Ο Άγιος Ιανουάριος γεννήθηκε στη Νάπολη κατά το δεύτερο μισό του 3ου αιώνα και εξελέγη επίσκοπος Μπενεβέντο, πραγματοποιώντας μια αξιόλογη ποιμαντική δράση και χαίροντας της αγάπης της χριστιανικής κοινότητας αλλά και το σεβασμό των ειδωλολατρών.
Η ιστορία του μαρτυρίου του εντάσσεται στο πλαίσιο των διωγμών του Διοκλητιανού.
Ο Ιανουάριος γνώριζε τον διάκονο Σόσο, που προΐστατο της χριστιανικής κοινότητας της πόλεως Μισήνον, και ο οποίος φυλακίστηκε από τον δικαστή Δραγώνιο διοικητή της Καμπανίας. Όταν ο Ιανουάριος πληροφορήθηκε τη σύλληψη του Σόσου θέλησε μαζί με δύο ακόμα συντρόφους του, τον Φέστο και το Δεσιδέριο, να τον επισκεφτούν στην φυλακή και να τον παρηγορήσουν. Ο Δραγώνιος πληροφορήθηκε για την παρουσία τους, συνέλαβε και τους τρεις αλλά και λίγους ακόμη χριστιανούς, προγραμματίζοντας να τους ρίξει στα άγρια θηρία στο αμφιθέατρο της πόλης. Όμως κατά τη διάρκεια των προετοιμασιών παρατήρησε ότι ο κόσμος έδειχνε συμπάθεια προς τους φυλακισμένους και ως εκ τούτου, προβλέποντας ταραχές κατά τη διάρκεια των λεγόμενων αγώνων, άλλαξε την απόφασή του και στις 19 Σεπτεμβρίου 305 τους αποκεφάλισε.
Τα λείψανα του Αγίου Ιανουαρίου ύστερα από πολλές περιπέτειες, μεταφέρθηκαν από το αβαείο του Montevergine στη Νάπολη όπου φυλάσσονται ακόμη και σήμερα στην κρύπτη της Εκκλησίας που είναι αφιερωμένη στη χάρη του. Σύμφωνα με την παράδοση, κατά τη διάρκεια του μαρτυρίου λέγεται ότι μια γυναίκα, ονόματι Ευσέβεια, συνέλεξε το αίμα του σε αμπούλες που φυλάσσονται, μαζί με το κρανίο, στο παρεκκλήσιο του Καθεδρικού Ναού της Νάπολη.
Αιώνες τώρα παρατηρείται η υγροποίηση του αίματος του αγίου μέσα στις γυάλινες αμπούλες. Οι Ναπολιτάνοι αντιλαμβάνονται αυτό το γεγονός ως θετικό οιωνό για το μέλλον της πόλης, ενώ αντιθέτως η απουσία του φαινομένου ή μια παρατεταμένη καθυστέρηση θεωρείται αρνητικό σημάδι για πιθανές καταστροφές.
Αυτό το θαύμα αποτέλεσε αντικείμενο επιστημονικών μελετών, η τελευταία μάλιστα πραγματοποιήθηκε το 1988, από τις οποίες προκύπτει η παρουσία στο υγρό αιμοσφαιρίνης, άρα αίματος. Η υγροποίηση του αίματος είναι αδιαμφισβήτητη και οι επιστημονικές εξηγήσεις δεν είναι ικανοποιητικές, καθώς όλες οι αντίθετες υποθέσεις που διατυπώθηκαν ανά τους αιώνες, δεν έχουν αποδειχθεί ποτέ. Είναι αξιοσημείωτο ότι στο Pozzuoli, ταυτόχρονα με το θαύμα που συμβαίνει στη Νάπολη, η πέτρα που σώζεται στην Εκκλησία του Αγίου Ιανουαρίου, και που πιστεύεται ότι επάνω της ο μάρτυρας ακουμπούσε το κεφάλι του για να αποκεφαλιστεί, γίνεται πιο κόκκινη.
Πολλοί πάπες επισκέφτηκαν τη Νάπολη και προσκύνησαν τη Λειψανοθήκη με το αίμα του αγίου, εντούτοις η Εκκλησία ποτέ δεν εκφράστηκε επίσημα για το αίμα του Αγίου Ιανουαρίου, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν πρόκειται για θαύμα.
πγπ