Τέτοιες ημέρες, σε αρκετές καθολικές εκκλησίες, πραγματοποιείται μια μεγάλη, λιτανεία, αυτή της Αγίας Δωρεάς, δηλαδή του Αναστημένου Χριστού παρόντα στην Αγία Ευχαριστία.
Συνήθως λιτανεύουμε τις εικόνες του Κυρίου Ιησού Χριστού, της Παναγίας η των Αγίων. Στη Λατινική Εκκλησία όμως, σε όλον τον κόσμο, αιώνες τώρα, με ευλάβεια και κατάνυξη οι καθολικοί, και εδώ στην Πατρίδα μας με τη συμμετοχή μάλιστα και πολλών ορθοδόξων, συνοδεύουμε στους δρόμους των πόλεων μας τον ίδιο τον Χριστό τον Αναστημένο, παρόντα στη μεγάλη Δωρεά που μας έκαμε κατά τη διάρκεια του τελευταίου Δείπνου του με τους Αποστόλους.
Η λιτανεία αυτή γίνεται με την ευκαιρία της εορτής της Αγίας Δωρεάς. Η εορτή αυτή άρχισε να καθιερώνεται σταδιακά από το πρώτο μισό του 13ου αι. και οριστικοποιήθηκε από τον Πάπα Ουρβανό τον Δ’ στα 1264, με την Βούλα του “Transiturus de hoc mundo”. Με τη θρησκευτική Μεταρρύθμιση, η εορτή της Αγίας Δωρεάς, λόγω των όσων συμβόλιζε για τη δογματική παράδοση της Λατινικής Εκκλησίας, απέκτησε ιδιαίτερη λαμπρότητα και κατέχει έκτοτε ιδιαίτερη βαρύτητα στη λατρευτική συνείδηση των πιστών. Λειτουργικά εορτάζεται την πρώτη Πέμπτη μετά την Κυριακή της Πεντηκοστής, όπου η Θεία Μετάληψη εκτίθεται κατά την λειτουργία και στην συνέχεια, με μεγαλοπρεπή πομπή, λιτανεύεται ευλογώντας τους πιστούς και τις πόλεις.
Πρόκειται, όπως συμβαίνει και στη βυζαντινή λειτουργία, για ένα Μεγάλο Εισοδικό, μόνο που στη δική μας περίπτωση, αυτή η λιτάνευση μια φορά το χρόνο γίνεται στο τέλος της λειτουργίας και τα Άγια Δώρα μεταφέρονται με μεγάλη επισημότητα από μία Εκκλησία σε μία άλλη, διασχίζοντας τους δρόμους της πόλης.
Η φετινή λιτάνευση της Αγίας Ευχαριστίας στους δρόμους της πόλης μας συμπίπτει με την συμπλήρωση είκοσι σχεδόν χρόνων από την έκδοση μίας σπουδαίας εγκυκλίου Επιστολής του Αγίου Πάπα Ιωάννου Παύλου του Β’ που έχει ως αντικείμενο ακριβώς την Αγία Ευχαριστία και τιτλοφορείται, από τις πρώτες λέξεις του λατινικού κειμένου, Ecclesia de Eucaristia (17 Απριλίου 2003), δηλαδή η Εκκλησία δημιουργείται από την Αγία Ευχαριστία.
Σ’ αυτό το σπουδαίο ντοκουμέντο που απασχόλησε για αρκετό καιρό την μελέτη των θεολόγων και των απλών πιστών, υπογραμμίζονται, κυρίως, τα ακόλουθα σημεία:
1 – Η Αγία Ευχαριστία αποτελεί τον κατ’ εξοχήν Δώρο της Αγάπης του Θεού για τον Άνθρωπο. «Η Εκκλησία», διαβάζουμε στην Εγκύκλιο, «έλαβε την Ευχαριστία από τον Χριστό, τον Κύριό της, όχι ως ένα δώρο μεταξύ των άλλων, αλλά ως το κατ’ εξοχήν Δώρο, γιατί είναι το Δώρο του εαυτού του, ολόκληρου του προσώπου του και του σωστικού έργου». Σε κανένα από τα επτά μυστήρια της Εκκλησίας δεν φανερώνεται τόσο η αγάπη του Θεού για τον άνθρωπο όπως στην Αγία Ευχαριστία. Τι μπορούσε ο Χριστός να κάμει περισσότερο για μας; Πραγματικά, στην Ευχαριστία ο Χριστός φανερώνει μία τέτοια αγάπη που, όπως εκφράζει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, αποτελεί την τελειωτική έκφραση της αγάπης του: «εις τέλος ηγάπησεν αυτούς» (Ιω. 13,1). Να γιατί στην πρωτοχριστιανική εποχή, η Αγία Ευχαριστία, ονομαζόταν απλά: ΑΓΑΠΗ.
2 – Έχοντας υπόψη αυτήν την πραγματικότητα, η Εγκύκλιος αναπτύσσει την εκκλησιολογική και κοινωνική διάσταση της Αγίας Ευχαριστίας: Μπορούμε να πούμε ότι στην Αγία Ευχαριστία λαμβάνουμε το Χριστό αλλά και ο Χριστός λαμβάνει τον καθένα από εμάς και μας αφομοιώνει στο Σώμα του, μας ενσωματώνει, μας κάνει Σώμα του, δηλαδή μας κάνει Εκκλησία, γιατί, όπως επαναλαμβάνει συχνά ο Απόστολος Παύλος, όλοι εμείς αποτελούμε το Σώμα του Χριστού. «Το ποτήριον της ευλογίας, το οποίον ευλογούμεν, δεν είναι κοινωνία του Αίματος του Χριστού; Ο άρτος τον οποίον κόβουμε δεν είναι κοινωνία του σώματος του Χριστού; Επειδή δε ένας είναι ο άρτος έτσι και εμείς οι πολλοί είμαστε ένα σώμα, γιατί στον έναν άρτο μετέχουμε» (Α’ Κορ.10, 16‑17).
Η Αγία Ευχαριστία από την ίδια της την υπόσταση δημιουργεί Ενότητα, κοινωνία και αλληλεγγύη μεταξύ των ανθρώπων. Στη Θεία Λειτουργία προσευχόμαστε: «Ικετευτικά σε παρακαλούμε: με την κοινωνία μας στο Σώμα και Αίμα του Χριστού, το Πνεύμα το Άγιο να μας ενώσει σε ένα σώμα» (Β΄ Αναφορά).
Αυτή η λειτουργική δέηση εκφράζει τη βαθιά πίστη της Εκκλησίας: η Αγία Ευχαριστία δηλαδή είναι το κατ’ εξοχή μυστήριο της ενότητας-κοινωνίας. Από την Ευχαριστία πηγάζει η Εκκλησία ως κοινωνία.
3 – Επειδή η Αγία Ευχαριστία αποτελεί το μυστήριο της πλήρους κοινωνίας και της πλήρους ενότητας μεταξύ των χριστιανών, σ’ αυτό το σημείο η Εγκύκλιος αναφέρεται στο δράμα των διάφορων χριστιανικών ομολογιών που δεν μπορούν ακόμη να τελούν το μυστήριο της Ευχαριστίας μαζί. Να γιατί κατά την διάρκεια της Λειτουργίας καθολικοί και ορθόδοξοι προσεύχονται «υπέρ των πάντων ενώσεως». Ο τελικός σκοπός του οικουμενισμού είναι να φτάσουν όλοι οι χριστιανοί σ’ αυτή την ευλογημένη ημέρα όταν θα κοινωνούν στο «κοινόν ποτήριον». Η Αγία Ευχαριστία δεν μπορεί να αφήσει αδιάφορους τους χριστιανούς μπροστά στο δράμα του χωρισμού. Δεν πρέπει να ξεχάσουνε ότι η προσευχή του Κυρίου «ίνα πάντες εν ώσι» ειπώθηκε κατά την διάρκεια του Μυστικού Δείπνου. Ένας χριστιανός που κοινωνεί με το Χριστό το Μυστήριο της απόλυτης Αγάπης δεν μπορεί να εμπνέεται από φανατισμό, ρατσιστικές και υπερεθνικιστικές τάσεις.
4 – Αυτός ο τρόπος αντιμετώπισης της Αγίας Ευχαριστίας μας οδηγεί επίσης να αντιληφθούμε και την ισχυρή, κοινωνική διάσταση αυτού του ιερού Μυστηρίου. Ο Χριστιανός που πιστεύει ότι, πραγματικά, ο Χριστός είναι παρών σ’ αυτό το μυστήριο και ενώνει μαζί του όλους τους ανθρώπους χωρίς καμία κοινωνική διάκριση και δίνεται με άπειρη αγάπη σε όλους, δεν μπορεί να μην ανοίξει την καρδιά και το είναι του στους άλλους. Η Αγία Ευχαριστία μετατρέπει τον χριστιανισμό από απλή ηθικολατρευτική θρησκεία, σε εμπειρία ζωής και προσφοράς, σε ξεπέρασμα του εγωισμού και του στείρου συμφεροντολογικού ατομικισμού, και του ανοίγει την καρδιά στις διαστάσεις της οικουμένης, τον βοηθάει να δέχεται κάθε άνθρωπο ως αδελφό και να συμμερίζεται μαζί του τις χαρές και τις λύπες και ενδεχομένως το ψωμί και την αγάπη του. Για τον χριστιανό, η ανάγκη για δικαιοσύνη και για ειρήνη, δεν προέρχεται από αφηρημένες ιδεολογίες, αλλά από ένα Πρόσωπο, από το ζωντανό πρόσωπο του Χριστού παρόντα στην Αγία Ευχαριστία.
+ Ιωάννης Σπιτέρης
Αρχιεπίσκοπος
πρώην Κερκύρας
