Στις Καθολικές Εκκλησίες, στα ιερά άμφια, ως σύμβολο των Ιησουιτών βλέπουμε το μονόγραμμα «IHS», τι σημαίνει και από πού προέρχεται αυτό το σύμβολο;

Οι ιστορικοί της ενωτικής Συνόδου της Φλωρεντίας (1431-1439) δεν αναφέρουν αν ο μεγάλος Φραγκισκανός Ιεροκήρυκας και Άγιος Bernardino της Σιένα (1380-1444), είχε λάβει επίσημα μέρος σε αυτή τη Σύνοδο. Εντούτοις, σε μια ανώνυμη βιογραφία του Αγίου Bernardino, που δημοσιεύθηκε το 16^ο αιώνα, αλλά είναι σίγουρα παλαιότερη, διαβάζουμε ότι ο Άγιος ήταν παρών στη Σύνοδο και πως «άλλοτε με το παράδειγμα του βίου του, άλλοτε με ιδιωτικές συζητήσεις ή δημόσιους διαλόγους, βοήθησε τους Έλληνες να προχωρήσουν στην ένωση». Μάλιστα, είχε το χάρισμα να μιλάει την Ελληνική γλώσσα με τέτοιο τρόπο που, ανεβασμένος στον άμβωνα, κάλεσε τους Βυζαντινούς να κάνουν τα πάντα για να πραγματοποιήσουν την ένωση των Εκκλησιών. Μίλησε τόσο ωραία στα ελληνικά, που εκείνοι αναφώνησαν: «Ο Bernardino μιλάει Ελληνικά σαν να είχε γεννηθεί στην Ελλάδα» (Vita Sancti Bernardini Senesis, Ordinis Minorum ab ejus quodam contemporaneo fideliter conscriptasestulus Laur. Surius mutabit natus anno1380 ob. 1444, στο Laurentius Surius, Historia seu Vitae sanctorum, V, Torino 1876. Το πα­ρά­θε­μα στο L. Wadding, AnnalesMinorum, Quaracchi 1931-41, 11-67).

Αλλά μακρά πιο ενδιαφέρουσα, είναι η είδηση που μας αποκάλυψε ο Έλληνας βυζαντινολόγος Δ. Γιαννακόπουλος (Βλ. Δ. Γιαννακόπουλος, Ο Ά­γιος Bernardino α­πό τη Σι­έ­να και οι Έλ­λη­νες στη Σύ­νο­δο της Φλω­ρεν­τί­ας (1438-1439), στου ΙΔΙΟΥ, Βυ­ζάν­τιο και Δύ­ση. Η συ­νε­χό­με­νη ε­πί­δρα­ση των δυ­ο πο­λι­τι­σμών στον Με­σαί­ω­να και την Ι­τα­λι­κή Α­να­γέν­νη­ση (330-1600), Α­θή­να 1985, 315-329), σύμφωνα με την οποία  ο Bernardino, ευρέως γνωστή προσωπικότητα της εποχής, ενδέχεται να ήταν παρών κατά τη διάρκεια της Συνόδου της Φλωρεντίας με ανεπίσημο τρόπο, ως κήρυκας, και δεν αποκλείεται να είχε επαφές με Ησυχαστές Μοναχούς που συμμετείχαν στην Ελληνική αποστολή.

Σύμφωνα με τον ίδιο μελετητή, το μονόγραμμα του Bernardino «JHS» και η ευλάβεια του στο Όνομα του Ιησού, φανερώνει ένα τρόπο να ζει την αυστηρή ησυχαστική πνευματικότητα, που βασίζεται στη δύναμη του Ονόματος του Ιησού. Το μονόγραμμα του Bernardino, το οποίο εμφάνιζε γραμμένο σε πλακέτες κατά τη διάρκεια του κηρύγματός του, είναι όμοιο μ’ εκείνο που χαράσσουν ακόμη και σήμερα σε πλακέτες οι Μοναχοί του Αγίου Όρους, για να θυμούνται ότι πρέπει να προσεύχονται συνέχεια, επικαλούμενοι το όνομα του Ιησού.

Το νόημα του μονογράμματος, δεν ήταν αυτό που αποδόθηκε στη συνέχεια, δηλαδή «Jesus Hominum Salvator (Ιησούς Ανθρώπων Σωτήρας)», αλλά  είναι το ίδιο το μονόγραμμα του ονόματος του Ιησού, γραμμένο στα ελληνικά, όπως το χρησιμοποιούσαν και το χρησιμοποιούν ακόμη οι Ορθόδοξοι Μοναχοί: «ΙΗ[ΣΟΥ]C».

Συνεπώς, ο Άγιος Bernardino μπορεί κάλλιστα να είχε επηρεαστεί από τους Ησυχαστές, που ήταν παρόντες στη Σύνοδο της Φλωρεντίας, ώστε υιοθέτησε την ευλάβεια και σύμβολο του Ονόματος του Ιησού που χαρακτήριζε τα κηρύγματά του και τα γραπτά του. Η ομοιότητα του συμβόλου του με αυτό των Ησυχαστών, παραμένει εντυπωσιακή. Για τον Έλληνα βυζαντινολόγο Δ. Γιαννακόπουλο αυτή η ομοιότητα είναι γεγονός.

Στη συνέχεια αυτό το μονόγραμμα το υιοθέτησε ως σύμβολο το Τάγμα των Ιησουϊτών και στολίζει το κεντρικό σημείο του παπικού στέμματος του Πάπα Φραγκίσκου.

+ Ιωάννης Σπιτέρης
Αρχιεπίσκοπος