Ο Αυγουστίνος είναι ένας από τους σημαντικότερους και πιο μελετημένους συγγραφείς θεολογικών, μυστικιστικών, φιλοσοφικών, ερμηνευτικών κειμένων. Είναι Διδάσκαλος της Εκκλησίας και ένας γεφυροποιός μεταξύ Αφρικής και Ευρώπης.
«Αργά σε αγάπησα, τόσο αρχαία και τόσο νέα ομορφιά, αργά σε αγάπησα. Και ιδού ήσουν μέσα μου κι εγώ έξω, και εκεί σε αναζητούσα…. Σε γεύτηκα και τώρα πεινάω και διψάω για σένα. Με άγγιξες και τώρα καίγομαι από την επιθυμία να πετύχω την ειρήνη σου». Αυτά τα λόγια γράφει ο Αυγουστίνος Αυρήλιος στις «Εξομολογήσεις», γιατί πράγματι η ζωή του χωρίζεται σε δύο φάσεις: την πρώτη κατά την οποία, ως ανήσυχο πνεύμα, αναζητώντας το δρόμο του έκανε πολλά λάθη. Στη δεύτερη όμως, όταν βρίσκει πλέον το δρόμο, αισθάνεται την ένθερμη επιθυμία να φτάσει στον στόχο του και να αγκαλιάσει τον αγαπημένο (Χριστό).
Ο Αυγουστίνος Αυρήλιος γεννήθηκε στην Ταγάστη της Νουμιδίας στην Αφρική στις 13 Νοεμβρίου 354 από οικογένεια μεσαίας τάξης μικρών γαιοκτημόνων. Ο πατέρας του Πατρίκιος ήταν ειδωλολάτρης, ενώ η μητέρα του Μόνικα ήταν χριστιανή. Εκείνη μετέδωσε στον πρωτότοκο γιο της Αυγουστίνο τη θρησκευτική εκπαίδευση αλλά χωρίς να τον βαφτίσει, θέλοντας να περιμένει μέχρι το παιδί να έφτανε σε ώριμη ηλικία, όπως συνηθιζόταν τότε.
Είχε μια πολύ ζωηρή παιδική ηλικία, όμως όχι γεμάτη από αμαρτήματα, όπως έλεγε ο ίδιος στις «Εξομολογήσεις», όπου αυτοαποκαλείται μεγάλος αμαρτωλός από την παιδική του ηλικία. Οι πραγματικές αμαρτίες άρχισαν αργότερα, μετά τις πρώτες σπουδές του στην Ταγάστη και στη συνέχεια στα κοντινά Μάδαυρα. Στην Καρχηδόνα πήγε το 371, με τη βοήθεια του Ρωμανιανού, ενός πλούσιου ντόπιου κυρίου. Ο Αυγουστίνος ήταν 16 ετών και ζούσε την εφηβεία του με πολύ ζωηρό και πληθωρικό τρόπο. Κατά τη διάρκεια των φοιτητικών του ετών συζούσε με μια κοπέλα, η οποία το 372 του χάρισε έναν γιο, τον Αδεοδάτο.
Στο μεταξύ η μητέρα του δεν έπαψε να προσεύχεται έντονα για τον γιό της. Και οι προσευχές της έπιασαν τόπο, αφού ήταν εκείνα τα χρόνια που ωρίμασε μέσα στον Αυγουστίνο η αίσθηση του πρώτου καλέσματος, εκείνο του φιλοσόφου, χάρη στην ανάγνωση ενός βιβλίου του Κικέρωνα που τον είχε εντυπωσιάσει ιδιαίτερα.
Δυστυχώς η ανάγνωση της Αγίας Γραφής δε συγκινούσε το ορθολογιστικό μυαλό του ενώ η θρησκεία της μητέρας του φάνταζε περισσότερο σε εκείνον ως ένα είδος “παιδικής δεισιδαιμονίας”. Έτσι στράφηκε στο Μανιχαϊσμό προσπαθώντας να βρει την αλήθεια που αναζητούσε.
Αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές του, το 374 επέστρεψε στην Ταγάστη, εκεί όπου με τη βοήθεια του ευεργέτη του Ρωμανιανού, άνοιξε μια σχολή γραμματικής και ρητορικής. Επίσης φιλοξενήθηκε στο σπίτι του μαζί με όλη την οικογένεια, επειδή η μητέρα του Μόνικα, που δεν συμμερίζονταν τις θρησκευτικές επιλογές του παιδιού της είχε προτιμήσει να κρατήσει αποστάσεις από εκείνον. Δύο χρόνια αργότερα μετακομίζει στην Καρχηδόνα, όπου πάντα με τη βοήθεια του Ρωμανιανού, ίδρυσε σχολή στην οποία δίδαξε για επτά χρόνια.
Ο Αυγουστίνος, ωστόσο, δεν έβρισκε στους Μανιχαίους μια ικανοποιητική απάντηση στην αναζήτησή του για αλήθεια. Έπειτα από μια συνάντηση, το 382, με τον επίσκοπό τους Φάουστο δεν πείστηκε από τις απαντήσεις και τα επιχειρήματά του με αποτέλεσμα να απομακρυνθεί από τον μανιχαϊσμό.
Τότε αναχωρεί για τη Ρώμη, εκεί με τη βοήθεια των Μανιχαίων, άνοιξε ένα σχολείο.
Το 384 αποκτά την έδρα της ρητορικής στο Μιλάνο όπου ένα χρόνο αργότερα έφτασε απροσδόκητα από η μητέρα του. Στο Μιλάνο είχε την ευκαιρία να ακούσει τα κηρύγματα του Αγίου Αμβροσίου και τα κρατούσε στην καρδιά του. Παράλληλα ανέπτυξε φιλία με έναν ηλικιωμένο ιερέα τον άγιο Σιμπλικιανό και σε συνδυασμό με τα κείμενα του Πλάτωνα μεταστρέφεται και ασπάζεται το χριστιανισμό. Το 386 κατά την Πασχαλινή Αγρυπνία, μαζί με το γιο του και έναν ακόμα φίλο του βαπτίζονται από τον Άγιο Αμβρόσιο.
Ο Αυγουστίνος είχε αποφασίσει να επιστρέψει στην Αφρική. Τότε όμως η Μόνικα αρρώστησε και πέθανε. Το σώμα της ενταφιάστηκε στη Ρώμη. Αναχωρεί για την Ταγάστη το 388 όπου ίδρυσε μια μοναχική κοινότητα. Ήταν πολλοί εκείνοι που αναζητούσαν την καθοδήγηση και τις συμβουλές του με αποτέλεσμα το κλίμα περισυλλογής και ηρεμίας που επιδίωκε και επιθυμούσε να διαταράσσεται συνεχώς από τα πλήθη των επισκεπτών στον ερημικό τόπο όπου είχαν μονάσει. Έτσι, λοιπόν, πήρε την απόφαση να μετακομίσει στην Ιππώνα.
Στην Βασιλική της Ιππώνας είχε βρεθεί κατά σύμπτωση ο Αυγουστίνος, όταν ο τότε επίσκοπος Βαλέριος ζητούσε από τους πιστούς να του προτείνουν κάποιον ιερέα βοηθό του. Η παρουσία του Αυγουστίνου έγινε αντιληπτή από το πλήθος που άρχισε να βροντοφωνάζει: «ο Αυγουστίνος ιερέας!». Ο Αυγουστίνος αναγκάστηκε να δεχτεί και το όφελος για εκείνη την πόλη ήταν μεγάλο. Ο Επίσκοπος Βαλέριος, από το φόβο μήπως και ο Αυγουστίνος εκλεγεί επίσκοπος σε άλλη έδρα, έπεισε το λαό να τον χειροτονήσουν επίσκοπο. Το 397 ο Βαλέριος πέθανε και ο Αυγουστίνος τον διαδέχτηκε στην επισκοπική έδρα της Ιππώνας.
Συνέγραψε πολυάριθμα έργα τα οποία αγκαλιάζουν κάθε ιδεολογική γνώση: φιλοσοφικά και απολογητικά, δογματικά και ηθικά, ποιμαντικά, βιβλικά αλλά και πολεμικά. Τα τελευταία δε, αντικατοπτρίζουν τον έντονο και ένθερμο αγώνα που διεξήγαγε ο Αυγουστίνος ενάντια στις αιρέσεις που ρήμαζαν την εποχή εκείνη την ενότητα της Εκκλησίας.
Είναι τέτοιο το μέγεθος της διδασκαλίας και της θεολογίας του Αυγουστίνου που ακόμη και αν θέλαμε να αναφέρουμε όλη την παρακαταθήκη που μας άφησε, θα χρειαζόταν πολύς χρόνος και χώρος για κάτι τέτοιο. Η σκέψη του εδώ και χιλιετίες αποτελεί αντικείμενο μελέτης για την χριστιανική διαμόρφωση και εκπαίδευση και για το λόγο αυτό το αποδόθηκε ο τίτλος του Πατέρα και Διδασκάλου της Εκκλησίας.
Το 429 αρρώστησε βαριά και πέθανε στις 28 Αυγούστου 430 σε ηλικία 76 ετών. Από το 725 το σκήνωμά του βρίσκεται στην Παβία στο Ναό του Αγίου Πέτρου, πολύ κοντά από εκεί που είχε μεταστραφεί στο χριστιανισμό.
πγπ
