».
Είναι ένας Άγιος ο οποίος πραγματοποίησε στη ζωή του ότι δήλωνε το όνομά του. Τίμησε το όνομά του, όταν συμβούλεψε τον Πάπα Βίκτωρα να μην προβεί στον αναθεματισμό των Εκκλησιών της Μικράς Ασίας εξαιτίας της άρνησης των να εορτάζουν το Πάσχα κατά την ίδια ημερομηνία με τους υπολοίπους Χριστιανούς. Με το ίδιο ειρηνοποιό πνεύμα εργάστηκε ώστε να μην λείψει η εκκλησιαστική ενότητα, αλλά να ριζωθεί ακόμα περισσότερο στην αποστολική παράδοση ώστε να καταπολεμήσει τον γνωστικό ρασιοναλισμό.
Σε μια εποχή διωγμών ο Ειρηναίος ήταν ένας πραγματικός μάρτυρας πίστεως, αν λάβουμε υπόψη ότι σε ολόκληρη τη Γαλλία δεν υπήρχε άλλος Χριστιανός Επίσκοπος. Ως Έλληνας είχε μάθει τις γλώσσες των βαρβάρων με σκοπό να ευαγγελίσει τους Κέλτικους λαούς.
Το έτος 177 όταν ο πρώτος Επίσκοπος της Λυών βρήκε μαρτυρικό θάνατο, την ποιμαντική μέριμνα της έδρας ανέλαβε ο Ειρηναίος μέχρι το θάνατό του (πιθανότατα μαρτυρικό) το 203.
Ενταφιάστηκε στον Ιερό Ναό του Αγίου Ιωάννου, που αργότερα ονομάστηκε σε Αγίου Ειρηναίου. Δυστυχώς ο Ναός και ο τάφος του καταστράφηκαν το 1562 κατά τη διάρκεια θρησκευτικών συγκρούσεων.
Άφησε γραπτά μέσω των οποίων υπερασπίστηκε την ορθή και αληθινή διδασκαλία εναντίων των επιθέσεων των αιρετικών (π.χ. Adversus haereses και το Demonstratio apostolicae praedicationis) και πολλά άλλα που αποτελούν ανεκτίμητο θησαυρό της Ιεράς Παραδόσεως της Αγίας Καθολικής Εκκλησίας.
πγπ
